Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax

Menu
Spis treści
  1. Przedmowa
  2. Optyka
    1. 1 Natura światła
      1. Wstęp
      2. 1.1 Rozchodzenie się światła
      3. 1.2 Prawo odbicia
      4. 1.3 Załamanie
      5. 1.4 Całkowite wewnętrzne odbicie
      6. 1.5 Rozszczepienie
      7. 1.6 Zasada Huygensa
      8. 1.7 Polaryzacja
      9. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    2. 2 Optyka geometryczna i tworzenie obrazu
      1. Wstęp
      2. 2.1 Obrazy tworzone przez zwierciadła płaskie
      3. 2.2 Zwierciadła sferyczne
      4. 2.3 Obrazy tworzone przez załamanie promieni światła
      5. 2.4 Cienkie soczewki
      6. 2.5 Oko
      7. 2.6 Aparat fotograficzny
      8. 2.7 Proste przyrządy powiększające
      9. 2.8 Mikroskopy i teleskopy
      10. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
    3. 3 Interferencja
      1. Wstęp
      2. 3.1 Doświadczenie Younga z dwiema szczelinami
      3. 3.2 Matematyczny opis interferencji
      4. 3.3 Interferencja na wielu szczelinach
      5. 3.4 Interferencja w cienkich warstwach
      6. 3.5 Interferometr Michelsona
      7. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    4. 4 Dyfrakcja
      1. Wstęp
      2. 4.1 Dyfrakcja na pojedynczej szczelinie
      3. 4.2 Natężenie światła w dyfrakcji na pojedynczej szczelinie
      4. 4.3 Dyfrakcja na podwójnej szczelinie
      5. 4.4 Siatki dyfrakcyjne
      6. 4.5 Otwory kołowe i rozdzielczość
      7. 4.6 Dyfrakcja rentgenowska
      8. 4.7 Holografia
      9. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
  3. Fizyka współczesna
    1. 5 Teoria względności
      1. Wstęp
      2. 5.1 Niezmienność praw fizyki
      3. 5.2 Względność jednoczesności zdarzeń
      4. 5.3 Dylatacja czasu
      5. 5.4 Skrócenie długości w szczególnej teorii względności
      6. 5.5 Transformacja Lorentza
      7. 5.6 Względność prędkości w szczególnej teorii względności
      8. 5.7 Relatywistyczny efekt Dopplera
      9. 5.8 Pęd relatywistyczny
      10. 5.9 Energia relatywistyczna
      11. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
    2. 6 Fotony i fale materii
      1. Wstęp
      2. 6.1 Promieniowanie ciała doskonale czarnego
      3. 6.2 Efekt fotoelektryczny
      4. 6.3 Efekt Comptona
      5. 6.4 Model atomu wodoru Bohra
      6. 6.5 Fale de Broglie’a
      7. 6.6 Dualizm korpuskularno-falowy
      8. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
    3. 7 Mechanika kwantowa
      1. Wstęp
      2. 7.1 Funkcje falowe
      3. 7.2 Zasada nieoznaczoności Heisenberga
      4. 7.3 Równanie Schrӧdingera
      5. 7.4 Cząstka kwantowa w pudełku
      6. 7.5 Kwantowy oscylator harmoniczny
      7. 7.6 Tunelowanie cząstek przez bariery potencjału
      8. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    4. 8 Budowa atomu
      1. Wstęp
      2. 8.1 Atom wodoru
      3. 8.2 Orbitalny magnetyczny moment dipolowy elektronu
      4. 8.3 Spin elektronu
      5. 8.4 Zakaz Pauliego i układ okresowy pierwiastków
      6. 8.5 Widma atomowe i promieniowanie rentgenowskie
      7. 8.6 Lasery
      8. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
    5. 9 Fizyka materii skondensowanej
      1. Wstęp
      2. 9.1 Rodzaje wiązań cząsteczkowych
      3. 9.2 Widma cząsteczkowe
      4. 9.3 Wiązania w ciałach stałych
      5. 9.4 Model elektronów swobodnych w metalach
      6. 9.5 Teoria pasmowa ciał stałych
      7. 9.6 Półprzewodniki i domieszkowanie
      8. 9.7 Przyrządy półprzewodnikowe
      9. 9.8 Nadprzewodnictwo
      10. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    6. 10 Fizyka jądrowa
      1. Wstęp
      2. 10.1 Własności jądra atomowego
      3. 10.2 Energia wiązania jądra
      4. 10.3 Rozpad promieniotwórczy
      5. 10.4 Procesy rozpadu
      6. 10.5 Rozszczepienie jądra atomowego
      7. 10.6 Fuzja jądrowa
      8. 10.7 Skutki biologiczne i zastosowania medyczne promieniowania jądrowego
      9. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    7. 11 Fizyka cząstek elementarnych i kosmologia
      1. Wstęp
      2. 11.1 Wstęp do fizyki cząstek elementarnych
      3. 11.2 Zasady zachowania w fizyce cząstek elementarnych
      4. 11.3 Kwarki
      5. 11.4 Akceleratory i detektory cząstek
      6. 11.5 Model standardowy
      7. 11.6 Wielki Wybuch
      8. 11.7 Ewolucja wczesnego Wszechświata
      9. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
  4. A Jednostki
  5. B Przeliczanie jednostek
  6. C Najważniejsze stałe fizyczne
  7. D Dane astronomiczne
  8. E Wzory matematyczne
  9. F Układ okresowy pierwiastków
  10. G Alfabet grecki
  11. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
  12. Skorowidz nazwisk
  13. Skorowidz rzeczowy
  14. Skorowidz terminów obcojęzycznych
Fotografia przedstawiająca procesor kubitowy D wave
Ilustracja 7.1 Procesor kubitowy opracowany przez firmę D-Wave – mózg komputera kwantowego, który wykorzystuje bity kwantowe do wykonywania złożonych obliczeń. Jest on oparty na nadprzewodzących złączach Josephsona. Złącze Josephsona to układ nadprzewodnik–izolator–nadprzewodnik, cechujący się nieliniową charakterystyką prądowo-napięciową. Źródło: D-Wave Systems Inc.

Mechanika kwantowa jest potężnym narzędziem pomagającym w zrozumieniu ruchu i oddziaływań obiektów o niewielkich rozmiarach, takich jak atomy czy cząsteczki. Powstała w 1925 roku i do tej pory trwają dyskusje, czy jest ona teorią fundamentalną. Mechanika kwantowa wyjaśnia otrzymywane wyniki eksperymentalne. Jej podstawy często na pierwszy rzut oka wydają się dziwne i nieintuicyjne, bo przeczą faktom wynikającym z mechaniki klasycznej, z jaką mamy do czynienia w otaczającym nas świecie. Codzienne doświadczenia i związane z nimi prawa fizyki nie są w stanie wprowadzić nas w zagadnienia mechaniki kwantowej (według której na przykład moglibyśmy siedzieć jednocześnie na dwóch bardzo odległych krzesłach). Założeniem tego rozdziału jest wprowadzenie czytelnika do tego niezwykle interesującego świata. Na Ilustracji 7.1 pokazano procesor komputera kwantowego. To urządzenie jest mózgiem nadprzewodzącego komputera kwantowego, który pracuje w temperaturach bliskich zera bezwzględnego ( T = 0 K = -273,15 °C T = 0 K = -273,15 °C T = 0 \si{\kelvin} = \SI{-273,15}{\degreeCelsius} ), a więc poniżej temperatury ciekłego helu ( T = 4,2 K = -268,95 °C T = 4,2 K = -268,95 °C T = \SI{4,2}{\kelvin} = \SI{-268,95}{\degreeCelsius} ). W odróżnieniu od komputerów cyfrowych, które zapisują informacje za pomocą systemu binarnego (zera lub jedynki, czyli q = 0 q = 0 q=0 lub q = 1 q = 1 q=1 ), komputery kwantowe używają w tym celu bitów kwantowych (ang. quantum bits), zwanych kubitami (ang. qubit), będących stanem mieszanym zera i jedynki (na przykład dany stan jest w 30%30% \SI{30}{\percent} logicznym zerem i w 70%70% \SI{70}{\percent} logiczną jedynką). W tym sensie zachodzi tutaj analogia do klasycznej logiki rozmytej, gdzie nie ma jednoznacznego stanu zera lub jeden. Taka sytuacja zachodzi na przykład dla sztucznej sieci neuronowej rozpoznającej symbole w zakłóconym obrazie, w przypadku której nigdy nie ma pewności, iż rozpoznany element jest prawidłowo zidentyfikowany. Wówczas stan rozpoznania może wynosić q=0,7q=0,7 q=\num{0,7} (wartość prawdopodobieństwa). Aby odróżnić stany klasyczne (bity) od stanów kwantowych (kubitów), warto odwołać się do Ilustracji 7.2. Tutaj stan kubitu jest przedstawiany w postaci punktów leżących na powierzchni trójwymiarowej sfery o stałym promieniu r r r . Położenie tych punktów jest określone za pomocą kątów θ θ \theta i φ φ \varphi . Do opisu kubitu (jednostki kwantowej informacji) używamy dwóch liczb rzeczywistych, a nie jednej liczby naturalnej, jak w klasycznym bicie (jednostce klasycznej informacji).

Fotografia przedstawiająca schemat kubitu
Ilustracja 7.2 Stan kubitu jest opisywany za pomocą trójwymiarowej sfery o środku w punkcie x = y = z = 0 x = y = z = 0 x=y=z=0 (sfera Blocha), o stałym promieniu r r r (zazwyczaj ustalamy r = 1 r = 1 r=1 ) i wyznaczają go kąty θ θ \theta oraz φ φ \varphi . Kolory czerwony i niebieski odpowiadają stanom o wartościach q = 0 q = 0 q=0 albo q = 1 q = 1 q=1 . Linia brązowa oznacza stan z logiki rozmytej, gdzie q q q należy do 0101 \langle 0, 1 \rangle.
Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/fizyka-dla-szk%C3%B3%C5%82-wy%C5%BCszych-tom-3/pages/1-wstep
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/fizyka-dla-szk%C3%B3%C5%82-wy%C5%BCszych-tom-3/pages/1-wstep
Cytowanie

© 21 wrz 2022 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.