Podsumowanie

Istnieją trzy narzędzia ograniczania skali handlu zagranicznego: cła, kwoty importowe (kontyngenty) i bariery pozataryfowe. Kiedy kraj nakłada ograniczenia na import, mówi się, że praktykuje protekcjonizm. Protekcjonizm podnosi cenę chronionego dobra na rynku krajowym, przez co krajowi konsumenci płacą za nie więcej, ale jego lokalni producenci więcej zarabiają.

Wzrost skali handlu międzynarodowego przyczynia się do przesunięcia miejsc pracy z branż, w których dana gospodarka nie posiada przewagi komparatywnej, do gałęzi, w których taką przewagą dysponuje. Skala i zakres wpływu handlu zagranicznego na sytuację na rynku pracy ma wiele wspólnego ze strukturą tego rynku w danym kraju oraz procesem dostosowawczym w innych branżach. Handel światowy podnosi średni poziom płac poprzez wzrost wydajności. Jednak na ten wzrost średnich płac mogą się składać zarówno korzyści pracowników w niektórych zawodach i branżach, jak i straty zatrudnionych w innych gałęziach.

Myśląc o warunkach pracy w krajach o niskich dochodach, warto nakreślić granicę między tym, co wywołuje w nas dyskomfort, a praktykami, które są moralnie nieakceptowalne. Na przykład niskie płace i długie godziny pracy w biednych krajach są nieprzyjemną kwestią, ale dla tamtejszych pracowników może to być najlepsza dostępna opcja. Praktyki takie jak praca dzieci i praca przymusowa są jednak absolutnie naganne, a wiele krajów odmawia importu produktów wytworzonych w gałęziach, gdzie taki stan rzeczy jest powszechny lub nawet akceptowalny.

Istnieje szereg argumentów przemawiających za ograniczaniem importu. Odwołują się one do chęci ochrony przemysłów raczkujących, walki z cenami dumpingowymi, kwestii ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa dóbr konsumpcyjnych, obronności i interesu narodowego.

Protekcjonizm dotyczący branż raczkujących jest najczęściej uzasadniany tym, że rozwijające się gałęzie krajowe muszą być tymczasowo chronione przed zagraniczną konkurencją, aby mogły uzyskać potencjał umożliwiający im rywalizowanie na rynkach światowych. W niektórych przypadkach, zwłaszcza w Azji Południowo-Wschodniej, takie podejście się sprawdziło. Często jednak młode gałęzie przemysłu nigdy nie rozwijają się w takim stopniu, aby w istocie móc podjąć skuteczną konkurencję. Z drugiej strony argumenty przeciwko dumpingowi (czyli ustalaniu cen poniżej kosztów produkcji w celu wypchnięcia konkurentów z rynku) często wydają się po prostu wygodną wymówką usprawiedliwiającą protekcjonizm.

Kraje o niskich dochodach zazwyczaj mają niższe standardy ochrony środowiska niż państwa zamożne, ponieważ troszczą się przede wszystkim o podstawowe potrzeby swoich obywateli, takie jak żywność, edukacja i opieka zdrowotna. Jednakże wyeliminowanie handlu, z wyjątkiem niewielkiej liczby skrajnych przypadków, wydaje się mało skuteczną metodą osiągania korzystnych efektów środowiskowych.

Wreszcie są też argumenty dotyczące bezpieczeństwa i ochrony interesu narodowego. Zgodnie z zasadami Światowej Organizacji Handlu kraje mogą ustalać dowolne normy bezpieczeństwa produktów, ale muszą być one takie same zarówno dla produktów krajowych, jak i importowanych, a także mieć naukowe podstawy. Zwolennicy protekcjonizmu odwołujący się do interesu narodowego przekonują, że nierozsądne jest importowanie pewnych kluczowych towarów, bo jeśli naród stanie się od nich zależny, będzie narażony na ich politycznie motywowane odcięcie. Jednak często rozsądniej jest gromadzić zasoby i korzystać z zagranicznych dostaw, gdy są one dostępne, niż zapobiegawczo ograniczać import, aby się od niego nie uzależniać.

Państwa określają politykę handlową na wielu różnych poziomach: agencji działających w ramach administracji publicznej, aktów prawnych uchwalanych przez ustawodawców, negocjacji regionalnych pomiędzy niewielkimi grupami krajów (czasem tylko dwoma) oraz negocjacji globalnych za pośrednictwem Światowej Organizacji Handlu. W drugiej połowie XX w. w gospodarce światowej średni poziom barier handlowych znacznie się zmniejszył. Jednym z powodów, dla których kraje podpisują międzynarodowe umowy handlowe, aby zobowiązać się do wolnego handlu, jest zapewnienie sobie ochrony przed grupami lobbystycznymi działający na poziomie krajowym i regionalnym. Kiedy przemysł lobbuje za ochroną przed zagranicznymi producentami, politycy mogą wskazać, że z powodu traktatu handlowego mają związane ręce.

Handel międzynarodowy z pewnością ma wpływ na podział dochodów. Trudno się temu dziwić. Wszystkie krajowe lub międzynarodowe konkurencyjne siły rynkowe są do pewnego stopnia destrukcyjne. Sukces rynkowy jednych zazwyczaj oznacza co najmniej kłopoty innych, a niekiedy wręcz konieczność wycofania się z danej branży. Rząd ma do odegrania swoją rolę w zabezpieczaniu pracowników przed zakłóceniami na rynku. Jednak tak jak na dłuższą metę nierozsądne byłoby ograniczanie powstawania w kraju nowych technologii i innych czynników wpływających na sytuację rynkową, tak niewskazane jest ograniczanie skali handlu zagranicznego. W obu przypadkach zakłócenia niosą ze sobą korzyści ekonomiczne, których skala znacznie przekracza potencjalne straty.