Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax

Spis treści
  1. Przedmowa
  2. 1 Wstęp do makroekonomii
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 1.1 PKB, czyli jak mierzyć kondycję gospodarki?
    3. 1.2 Przeliczanie wartości nominalnych na realne
    4. 1.3 Śledzenie zmian realnego PKB w czasie
    5. 1.4 Porównywanie PKB w różnych krajach
    6. 1.5 Czy za pomocą PKB można zmierzyć dobrobyt?
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  3. 2 Wzrost gospodarczy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 2.1 Współczesny wzrost gospodarczy
    3. 2.2 Wydajność pracy a wzrost gospodarczy
    4. 2.3 Czynniki wzrostu gospodarczego
    5. 2.4 Konwergencja dochodowa
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  4. 3 Bezrobocie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 3.1 W jaki sposób ekonomiści definiują i obliczają stopę bezrobocia 
    3. 3.2 Zmiany poziomu bezrobocia
    4. 3.3 Przyczyny bezrobocia w krótkim okresie
    5. 3.4 Przyczyny bezrobocia w długim okresie
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  5. 4 Inflacja
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 4.1 Pomiar inflacji
    3. 4.2 Jak mierzyć zmianę kosztów utrzymania?
    4. 4.3 Zmiany inflacji na świecie
    5. 4.4 Zamieszanie wokół inflacji
    6. 4.5 Indeksacja i jej ograniczenia
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  6. 5 Handel zagraniczny i przepływy kapitałowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 5.1 Obliczanie bilansu handlowego
    3. 5.2 Bilans handlowy w kontekście historycznym
    4. 5.3 Bilans handlowy i przepływy kapitału
    5. 5.4 Tożsamość krajowych oszczędności i inwestycji
    6. 5.5 Czy deficyt handlowy ma jakieś zalety?
    7. 5.6 Różnica między saldem bilansu handlowego a poziomem wymiany handlowej
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  7. 6 Makroekonomiczne krzywe popytu i podaży
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 6.1 Popyt i podaż z perspektywy makroekonomicznej
    3. 6.2 Model popytu globalnego i podaży globalnej (AD-AS)
    4. 6.3 Przesunięcie krzywej podaży globalnej 
    5. 6.4 Przesunięcie krzywej popytu globalnego
    6. 6.5 Jak model AD-AS wyjaśnia tempo wzrostu gospodarczego, stopę bezrobocia i zmiany inflacji
    7. 6.6 Prawa Keynesa i Saya w modelu AD-AS
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  8. 7 Model keynesowski
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 7.1 Popyt globalny w modelu keynesowskim
    3. 7.2 Najważniejsze elementy modelu keynesowskiego
    4. 7.3 Krzywa Phillipsa
    5. 7.4 Funkcjonowanie rynku z perspektywy keynesowskiej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
  9. 8 Model neoklasyczny
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 8.1 Podstawy podejścia neoklasycznego
    3. 8.2 Wpływ podejścia neoklasycznego na politykę fiskalną i pieniężną
    4. 8.3 Poszukiwanie równowagi między modelem keynesowskim a neoklasycznym
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  10. 9 Pieniądz i system bankowy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 9.1 Definicja pieniądza i jego funkcji
    3. 9.2 Agregaty pieniężne M1, M2 i M3
    4. 9.3 Funkcje banków
    5. 9.4 Jak banki kreują pieniądz
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  11. 10 Bank centralny i polityka monetarna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 10.1 Zadania banku centralnego
    3. 10.2 Jak bank centralny wprowadza politykę pieniężną
    4. 10.3 Wpływ polityki pieniężnej na sytuację w gospodarce
    5. 10.4 Pułapki polityki pieniężnej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  12. 11 Bilans płatniczy i kursy walutowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 11.1 Jak działają rynki walutowe
    3. 11.2 Przesunięcia krzywych popytu i podaży na rynkach walutowych
    4. 11.3 Skutki makroekonomiczne zmian kursów walutowych
    5. 11.4 Polityki kursowe
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  13. 12 Polityka fiskalna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 12.1 Wydatki państwa
    3. 12.2 Deficyt i dług publiczny
    4. 12.3 Dyskrecjonalna polityka fiskalna wykorzystywana do walki z recesją, bezrobociem i inflacją
    5. 12.4 Automatyczne stabilizatory koniunktury
    6. 12.5 Realne wyzwania wykorzystywania dyskrecjonalnej polityki fiskalnej
    7. 12.6 Polityka zrównoważonego budżetu: za i przeciw
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  14. 13 Wpływ polityki fiskalnej na gospodarkę
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 13.1 Wpływ długu publicznego na bilans handlowy i inwestycje
    3. 13.2 Polityka fiskalna a bilans handlowy
    4. 13.3 Jak dług publiczny wpływa na oszczędności prywatne
    5. 13.4 Polityka fiskalna, inwestycje i wzrost gospodarczy
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  15. 14 Ekonomia rozwoju - zróżnicowanie polityki ekonomicznej na świecie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 14.1 Zróżnicowanie gospodarek na świecie
    3. 14.2 Wzrost poziomu życia
    4. 14.3 Przyczyny bezrobocia na świecie
    5. 14.4 Przyczyny inflacji w różnych krajach i regionach
    6. 14.5 Obawy dotyczące pogorszenia konkurencyjności międzynarodowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  16. 15 Teoria handlu międzynarodowego
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 15.1 Przewaga absolutna i komparatywna
    3. 15.2 Co się stanie, gdy kraj ma przewagę absolutną w produkcji wszystkich dóbr?
    4. 15.3 Handel wewnątrzgałęziowy między podobnymi gospodarkami
    5. 15.4 Korzyści z ograniczenia barier w handlu międzynarodowym
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  17. 16 Globalizacja i protekcjonizm
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 16.1 Protekcjonizm: pośrednia subwencja od konsumentów dla producentów
    3. 16.2 Handel międzynarodowy i jego wpływ na miejsca pracy, płace i warunki pracy
    4. 16.3 Argumenty na rzecz ograniczenia importu
    5. 16.4 Jak rządy wdrażają politykę handlową: globalnie, regionalnie i na szczeblu krajowym
    6. 16.5 Kompromisy w polityce handlowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  18. A Matematyka zastosowana w tym podręczniku
  19. B Model dochodowo-wydatkowy
  20. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
    12. Rozdział 12
    13. Rozdział 13
    14. Rozdział 14
    15. Rozdział 15
    16. Rozdział 16
  21. Bibliografia
  22. Skorowidz nazwisk
  23. Skorowidz rzeczowy
  24. Skorowidz terminów obcojęzycznych

16.1 Protekcjonizm: pośrednia subwencja od konsumentów dla producentów

Istnieją trzy narzędzia ograniczania skali handlu zagranicznego: cła, kwoty importowe (kontyngenty) i bariery pozataryfowe. Kiedy kraj nakłada ograniczenia na import, mówi się, że praktykuje protekcjonizm. Protekcjonizm podnosi cenę chronionego dobra na rynku krajowym, przez co krajowi konsumenci płacą za nie więcej, ale jego lokalni producenci więcej zarabiają.

16.2 Handel międzynarodowy i jego wpływ na miejsca pracy, płace i warunki pracy

Wzrost skali handlu międzynarodowego przyczynia się do przesunięcia miejsc pracy z branż, w których dana gospodarka nie posiada przewagi komparatywnej, do gałęzi, w których taką przewagą dysponuje. Skala i zakres wpływu handlu zagranicznego na sytuację na rynku pracy ma wiele wspólnego ze strukturą tego rynku w danym kraju oraz procesem dostosowawczym w innych branżach. Handel światowy podnosi średni poziom płac poprzez wzrost wydajności. Jednak na ten wzrost średnich płac mogą się składać zarówno korzyści pracowników w niektórych zawodach i branżach, jak i straty zatrudnionych w innych gałęziach.

Myśląc o warunkach pracy w krajach o niskich dochodach, warto nakreślić granicę między tym, co wywołuje w nas dyskomfort, a praktykami, które są moralnie nieakceptowalne. Na przykład niskie płace i długie godziny pracy w biednych krajach są nieprzyjemną kwestią, ale dla tamtejszych pracowników może to być najlepsza dostępna opcja. Praktyki takie jak praca dzieci i praca przymusowa są jednak absolutnie naganne, a wiele krajów odmawia importu produktów wytworzonych w gałęziach, gdzie taki stan rzeczy jest powszechny lub nawet akceptowalny.

16.3 Argumenty na rzecz ograniczenia importu

Istnieje szereg argumentów przemawiających za ograniczaniem importu. Odwołują się one do chęci ochrony przemysłów raczkujących, walki z cenami dumpingowymi, kwestii ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa dóbr konsumpcyjnych, obronności i interesu narodowego.

Protekcjonizm dotyczący branż raczkujących jest najczęściej uzasadniany tym, że rozwijające się gałęzie krajowe muszą być tymczasowo chronione przed zagraniczną konkurencją, aby mogły uzyskać potencjał umożliwiający im rywalizowanie na rynkach światowych. W niektórych przypadkach, zwłaszcza w Azji Południowo-Wschodniej, takie podejście się sprawdziło. Często jednak młode gałęzie przemysłu nigdy nie rozwijają się w takim stopniu, aby w istocie móc podjąć skuteczną konkurencję. Z drugiej strony argumenty przeciwko dumpingowi (czyli ustalaniu cen poniżej kosztów produkcji w celu wypchnięcia konkurentów z rynku) często wydają się po prostu wygodną wymówką usprawiedliwiającą protekcjonizm.

Kraje o niskich dochodach zazwyczaj mają niższe standardy ochrony środowiska niż państwa zamożne, ponieważ troszczą się przede wszystkim o podstawowe potrzeby swoich obywateli, takie jak żywność, edukacja i opieka zdrowotna. Jednakże wyeliminowanie handlu, z wyjątkiem niewielkiej liczby skrajnych przypadków, wydaje się mało skuteczną metodą osiągania korzystnych efektów środowiskowych.

Wreszcie są też argumenty dotyczące bezpieczeństwa i ochrony interesu narodowego. Zgodnie z zasadami Światowej Organizacji Handlu kraje mogą ustalać dowolne normy bezpieczeństwa produktów, ale muszą być one takie same zarówno dla produktów krajowych, jak i importowanych, a także mieć naukowe podstawy. Zwolennicy protekcjonizmu odwołujący się do interesu narodowego przekonują, że nierozsądne jest importowanie pewnych kluczowych towarów, bo jeśli naród stanie się od nich zależny, będzie narażony na ich politycznie motywowane odcięcie. Jednak często rozsądniej jest gromadzić zasoby i korzystać z zagranicznych dostaw, gdy są one dostępne, niż zapobiegawczo ograniczać import, aby się od niego nie uzależniać.

16.4 Jak rządy wdrażają politykę handlową: globalnie, regionalnie i na szczeblu krajowym

Państwa określają politykę handlową na wielu różnych poziomach: agencji działających w ramach administracji publicznej, aktów prawnych uchwalanych przez ustawodawców, negocjacji regionalnych pomiędzy niewielkimi grupami krajów (czasem tylko dwoma) oraz negocjacji globalnych za pośrednictwem Światowej Organizacji Handlu. W drugiej połowie XX w. w gospodarce światowej średni poziom barier handlowych znacznie się zmniejszył. Jednym z powodów, dla których kraje podpisują międzynarodowe umowy handlowe, aby zobowiązać się do wolnego handlu, jest zapewnienie sobie ochrony przed grupami lobbystycznymi działający na poziomie krajowym i regionalnym. Kiedy przemysł lobbuje za ochroną przed zagranicznymi producentami, politycy mogą wskazać, że z powodu traktatu handlowego mają związane ręce.

16.5 Kompromisy w polityce handlowej

Handel międzynarodowy z pewnością ma wpływ na podział dochodów. Trudno się temu dziwić. Wszystkie krajowe lub międzynarodowe konkurencyjne siły rynkowe są do pewnego stopnia destrukcyjne. Sukces rynkowy jednych zazwyczaj oznacza co najmniej kłopoty innych, a niekiedy wręcz konieczność wycofania się z danej branży. Rząd ma do odegrania swoją rolę w zabezpieczaniu pracowników przed zakłóceniami na rynku. Jednak tak jak na dłuższą metę nierozsądne byłoby ograniczanie powstawania w kraju nowych technologii i innych czynników wpływających na sytuację rynkową, tak niewskazane jest ograniczanie skali handlu zagranicznego. W obu przypadkach zakłócenia niosą ze sobą korzyści ekonomiczne, których skala znacznie przekracza potencjalne straty.

Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
Cytowanie

© 19 paź 2023 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.