Zadania
10.1 Siła elektromotoryczna
Akumulator samochodowy o SEM równej i oporze wewnętrznym ładowany jest prądem .
- Jaka jest różnica potencjałów na jego zaciskach?
- Jak szybko ulega rozproszeniu energia cieplna w akumulatorze?
- Jak szybko energia elektryczna przekształca się w energię chemiczną?
Etykieta na zasilanym bateriami radiu zaleca stosowanie akumulatorków niklowo-kadmowych, choć mają SEM równą , podczas gdy baterie alkaliczne mają SEM równą . Radio ma opór .
- Narysuj schemat radia i zasilającej go baterii;
- Oblicz moc dostarczaną do radia przy użyciu akumulatorków niklowo-kadmowych, z których każdy ma opór wewnętrzny ;
- Oblicz moc dostarczaną do radia przy użyciu baterii alkalicznych, z których każda ma opór wewnętrzny ;
- Czy ta różnica wydaje się znacząca, biorąc pod uwagę, że efektywna rezystancja radia maleje, gdy zwiększamy jego głośność?
Rozrusznik silnika samochodowego ma opór i jest zasilany akumulatorem o oporze wewnętrznym .
- Ile wynosi natężenie prądu płynącego do silnika?
- Jakie napięcie do niego przyłożono?
- Jaka moc jest dostarczana do silnika?
- Powtórz obliczenia dla przypadku, gdy połączenia akumulatora są skorodowane, zwiększając opór w obwodzie o (nawet niewielkie dodatkowe opory mogą powodować istotne problemy w zastosowaniach niskonapięciowych i wysokoprądowych).
Odpowiedz na poniższe pytania.
- Jaki jest opór wewnętrzny źródła napięcia, jeżeli między jego zaciskami potencjał spada o , gdy natężenie prądu wzrasta o ?
- Czy na podstawie dostarczonych informacji możesz wyznaczyć SEM źródła napięcia?
Osoba o oporności organizmu między dłońmi wynoszącej przypadkowo chwyta zaciski zasilacza . (Nie wolno tego robić!)
- Narysuj schemat odpowiadający tej sytuacji;
- Ile wynosi natężenie prądu przepływającego przez ciało, jeżeli opór wewnętrzny zasilacza jest równy ?
- Jaka moc jest rozpraszana w ciele?
- Jeśli zasilacz ma odpowiednie zabezpieczenie powodujące wzrost jego oporu wewnętrznego, to jaki powinien być jego opór wewnętrzny, aby maksymalne natężenie prądu w tej sytuacji nie przekraczało ?
- Czy ta modyfikacja może zmniejszyć skuteczność działania zasilacza w zastosowaniach do zasilania urządzeń o niskim oporze? Wyjaśnij swoje rozumowanie.
Akumulator samochodowy o SEM ma napięcie między biegunami wynoszące podczas ładowania prądem o natężeniu .
- Ile wynosi opór wewnętrzny akumulatora?
- Jaka moc jest rozpraszana w akumulatorze?
- Jak szybko (w ) będzie rosła jego temperatura, jeśli masa akumulatora wynosi , a jego ciepło właściwe , jeśli założysz brak strat ciepła?
10.2 Oporniki połączone szeregowo i równolegle
Jaki jest opór równoważny, gdy oporniki o oporach: , i połączysz
- szeregowo;
- równolegle?
Toster o mocy , głośnik o mocy i lampę podłączono do wspólnego gniazdka będącego w obwodzie o napięciu i zabezpieczonego bezpiecznikiem . (Trzy urządzenia są równolegle podłączone do tego samego gniazdka).
- Prąd o jakim natężeniu płynie przez każde z urządzeń?
- Czy takie podłączenie urządzeń spowoduje wybicie (zadziałanie) bezpiecznika ?
Reflektor o mocy oraz rozrusznik o mocy w samochodzie są zazwyczaj połączone równolegle w zasilanym akumulatorem obwodzie. Jaką moc będą pobierać te urządzenia podłączone szeregowo do akumulatora? (Pomiń wszystkie inne rezystancje w obwodzie i wszelkie zmiany oporu w omawianych urządzeniach).
Mamy baterię o napięciu na biegunach równym i oporniki i .
- Oblicz natężenie prądu płynącego przez każdy opornik i moc rozpraszaną przez każdy z nich, gdy połączone są szeregowo;
- Powtórz obliczenia dla równoległego połączenia oporników.
Nawiązując do Ilustracji 10.16, przedstawiającego kombinacje połączeń szeregowych i równoległych, oblicz na dwa sposoby:
- na podstawie znanych wartości oraz ;
- za pomocą prawa Ohma dla .
W obu przypadkach wskaż wyraźnie, w jaki sposób skorzystałeś ze schematu nazwanego strategią rozwiązywania problemów w przypadku szeregowego i równoległego połączenia oporników, opisanego w Ramka Strategia rozwiązywania zadań: oporniki połączone szeregowo i równolegle.
Odnosząc się do Ilustracji 10.16,
- oblicz i otrzymaną wartość porównaj z wartościami uzyskanymi w pierwszych dwóch przykładowych problemach w tym rozdziale;
- oblicz moc źródła i porównaj z mocą rozpraszaną przez wszystkie oporniki.
Cofnij się do Ilustracji 10.17 i dyskusji dotyczącej przygasania świateł, gdy włączy się urządzenie znacznie obciążające obwód. Dane są: źródło o napięciu na biegunach równym , rezystancja przewodów i żarówka o mocy nominalnej .
- Jaka będzie moc rozpraszania energii przez żarówkę, jeśli w momencie włączania silnika przez przewód popłynie prąd ? Załóż, że zmiana oporu żarówki jest nieistotna;
- Jak szybko silnik zużywa dostarczaną energię?
Pokaż, że jeśli połączymy ze sobą dwa oporniki o znacząco różnych oporach, , to
- w połączeniu szeregowym ich równoważny opór jest w przybliżeniu równy większemu oporowi ;
- w połączeniu równoległym ich równoważny opór jest w przybliżeniu równy mniejszemu oporowi .
Rozważ obwód pokazany poniżej. Napięcie na biegunach baterii wynosi .
- Oblicz opór równoważny obwodu;
- Oblicz natężenie prądu przepływającego przez każdy opornik;
- Oblicz spadek potencjału na każdym oporniku;
- Oblicz moc, z jaką rozpraszana jest energia przez każdy opornik;
- Oblicz moc baterii.
10.3 Prawa Kirchhoffa
Rozważ obwód pokazany poniżej.
- Oblicz spadek potencjału na każdym z oporników;
- Jaka jest moc źródła napięcia, a jaka jest moc energii rozpraszanej lub zużywanej w obwodzie?
Przyjrzyj się obwodom pokazanym poniżej.
- Jakie jest natężenie prądu płynącego przez każdy opornik w tej części?
- Ile wynosi natężenie prądu płynącego przez każdy opornik w tej części?
- Jaka jest moc dostarczanej lub pochłanianej energii w każdym obwodzie?
- Ile wynosi moc dostarczanej energii do każdego obwodu?
Rozważ obwód z rysunku poniżej. Oblicz: , i .
Rozważ obwód z rysunku poniżej. Oblicz: , , .
Przyjrzyj się schematowi poniżej. Oblicz
- , , , i ;
- moc źródeł napięcia;
- moc rozpraszania energii na opornikach.
Rozważ schemat obwodu przedstawiony poniżej. Zapisz trzy równania dla zaznaczonych oczek.
Rozważ obwód pokazany poniżej. Wyznacz równania określające natężenia prądów w zależności od i .
Rozważ schemat obwodu z poprzedniego ćwiczenia. Napisz równania na moc dostarczania energii do układu przez źródła napięcia i moc rozpraszania energii przez oporniki w zależności od i .
Dziecięca zabawka jest zasilana przez trzy baterie alkaliczne o SEM i wewnętrznych oporach , połączone szeregowo z suchym ogniwem węglowo-cynkowym o SEM i oporze wewnętrznym . Oporność obciążenia równa jest .
- Narysuj schemat obwodu zabawki uwzględniający jego zasilanie;
- Prąd o jakim natężeniu płynie w układzie?
- Ile wynosi moc energii dostarczanej do opornika obciążenia?
- Jak zmieni się opór wewnętrzny ogniwa suchego, jeśli się ono rozładuje i, gdy moc dostarczania przez nie energii do opornika obciążenia wyniesie tylko ?
Zastosuj pierwsze prawo Kirchhoffa do węzła zaznaczonego na schemacie poniżej. Czy możesz uzyskać jakiekolwiek nowe informacje, jeśli zastosujesz regułę węzła w punkcie ?
10.4 Elektryczne przyrządy pomiarowe
Załóż, że woltomierzem o oporze , połączonym jak na schemacie poniżej, mierzysz napięcie na biegunach baterii alkalicznej o SEM równej i oporze wewnętrznym .
- Prąd o jakim natężeniu popłynie?
- Oblicz napięcie na biegunach źródła napięcia;
- Żeby sprawdzić, jak różnią się zmierzone napięcie na biegunach baterii i SEM, oblicz ich stosunki.
10.5 Obwody RC
Układ czasowy wycieraczek samochodowych zbudowany jest z zastosowaniem obwodu RC i wykorzystuje kondensator oraz opornik regulowany. W jakim zakresie musi zmieniać się opór , aby stała czasowa obwodu mogła się zmieniać od do ?
Stymulator serca włącza się 72 razy na minutę i za każdym razem kondensator o pojemności ładuje się (z baterii połączonej szeregowo z opornikiem) do maksymalnego napięcia. Jaka jest wartość oporu?
Długość trwania błysku lampy aparatu fotograficznego jest powiązana ze stałą czasową obwodu RC, która dla pewnego aparatu wynosi .
- Ile wynosi pojemność kondensatora dostarczającego energię, jeżeli opór lampy błyskowej to podczas rozładowywania?
- Jaka jest stała czasowa ładowania kondensatora, jeśli opór równa się ?
Kondensatory o pojemnościach i można połączyć szeregowo lub równolegle. Podobnie oporniki o oporach i . Oblicz cztery możliwe wartości stałych czasowych obwodów, w których opory równoważne i pojemności równoważne połączone są szeregowo.
Opornik o oporze , nienaładowany kondensator o pojemności i źródło napięcia o SEM równej połączono szeregowo.
- Jakie jest początkowe natężenie prądu?
- Ile wynosi stała czasowa obwodu RC?
- Prąd o jakim natężeniu płynie po czasie odpowiadającym jednej stałej czasowej?
- Ile wynosi napięcie na kondensatorze po czasie odpowiadającym jednej stałej czasowej?
Zastosowany defibrylator ze względu na oporność pacjenta i swoją pojemność ma stałą czasową obwodu RC równą .
- Ile wynosi oporność ścieżki przepływu prądu przez pacjenta, jeżeli defibrylator ma pojemność ? (Można pominąć pojemność pacjenta i opór defibrylatora);
- Jeżeli początkowe napięcie wynosi , to jak długo trzeba czekać na jego spadek do ?
Monitor EKG musi mieć stałą czasową RC mniejszą niż , aby mógł zmierzyć wahania napięcia w krótkich odstępach czasu.
- Jeśli opór obwodu (wynikający głównie z oporu elektrycznego klatki piersiowej pacjenta) wynosi , to jaka jest maksymalna pojemność obwodu?
- Czy w praktyce trudno jest ograniczyć pojemność do wartości mniejszej niż stwierdzona w części (a)?
Korzystając z dokładnej zależności wykładniczej, określ ile czasu potrzeba, aby naładować początkowo nienaładowany kondensator o pojemności poprzez opornik o oporze do napięcia końcowego.
Jeśli chcesz zrobić zdjęcie pocisku poruszającego się z prędkością , to bardzo krótki błysk światła wytworzony w obwodzie RC przez rozładowanie poprzez lampę błyskową może ograniczyć rozmycie. Jaki jest opór lampy błyskowej przy założeniu, że dopuszczalne jest przemieszczenie o w czasie jednej stałej czasowej obwodu RC oraz że lampa błyskowa jest zasilana przez kondensator o pojemności ?
10.6 Instalacja elektryczna w domu i bezpieczeństwo elektryczne
- Jak duża moc energii elektrycznej ulega rozproszeniu w czasie zwarcia obwodu AC zasilanego napięciem , gdy zwarcie nastąpiło przez opór o wartości ?
- Prąd o jakim natężeniu wtedy popłynie?
Źródło o jakim napięciu spowoduje moc rozproszonej energii elektrycznej o wartości podczas zwarcia poprzez opór o wartości ?
Oblicz natężenie prądu, który przepłynie przez osobę, i określ prawdopodobny wpływ porażenia na nią, jeśli dotyka źródła AC ,
- stojąc na gumowej macie, gdy całkowity opór wynosi ;
- stojąc bosymi stopami na mokrej trawie, gdy jej opór wynosi tylko .
Podczas kąpieli osoba dotyka metalowej obudowy radia. Ścieżka przepływu prądu przez osobę do odpływu i uziemienia ma opór . Jakie jest najmniejsze napięcie na obudowie radia mogące spowodować migotanie komór serca?
Człowiek niemądrze stara się wyciągnąć przypaloną kromkę chleba z tostera metalowym nożem do masła i styka się z napięciem AC. Nawet tego nie czuje, bo na szczęście ma na nogach buty na gumowych podeszwach. Jaka jest minimalna oporność ścieżki przepływu prądu przez tego człowieka?
- Podczas operacji prąd o natężeniu zaledwie płynący bezpośrednio do serca może spowodować migotanie komór. Ile wynosi najmniejsze napięcie, które stwarza powyższe niebezpieczeństwo, jeśli opór odsłoniętego serca wynosi ?
- Czy odpowiedź sugeruje, że potrzebne są specjalne zabezpieczenia elektryczne?
- Ile wynosi oporność zwarcia, które uwalnia moc w obwodzie zasilanym źródłem AC o napięciu ?
- Jaka byłaby średnia moc, gdyby napięcie AC wynosiło ?
W celu przywrócenia normalnego funkcjonowania serca defibrylator przepuszcza prąd o natężeniu przez tors pacjenta w czasie .
- Jaki ładunek przeszedł przez serce?
- Jakie napięcie zostało zastosowane, jeśli koszt energetyczny defibrylacji wyniósł ?
- Ile wynosił opór ścieżki, którą płynął prąd?
- O ile wzrosła temperatura w tkanek objętych działaniem defibrylatora?
Zwarcie w przewodzie zasilającym urządzenie napięciem ma opór . Oblicz wzrost temperatury otaczających punkt zwarcia materiałów o masie , przyjmując, że ich ciepło właściwe wynosi , a wyłącznik bezpieczeństwa przerwał dopływ prądu po . Czy może to spowodować duże zniszczenia?