Na wykresie wskaż równowagę na rynku papierosów, zakładając, że nie istnieją żadne przepisy zakazujące palenia w miejscach publicznych. Oznacz cenę i ilość równoważące rynek jako Pm i Qm. Rozbuduj model, aby pokazać wpływ negatywnego efektu zewnętrznego wynikającego z biernego palenia. (Wskazówka: w tym przypadku konsumenci, a nie producenci, tworzą negatywne efekty zewnętrzne). Oznacz optymalną ze społecznego punktu widzenia wielkość produkcji i cenę jako Qe i Pe. Zacieniuj czystą stratę społeczną w stanie równowagi rynkowej.
Spójrz na Tabelę 11.1. Efekty zewnętrzne przy produkcji każdej lodówki były równe 100 zł. Jednak po uwzględnieniu zarówno kosztów prywatnych, jak i dodatkowych kosztów zewnętrznych cena rynkowa lodówki wzrosła tylko o 50 zł. Jeśli koszty zewnętrzne wynosiły 100 zł, to dlaczego po uwzględnieniu wszystkich kosztów cena wzrosła tylko o 50 zł?
Tabela 11.8 przedstawia podaż i popyt dla przedsiębiorstwa oferującego usługi grania na trąbce na ulicach miasta. Qs1 to ilość oferowana bez uwzględnienia kosztów społecznych. Qs2 to ilość oferowana po uwzględnieniu kosztów społecznych. Jakie są negatywne efekty zewnętrzne w tej sytuacji? Określ cenę i ilość w stanie równowagi, gdy bierzemy pod uwagę tylko koszty prywatne, a następnie po wkalkulowaniu pełnych kosztów społecznych. Jak uwzględnienie efektów zewnętrznych wpływa na cenę i wielkość produkcji równoważące rynek?
| P | Qd | Qs1 | Qs2 |
|---|---|---|---|
| 20 | 0 | 10 | 8 |
| 18 | 1 | 9 | 7 |
| 15 | 2,5 | 7,5 | 5,5 |
| 12 | 4 | 6 | 4 |
| 10 | 5 | 5 | 3 |
| 5 | 7,5 | 2,5 | 0,5 |
Basia i Sylwia to siostry, które dzielą wspólną sypialnię. W ich pokoju dość łatwo powstaje bałagan, a rodzice zawsze każą im zrobić tam porządek. Jeśli Basia i Sylwia sprzątają sypialnię razem, zajmuje im to 2 godziny, po których ponownie cieszą się czystym pokojem. Jeśli Basia nie sprząta, a Sylwia robi to sama, poświęca na to 5 godzin, po których czuje się wykończona. Gdy sprząta tylko Basia, jej także zajmuje to 5 godzin i fizycznie ją wyczerpuje. Jeśli obie dziewczyny nie sprzątają, mają brudną sypialnię.
- Która sytuacja jest najkorzystniejsza z punktu widzenia Basi i Sylwii? Jaka jest najgorsza? (Tabela przedstawiająca wyniki gry w dylemat więźnia pomoże ci sformułować odpowiedź).
- Wiadomo skądinąd, że najkorzystniejsza – z punktu widzenia dziewczynek – sytuacja jest również najmniej prawdopodobna, a siostry wybiorą najpewniej najgorsze dla siebie rozwiązanie. Wyjaśnij, co w rozumowaniu Basi i Sylwii doprowadzi je do takiego właśnie wyboru.
Wykorzystaj Tabelę 11.7 do odpowiedzi na następujące pytania:
Gdyby system transportu publicznego działał jak nieregulowany monopol, jaka byłaby wielkość produkcji i cena?
Gdyby system transportu publicznego był regulowany tak, aby działać bez dotacji (tj. przy zerowym zysku ekonomicznym), jaka byłaby w przybliżeniu wielkość produkcji i cena?
Gdyby system transportu publicznego był regulowany w taki sposób, aby zapewnić najbardziej efektywną alokacyjnie wielkość produkcji, ile wyniosłaby produkcja i cena? Jaka dotacja byłaby konieczna, aby umożliwić efektywne świadczenie usług komunikacyjnych?