Zadania
9.1 Prąd elektryczny
Generator Van de Graaffa jest jednym z pierwszych akceleratorów cząstek i może zostać użyty do przyspieszania cząstek takich jak protony czy elektrony. Mogłeś widzieć jego zastosowanie, gdy był używany do postawienia włosów lub wytwarzania ogromnych iskier. Innym zastosowaniem generatora Van de Graaffa jest wytwarzanie promieniowania X poprzez bombardowanie twardego metalowego celu przez wiązkę nośników ładunku. Rozważ wiązkę protonów o energii oraz natężeniu prądu , wyprodukowaną przez generator.
- Jaka jest prędkość protonów?
- Ile protonów jest wytwarzanych w każdej sekundzie?
Monitor kineskopowy (CRT, ang. cathode ray tube) jest urządzeniem, które produkuje skupioną wiązkę elektronów w próżni. Elektrony uderzają w szklany ekran pokryty fosforem, co powoduje powstanie jasnego punktu. Pozycja jasnego punktu na ekranie może być regulowana poprzez zakrzywianie wiązki elektronów przy użyciu pola elektrycznego, magnetycznego lub obydwu. Monitory kineskopowe były powszechnie używane w telewizorach, wyświetlaczach komputerowych czy oscyloskopach, natomiast nowsze urządzenia wykorzystują wyświetlacze ciekłokrystaliczne (LCD, ang. liquid crystal display) lub plazmowe. Wciąż jednak możesz się natknąć na monitory kineskopowe w twojej dziedzinie nauki. Rozważ monitor kineskopowy ze średnim natężeniem prądu wiązki elektronowej . Jak dużo elektronów uderza w ekran w każdej sekundzie?
Ile elektronów przepływa przez punkt przewodu w ciągu , jeśli płynie w nim prąd o stałym natężeniu ?
Przez przewodnik płynie prąd, którego natężenie maleje wykładniczo z czasem, według zależności , gdzie jest wartością natężenia prądu w chwili początkowej , a to stała czasowa. Jaki ładunek przepływa przez przewodnik pomiędzy a ?
Ładunek przepływający przez przewodnik jest opisany wzorem
Ile wynosi natężenie prądu w czasie ?
Natężenie prądu płynącego przez przewodnik jest opisane wzorem . Zapisz zależność ładunku w funkcji czasu.
Ładunek na kondensatorze w obwodzie jest dany wzorem . Jaka jest zależność natężenia prądu płynącego w tym obwodzie od czasu?
9.2 Model przewodnictwa w metalach
Przez aluminiowy przewód o średnicy () płynie prąd o natężeniu .
- Jaka jest całkowita wartość gęstości ładunku w drucie?
- Jaka jest prędkość dryfu elektronów?
- Jaka byłaby prędkość dryfu elektronów w drucie o takich samych wymiarach, ale wykonanym z miedzi?
Gęstość miedzi wynosi , a gęstość aluminium równa się . Masa molowa aluminium to , a masa molowa miedzi to . Załóż, że na każdy atom metalu przypada jeden swobodny elektron.
Natężenie prądu wiązki elektronowej o promieniu wynosi . Ile wynosi wartość gęstości prądu w tej wiązce?
Wysokoenergetyczny akcelerator produkuje wiązkę protonów o średnicy . Natężenie prądu w wiązce jest stałe i wynosi . Gęstość ładunku wynosi protonów na .
- Jaka jest gęstość prądu w wiązce?
- Ile wynosi prędkość dryfu cząstek w wiązce?
- Ile czasu potrzeba na wyemitowanie protonów przez akcelerator?
Rozważ drut o kołowym przekroju poprzecznym o promieniu . Gęstość prądu jest opisana wzorem . Ile wynosi natężenie prądu płynącego przez wewnętrzną część drutu od środka do ?
Natężenie prądu wytwarzanego przez wiązkę elektronów o promieniu wynosi . Ile wynosi wartość gęstości prądu w tej wiązce?
Natężenie prądu dostarczanego do klimatyzatora wynosi . Jest on zasilany przez drut o średnicy (). Gęstość ładunku wynosi . Oblicz
- gęstość prądu;
- prędkość dryfu.
9.3 Rezystywność i rezystancja
Prąd o jakim natężeniu płynie przez żarówkę latarki zasilanej napięciem , jeśli jej rezystancja po nagrzaniu wynosi ?
Oblicz efektywną rezystancję kalkulatora kieszonkowego, który ma 1,35-woltową baterię oraz płynie przez niego prąd o natężeniu .
Jakie napięcie jest konieczne, by działała lampka kontrolna na odtwarzaczu DVD, mająca rezystancję , jeśli przepływa przez nią prąd o natężeniu ?
Średnica miedzianego przewodu wynosi . Oblicz rezystancję przewodu o długości używanego do przesyłania energii elektrycznej.
Jak długi powinien być żarnik wolframowy w żarówce o średnicy , jeśli ma mieć rezystancję w temperaturze ?
Ołowiany pręt o długości ma rezystancję . Jaki jest jego promień?
Oblicz stosunek pomiędzy średnicami przewodów aluminiowego i miedzianego, jeśli mają taką samą rezystancję w przeliczeniu na jednostkę długości (tak jak w przypadku przewodów w gospodarstwach domowych).
Jakie natężenie ma prąd przepływający przez pręt z czystego krzemu o średnicy i o długości , do którego przyłożono napięcie (takie pręty są wykorzystywane jako detektory cząstek nuklearnych)?
Odpowiedz na poniższe pytania.
- Do jakiej temperatury należy podgrzać drut miedziany, który miał początkowo temperaturę , aby podwoić jego rezystancję, pomijając temperaturowe zmiany rozmiarów?
- Czy to może się przydarzyć w gospodarstwach domowych w zwykłych okolicznościach?
Rezystor wykonany z przewodu chromonikielinowego jest używany w takich przypadkach, gdy rezystancja nie może się zmieniać o więcej niż od swojej pierwotnej wartości w temperaturze . W jakim zakresie temperatur może być stosowany?
Z jakiego materiału wykonano rezystor, którego rezystancja jest w temperaturze o większa niż w temperaturze ?
Urządzenia elektroniczne zaprojektowane w taki sposób, aby pracowały w przedziale temperatur od do , wykorzystują rezystory wykonane z czystego węgla. Jak bardzo zmienia się ich rezystancja w tym zakresie temperatur?
Odpowiedz na poniższe pytania.
- Z jakiego materiału wykonano drut, jeśli przy długości oraz średnicy ma rezystancję w temperaturze ?
- Jaka jest jego rezystancja w temperaturze ?
Jeśli założysz, że temperaturowy współczynnik rezystywności jest stały, jaki będzie procentowo największy spadek rezystancji drutu konstantanowego od temperatury ?
Rezystancja miedzianego drutu wynosi w temperaturze , natomiast rezystancja drutu wykonanego z żelaza wynosi w tej samej temperaturze. W jakiej temperaturze te dwa materiały będą miały taką samą rezystancję?
9.4 Prawo Ohma
Rezystor o rezystancji podłączono do baterii R20 (). Jakie natężenie ma prąd płynący przez ten rezystor?
Rezystor o rezystancji połączono szeregowo z dwiema bateriami R20 ( każda), które dają napięcie . Producent twierdzi, że rezystory mają rezystancję w granicach 5% od wartości znamionowej. Jakie jest możliwe minimalne i maksymalne natężenie prądu płynącego przez rezystor?
Rezystor podłączono szeregowo do zasilacza . Zmierzone natężenie prądu wyniosło . Jaką rezystancję ma ten rezystor?
Rezystor umieszczono w obwodzie z regulowanym źródłem napięcia. Wartości napięcia na rezystorze oraz natężenia przepływającego prądu są przedstawione poniżej. Oszacuj rezystancję rezystora.
Tabela poniżej przedstawia pomiary natężenia prądu oraz przyłożonego napięcia na próbce materiału. Narysuj wykres, używając tych danych. Zakładając, że materiał jest omowy, oszacuj rezystancję.
() | () |
---|---|
0 | 3 |
2 | 23 |
4 | 39 |
6 | 58 |
8 | 77 |
10 | 100 |
12 | 119 |
14 | 142 |
16 | 162 |
9.5 Energia i moc elektryczna
20-woltowa bateria zasila rezystor o rezystancji . Załóż, że spadek napięcia na przewodach jest pomijalny.
- Jakie natężenie ma prąd przepływający przez rezystor?
- Jaka jest moc pobierana przez rezystor?
- Jaką moc daje bateria, zakładając, że całą pobiera rezystor?
- Co dzieje się z energią pobraną przez rezystor?
Jakie maksymalne napięcie może zostać przyłożone do rezystora oznaczonego ?
Grzałka zbudowana z cewki z drutu o średnicy () z chromonikieliny generuje moc o wartości przy użyciu napięcia . Jaką długość ma drut?
Alternatywę dla świetlówek i standardowych żarówek stanowią żarówki LED. 100-watową żarówkę standardową może zastąpić 16-watowa żarówka LED. Obydwie wytwarzają strumień świetlny o wartości . Ile zapłacisz za rok pracy żarówki przez dziennie przy założeniu, że koszt wynosi ?
Moc tracona przez rezystor o rezystancji jest równa . Oblicz natężenie prądu płynącego przez rezystor oraz spadek napięcia na rezystorze.
Kierowca spieszył się na samolot i przez przypadek zostawił włączone światła w samochodzie na parkingu przy lotnisku. Podczas startu zorientował się, że popełnił błąd. Kierowca niedawno wymieniał akumulator w samochodzie, więc wie, że ma on i jest oznaczony . Nic nie mogąc zrobić, oszacował, jak długo będą świeciły się światła, przy założeniu, że w aucie są dwie lampy po i każda pobiera mocy. Do jakich wniosków doszedł?
Student fizyki mieszka w jednoosobowym pokoju w akademiku. Posiada małą lodówkę, która pracuje, pobierając prąd o natężeniu i pod napięciem , lampkę ze 100-watową żarówką, żyrandol z 60-watową żarówką i kilka innych urządzeń o łącznej mocy .
- Zakładając, że elektrownia, która zasila akademik, jest oddalona o i używa dwóch aluminiowych kabli o średnicy , oszacuj, jaka część dostarczanej mocy (w procentach) jest tracona w czasie przesyłu;
- Jak zmieniłby się wynik, gdyby elektrownia dostarczała prąd, korzystając z napięcia ?
Przez rezystor o rezystancji i mocy maksymalnej płynie prąd o maksymalnym możliwym natężeniu. Jaka byłaby moc pobierana przez rezystor, gdyby natężenie prądu zmalało dwa razy?
9.6 Nadprzewodniki
Rozważ elektrownię oddaloną o od domów mieszkalnych. Do przesyłu energii elektrycznej są używane przewody z miedzi o powierzchni przekroju poprzecznego , w których płynie prąd o natężeniu . Jaka moc jest tracona w przewodach miedzianych, czego można byłoby uniknąć, używając przewodów nadprzewodzących?
Przy wyciąganiu drutu, jego długość zwiększa się cztery razy. Jak zmieni się jego rezystancja?
Cyfrowy termometr mierzy temperaturę przez pomiar rezystancji półprzewodnikowego urządzenia nazywanego termistorem (którego ), w momencie gdy jego temperatura jest równa temperaturze ciała pacjenta. Ile wynosi temperatura ciała pacjenta, jeśli rezystancja termistora wynosi w niej jego rezystancji w (temperatura zdrowego człowieka)?
Generatory mocy elektrycznej czasami testuje się, przepuszczając generowany prąd przez duży zbiornik z wodą. Podobną metodę wykorzystuje się do badania ciepła wydzielanego przez rezystory. Rezystor o rezystancji podłączono do baterii . Jego elektrody są wodoodporne. Umieszczono je w wodzie o temperaturze pokojowej () i o masie . Prąd przepływał przez rezystor przez . Oblicz końcową temperaturę wody, zakładając, że cała energia elektryczna oddana przez rezystor została zamieniona na ciepło.
Złoty drut ma długość .
- Jaka będzie długość srebrnego drutu o takiej samej rezystancji?
- Ile będą wynosiły rezystancje tych drutów w temperaturze wrzenia wody?
O ile musi zmienić się temperatura, aby zmniejszyć rezystancję rezystora węglowego o ?