Określ, czy następujące sytuacje są przykładem negatywnego, czy pozytywnego efektu zewnętrznego:
- Jesteś obserwatorem ptaków, a twój sąsiad postawił na podwórku kilka budek lęgowych, a także posadził drzewa i kwiaty, które przyciągają ptaki.
- Twój sąsiad maluje fasadę swojego domu na ohydny kolor.
- Inwestycje w prywatną edukację podnoszą standard życia w twoim kraju.
- Śmieci są wyrzucane w górnym biegu rzeki, nad którą – w jej dolnym biegu – stoi twój dom.
- Twój współlokator jest palaczem, a ty nie palisz.
Określ, czy rynkowa krzywa podaży przesunie się w prawo, w lewo, czy też nie zmieni swojego położenia w następujących przypadkach:
- Przedsiębiorstwa działające w energochłonnej branży muszą zapłacić grzywnę za emisję dwutlenku węgla.
- Przedsiębiorstwa są pozywane za zanieczyszczanie wody w rzece.
- Elektrownie w pewnym mieście nie muszą przejmować się wpływem emisji swoich zanieczyszczeń na jakość powietrza.
- Przedsiębiorstwa, które stosują szczelinowanie do wydobywania ropy naftowej i gazu z łupków, są zobowiązane do usunięcia powstałych w czasie tej działalności szkód.
Dla każdego z punktów w Ćwiczeniu 11.2 określ, czy cena równowagi wzrośnie, spadnie, czy pozostanie taka sama.
Tabela 11.6 ilustruje podaż i popyt dla pewnego przedsiębiorstwa produkcyjnego. Trzecia kolumna przedstawia krzywą podaży nie uwzględniającą społecznych kosztów zanieczyszczeń. Czwarta kolumna przedstawia krzywą podaży w sytuacji, gdy firma musi wziąć pod uwagę społeczny koszt zanieczyszczeń. Określ punkt równowagi przed uwzględnieniem społecznych kosztów produkcji i po ich wkalkulowaniu.
| Cena (zł) | Wielkość zapotrzebowania | Wielkość produkcji oferowana bez ponoszenia kosztów zanieczyszczeń | Wielkość produkcji oferowana po uwzględnieniu kosztów zanieczyszczeń |
|---|---|---|---|
| 10 | 450 | 400 | 250 |
| 15 | 440 | 440 | 290 |
| 20 | 430 | 480 | 330 |
| 25 | 420 | 520 | 370 |
| 30 | 410 | 560 | 410 |
Rozważ dwa podejścia do zmniejszania emisji CO2 przez przemysł przetwórczy w Polsce. Pierwsze zakłada politykę zmuszającą producentów do stosowania z góry określonych technologii. Drugie określa jedynie technologie uznawane przez państwo za lepsze i wdrażanie właśnie tych wspomaga subsydiami. Które podejście mieści się w ramach systemu regulacji nakazowo-kontrolnych?
Określ, czy poniższe działania z zakresu kontroli emisji zanieczyszczeń są przykładami systemu nakazowo-kontrolnego czy raczej zorientowanego na rynek.
- Opłata za emisję dwutlenku węgla zostaje nałożona na każde przedsiębiorstwo.
- Państwo wymaga, aby krajowi producenci samochodów zmniejszyli ilość zanieczyszczeń emitowanych przez samochody do 2025 r.
- Wyznaczone zostają krajowe standardy jakości wody.
- Miasto sprzedaje przedsiębiorstwom pozwolenia na emisję określonej ilości zanieczyszczeń.
- Państwo płaci rybakom za ochronę populacji łososia.
Opłata za emisję zanieczyszczeń nałożona na przedsiębiorstwa nie jest elementem systemu regulacji nakazowo-kontrolnych. Dlaczego?
Załóżmy, że inwestycje firmy Samsung w badania i rozwój urządzeń cyfrowych zwiększyły zyski przedsiębiorstwa o 20%. Czy jest to korzyść prywatna, czy społeczna?
Pracownicy pewnego przedsiębiorstwa skupują od ludzi przedmioty, które firma może później odsprzedać lub poddać recyklingowi, a które w przeciwnym wypadku trafiłyby do śmieci. Jakie korzyści będą większe: prywatne czy społeczne?
Z konsumpcji których z poniższych dóbr i usług nie da się nikogo wykluczyć?
- ochrona policyjna
- usługi streamingowe
- drogi
- szkolnictwo podstawowe
- usługi telefonii komórkowej
Czy w wypadku poniższych dóbr pojawia się konsumpcja nierywalizacyjna?
- kawałek pizzy
- laptop
- radio publiczne
- lód w waflu
Czy twoim zdaniem fuzja dwóch firm, które nie znajdują się w pierwszej czwórce pod względem wielkości sprzedaży w danej gałęzi, może wpłynąć zarówno na współczynnik koncentracji czterech przedsiębiorstw, jak i na Indeks Herfindahla-Hirschmana? Krótko uzasadnij swoją odpowiedź.
Czy to prawda, że na współczynnik koncentracji czterech przedsiębiorstw większy wpływ mają jedna lub dwie bardzo duże firmy, podczas gdy na wartość indeksu Herfindahla-Hirschmana jednakowy wpływ mają wszystkie firmy działające w gałęzi? Odpowiedź uzasadnij.
Kilka lat temu dwóch dalekobieżnych przewoźników autobusowych w USA: Greyhound Lines, Inc. i Trailways Transportation System chciało się połączyć. Jedną z możliwych definicji rynku w tym przypadku był „rynek międzymiastowych przewozów autobusowych”. Inną – „rynek transportu międzymiastowego”, uwzględniający też transport prywatnymi autami, wypożyczonymi samochodami, pociągami i samolotami. Jak myślisz, którą definicję preferowali przewoźnicy autobusowi i dlaczego?
Czy można oczekiwać, że w wyniku globalizacji i rozwoju nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych definicje rynków stosowane przez urzędy antymonopolowe będą raczej szersze, czy węższe?
System miejskiego transportu publicznego, zwłaszcza jeśli obejmuje kolej, charakteryzuje się zazwyczaj dużymi korzyściami skali. Rozważmy dane dotyczące systemu transportu publicznego przedstawione w Tabeli 11.7 (popyt jest wyrażony w milionach pasażerów).
| Popyt: | Liczba pasażerów | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| Cena | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | |
| Utarg krańcowy | 10 | 8 | 6 | 4 | 2 | 0 | –2 | –4 | –6 | –8 | |
| Koszty: | Koszt krańcowy | 9 | 6 | 5 | 3 | 2 | 3 | 4 | 5 | 7 | 10 |
| Koszt przeciętny | 9 | 7,5 | 6,7 | 5,8 | 5 | 4,7 | 4,6 | 4., | 4,9 | 5,4 |
Narysuj krzywe: popytu, utargu krańcowego, kosztu krańcowego i kosztu przeciętnego. Czy mają one typowe kształty?
Czy na podstawie swojego wykresu z Ćwiczenie 11.17 możesz stwierdzić, że system transportu publicznego jest monopolem naturalnym? Odpowiedź uzasadnij.
Dla każdej z poniższej sytuacji określ, czy stopień niedoskonałości informacji jest stosunkowo wysoki, czy niski:
- Zakup jabłek na przydrożnym stoisku
- Zakup obiadu w restauracji za rogiem
- Zakup używanego laptopa na wyprzedaży garażowej
- Zamówienie kwiatów przez internet
Dlaczego na rynku pracy występuje asymetria informacji? Jakie narzędzia może wykorzystać pracodawca w celu znalezienia pracownika o pożądanych cechach?