Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax

Spis treści
  1. Przedmowa
  2. 1 Wstęp do makroekonomii
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 1.1 PKB, czyli jak mierzyć kondycję gospodarki?
    3. 1.2 Przeliczanie wartości nominalnych na realne
    4. 1.3 Śledzenie zmian realnego PKB w czasie
    5. 1.4 Porównywanie PKB w różnych krajach
    6. 1.5 Czy za pomocą PKB można zmierzyć dobrobyt?
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  3. 2 Wzrost gospodarczy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 2.1 Współczesny wzrost gospodarczy
    3. 2.2 Wydajność pracy a wzrost gospodarczy
    4. 2.3 Czynniki wzrostu gospodarczego
    5. 2.4 Konwergencja dochodowa
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  4. 3 Bezrobocie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 3.1 W jaki sposób ekonomiści definiują i obliczają stopę bezrobocia 
    3. 3.2 Zmiany poziomu bezrobocia
    4. 3.3 Przyczyny bezrobocia w krótkim okresie
    5. 3.4 Przyczyny bezrobocia w długim okresie
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  5. 4 Inflacja
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 4.1 Pomiar inflacji
    3. 4.2 Jak mierzyć zmianę kosztów utrzymania?
    4. 4.3 Zmiany inflacji na świecie
    5. 4.4 Zamieszanie wokół inflacji
    6. 4.5 Indeksacja i jej ograniczenia
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  6. 5 Handel zagraniczny i przepływy kapitałowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 5.1 Obliczanie bilansu handlowego
    3. 5.2 Bilans handlowy w kontekście historycznym
    4. 5.3 Bilans handlowy i przepływy kapitału
    5. 5.4 Tożsamość krajowych oszczędności i inwestycji
    6. 5.5 Czy deficyt handlowy ma jakieś zalety?
    7. 5.6 Różnica między saldem bilansu handlowego a poziomem wymiany handlowej
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  7. 6 Makroekonomiczne krzywe popytu i podaży
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 6.1 Popyt i podaż z perspektywy makroekonomicznej
    3. 6.2 Model popytu globalnego i podaży globalnej (AD-AS)
    4. 6.3 Przesunięcie krzywej podaży globalnej 
    5. 6.4 Przesunięcie krzywej popytu globalnego
    6. 6.5 Jak model AD-AS wyjaśnia tempo wzrostu gospodarczego, stopę bezrobocia i zmiany inflacji
    7. 6.6 Prawa Keynesa i Saya w modelu AD-AS
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  8. 7 Model keynesowski
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 7.1 Popyt globalny w modelu keynesowskim
    3. 7.2 Najważniejsze elementy modelu keynesowskiego
    4. 7.3 Krzywa Phillipsa
    5. 7.4 Funkcjonowanie rynku z perspektywy keynesowskiej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
  9. 8 Model neoklasyczny
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 8.1 Podstawy podejścia neoklasycznego
    3. 8.2 Wpływ podejścia neoklasycznego na politykę fiskalną i pieniężną
    4. 8.3 Poszukiwanie równowagi między modelem keynesowskim a neoklasycznym
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  10. 9 Pieniądz i system bankowy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 9.1 Definicja pieniądza i jego funkcji
    3. 9.2 Agregaty pieniężne M1, M2 i M3
    4. 9.3 Funkcje banków
    5. 9.4 Jak banki kreują pieniądz
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  11. 10 Bank centralny i polityka monetarna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 10.1 Zadania banku centralnego
    3. 10.2 Jak bank centralny wprowadza politykę pieniężną
    4. 10.3 Wpływ polityki pieniężnej na sytuację w gospodarce
    5. 10.4 Pułapki polityki pieniężnej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  12. 11 Bilans płatniczy i kursy walutowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 11.1 Jak działają rynki walutowe
    3. 11.2 Przesunięcia krzywych popytu i podaży na rynkach walutowych
    4. 11.3 Skutki makroekonomiczne zmian kursów walutowych
    5. 11.4 Polityki kursowe
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  13. 12 Polityka fiskalna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 12.1 Wydatki państwa
    3. 12.2 Deficyt i dług publiczny
    4. 12.3 Dyskrecjonalna polityka fiskalna wykorzystywana do walki z recesją, bezrobociem i inflacją
    5. 12.4 Automatyczne stabilizatory koniunktury
    6. 12.5 Realne wyzwania wykorzystywania dyskrecjonalnej polityki fiskalnej
    7. 12.6 Polityka zrównoważonego budżetu: za i przeciw
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  14. 13 Wpływ polityki fiskalnej na gospodarkę
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 13.1 Wpływ długu publicznego na bilans handlowy i inwestycje
    3. 13.2 Polityka fiskalna a bilans handlowy
    4. 13.3 Jak dług publiczny wpływa na oszczędności prywatne
    5. 13.4 Polityka fiskalna, inwestycje i wzrost gospodarczy
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  15. 14 Ekonomia rozwoju - zróżnicowanie polityki ekonomicznej na świecie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 14.1 Zróżnicowanie gospodarek na świecie
    3. 14.2 Wzrost poziomu życia
    4. 14.3 Przyczyny bezrobocia na świecie
    5. 14.4 Przyczyny inflacji w różnych krajach i regionach
    6. 14.5 Obawy dotyczące pogorszenia konkurencyjności międzynarodowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  16. 15 Teoria handlu międzynarodowego
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 15.1 Przewaga absolutna i komparatywna
    3. 15.2 Co się stanie, gdy kraj ma przewagę absolutną w produkcji wszystkich dóbr?
    4. 15.3 Handel wewnątrzgałęziowy między podobnymi gospodarkami
    5. 15.4 Korzyści z ograniczenia barier w handlu międzynarodowym
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  17. 16 Globalizacja i protekcjonizm
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 16.1 Protekcjonizm: pośrednia subwencja od konsumentów dla producentów
    3. 16.2 Handel międzynarodowy i jego wpływ na miejsca pracy, płace i warunki pracy
    4. 16.3 Argumenty na rzecz ograniczenia importu
    5. 16.4 Jak rządy wdrażają politykę handlową: globalnie, regionalnie i na szczeblu krajowym
    6. 16.5 Kompromisy w polityce handlowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  18. A Matematyka zastosowana w tym podręczniku
  19. B Model dochodowo-wydatkowy
  20. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
    12. Rozdział 12
    13. Rozdział 13
    14. Rozdział 14
    15. Rozdział 15
    16. Rozdział 16
  21. Bibliografia
  22. Skorowidz nazwisk
  23. Skorowidz rzeczowy
  24. Skorowidz terminów obcojęzycznych

11.1 Jak działają rynki walutowe

Na rynku walutowym ludzie i przedsiębiorstwa wymieniają jedną walutę na inną. Popyt na złote pochodzi od polskich eksporterów, którzy przychody uzyskane w obcej walucie chcą wymienić z powrotem na złote. Zagranicznych turystów, którzy potrzebują złotych, aby móc przyjechać do Polski, a dysponują walutą obcą. I wreszcie zagranicznych inwestorów pragnących dokonać w Polsce inwestycji finansowych. Podaż złotych na rynku walutowym pochodzi od: (1) zagranicznych przedsiębiorstw, które eksportują swoje towary do Polski i chcą przewalutować przychody na swoją walutę krajową; (2) polskich turystów wyjeżdżających za granicę i (3) inwestorów z Polski, którzy pragną ulokować kapitał za granicą. Sytuację, w której za jednostkę waluty kraju A można kupić więcej waluty kraju B, nazywamy aprecjacją lub umocnieniem waluty kraju A w stosunku do waluty kraju B. Z kolei jeśli za jednostkę waluty kraju A można kupić mniej waluty kraju B, to ta pierwsza osłabiła się lub uległa deprecjacji w stosunku do drugiej. Jeśli waluta kraju A umocniła się lub uległa aprecjacji w stosunku do waluty kraju B, to waluta kraju B musiała osłabić się lub ulec deprecjacji w stosunku do waluty kraju A. Silniejsza waluta kraju A szkodzi jego eksporterom, ale jest korzystna dla przedsiębiorstw z kraju B sprzedających swoje towary do kraju A. Z kolei słabsza waluta kraju A jest korzystna dla jego eksporterów, zaś szkodzi przedsiębiorstwom z kraju B eksportującym produkty do kraju A.

11.2 Przesunięcia krzywych popytu i podaży na rynkach walutowych

W skrajnie krótkim okresie, od kilku minut do kilku tygodni, spekulanci próbujący kupować waluty, które ich zdaniem będą się umacniać, i sprzedawać te, o których sądzą, że będą się osłabiać, wpływają na kursy walutowe. Takie spekulacje mogą zaowocować samospełniającą się przepowiednią, gdyż powszechny pogląd podmiotów rynkowych na aprecjację lub deprecjację kursu konkretnej waluty rzeczywiście do takiego zjawiska doprowadzi. W stosunkowo krótkim okresie różnice w stopach procentowych określających rentowność inwestycji pomiędzy krajami również wpływają na kursy walutowe. Kraje o względnie wysokich realnych stopach zwrotu (np. wysokich stopach procentowych) będą doświadczały aprecjacji swoich walut, ponieważ przyciągają kapitał z zagranicy. Natomiast państwa ze względnie niskimi stopami zwrotu odczują deprecjację swoich walut, ponieważ kapitał będzie z nich odpływał do innych państw.

W średnim okresie, od kilku miesięcy do kilku lat, na kursy walutowe wpływają też stopy inflacji. Kraje o stosunkowo wysokiej inflacji będą doświadczały mniejszego popytu na swoją walutę niż te o niższej inflacji, a tym samym ich waluta będzie się osłabiać (podlegać deprecjacji). W długim okresie obejmującym wiele lat kursy walutowe zbliżają się do poziomu zgodnego z parytetem siły nabywczej (PSN), czyli kursu wymiany powodującego, że ceny towarów będących przedmiotem handlu międzynarodowego wyrażone w różnych walutach, po przeliczeniu wg kursu zgodnego z PSN, są zbliżone we wszystkich krajach.

11.3 Skutki makroekonomiczne zmian kursów walutowych

Bank centralny musi zwracać uwagę na kursy walutowe z kilku powodów. Kursy walutowe wpływają na import i eksport, a tym samym na popyt globalny w gospodarce. Wahania kursów walutowych mogą sprawiać trudności wielu przedsiębiorstwom, w szczególności bankom. Zmianom kursu walutowego może towarzyszyć niezrównoważony przepływ międzynarodowego kapitału finansowego.

11.4 Polityki kursowe

Wyróżniamy następujące podstawowe systemy kursu walutowego: (a) kurs płynny, (b) kurs płynny kierowany, (c) kurs stały (sztywny) oraz (d) wspólną walutę. Wszystkie systemy kursowe mają swoje zalety i wady. W systemie płynnego kursu walutowego kurs danej waluty jest określany wyłącznie przez rynek walutowy na podstawie wzajemnego oddziaływania popytu i podaży. W systemie płynnego kursu walutowego polityka pieniężna może być skoncentrowana na zmniejszaniu inflacji i bezrobocia, a kurs waluty może się dostosowywać do inflacji i stóp procentowych; pojawia się jednak ryzyko, że wahania kursowe mogą być czasami bardzo gwałtowne. W systemie kursu płynnego kierowanego kurs walutowy jest zwykle ustalany rynkowo, ale czasami bank centralny interweniuje, aby wpłynąć na jego wysokość. Jednak kurs płynny kierowany może powodować dodatkowe wahania kursowe, ponieważ rynki walutowe próbują przewidywać skalę i kierunki interwencji banku centralnego. W systemie stałego (sztywnego) kursu walutowego o poziomie kursu walutowego decyduje państwo. W systemie stałego kursu walutowego wahania kursowe nie występują (chyba że bank centralny dokona zmiany poziomu kursu), ale kraj musi skoncentrować swoją politykę pieniężną na obronie kursu walutowego, a nie inflacji czy recesji. Kiedy kraj posiada walutę wspólną z innym krajem, rezygnuje z autonomicznej polityki pieniężnej. Bank centralny może interweniować na rynkach walutowych na dwa sposoby. Może podnosić lub obniżać stopy procentowe, aby wzmacniać lub osłabiać walutę. Może również bezpośrednio kupować lub sprzedawać walutę na rynku walutowym. Polityka pieniężna może mieć różne cele, na przykład: (a) niską inflację; (b) niską inflację lub niskie bezrobocie w zależności od tego, który cel jest bardziej pożądany; (c) utrzymywanie stabilnej i przewidywalnej wielkości podaży pieniądza.

Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
Cytowanie

© 19 paź 2023 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.