Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax
Makroekonomia - Podstawy

6.4 Przesunięcie krzywej popytu globalnego

Makroekonomia - Podstawy6.4 Przesunięcie krzywej popytu globalnego

Spis treści
  1. Przedmowa
  2. 1 Wstęp do makroekonomii
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 1.1 PKB, czyli jak mierzyć kondycję gospodarki?
    3. 1.2 Przeliczanie wartości nominalnych na realne
    4. 1.3 Śledzenie zmian realnego PKB w czasie
    5. 1.4 Porównywanie PKB w różnych krajach
    6. 1.5 Czy za pomocą PKB można zmierzyć dobrobyt?
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  3. 2 Wzrost gospodarczy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 2.1 Współczesny wzrost gospodarczy
    3. 2.2 Wydajność pracy a wzrost gospodarczy
    4. 2.3 Czynniki wzrostu gospodarczego
    5. 2.4 Konwergencja dochodowa
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  4. 3 Bezrobocie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 3.1 W jaki sposób ekonomiści definiują i obliczają stopę bezrobocia 
    3. 3.2 Zmiany poziomu bezrobocia
    4. 3.3 Przyczyny bezrobocia w krótkim okresie
    5. 3.4 Przyczyny bezrobocia w długim okresie
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  5. 4 Inflacja
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 4.1 Pomiar inflacji
    3. 4.2 Jak mierzyć zmianę kosztów utrzymania?
    4. 4.3 Zmiany inflacji na świecie
    5. 4.4 Zamieszanie wokół inflacji
    6. 4.5 Indeksacja i jej ograniczenia
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  6. 5 Handel zagraniczny i przepływy kapitałowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 5.1 Obliczanie bilansu handlowego
    3. 5.2 Bilans handlowy w kontekście historycznym
    4. 5.3 Bilans handlowy i przepływy kapitału
    5. 5.4 Tożsamość krajowych oszczędności i inwestycji
    6. 5.5 Czy deficyt handlowy ma jakieś zalety?
    7. 5.6 Różnica między saldem bilansu handlowego a poziomem wymiany handlowej
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  7. 6 Makroekonomiczne krzywe popytu i podaży
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 6.1 Popyt i podaż z perspektywy makroekonomicznej
    3. 6.2 Model popytu globalnego i podaży globalnej (AD-AS)
    4. 6.3 Przesunięcie krzywej podaży globalnej 
    5. 6.4 Przesunięcie krzywej popytu globalnego
    6. 6.5 Jak model AD-AS wyjaśnia tempo wzrostu gospodarczego, stopę bezrobocia i zmiany inflacji
    7. 6.6 Prawa Keynesa i Saya w modelu AD-AS
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  8. 7 Model keynesowski
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 7.1 Popyt globalny w modelu keynesowskim
    3. 7.2 Najważniejsze elementy modelu keynesowskiego
    4. 7.3 Krzywa Phillipsa
    5. 7.4 Funkcjonowanie rynku z perspektywy keynesowskiej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
  9. 8 Model neoklasyczny
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 8.1 Podstawy podejścia neoklasycznego
    3. 8.2 Wpływ podejścia neoklasycznego na politykę fiskalną i pieniężną
    4. 8.3 Poszukiwanie równowagi między modelem keynesowskim a neoklasycznym
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  10. 9 Pieniądz i system bankowy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 9.1 Definicja pieniądza i jego funkcji
    3. 9.2 Agregaty pieniężne M1, M2 i M3
    4. 9.3 Funkcje banków
    5. 9.4 Jak banki kreują pieniądz
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  11. 10 Bank centralny i polityka monetarna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 10.1 Zadania banku centralnego
    3. 10.2 Jak bank centralny wprowadza politykę pieniężną
    4. 10.3 Wpływ polityki pieniężnej na sytuację w gospodarce
    5. 10.4 Pułapki polityki pieniężnej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  12. 11 Bilans płatniczy i kursy walutowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 11.1 Jak działają rynki walutowe
    3. 11.2 Przesunięcia krzywych popytu i podaży na rynkach walutowych
    4. 11.3 Skutki makroekonomiczne zmian kursów walutowych
    5. 11.4 Polityki kursowe
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  13. 12 Polityka fiskalna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 12.1 Wydatki państwa
    3. 12.2 Deficyt i dług publiczny
    4. 12.3 Dyskrecjonalna polityka fiskalna wykorzystywana do walki z recesją, bezrobociem i inflacją
    5. 12.4 Automatyczne stabilizatory koniunktury
    6. 12.5 Realne wyzwania wykorzystywania dyskrecjonalnej polityki fiskalnej
    7. 12.6 Polityka zrównoważonego budżetu: za i przeciw
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  14. 13 Wpływ polityki fiskalnej na gospodarkę
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 13.1 Wpływ długu publicznego na bilans handlowy i inwestycje
    3. 13.2 Polityka fiskalna a bilans handlowy
    4. 13.3 Jak dług publiczny wpływa na oszczędności prywatne
    5. 13.4 Polityka fiskalna, inwestycje i wzrost gospodarczy
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  15. 14 Ekonomia rozwoju - zróżnicowanie polityki ekonomicznej na świecie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 14.1 Zróżnicowanie gospodarek na świecie
    3. 14.2 Wzrost poziomu życia
    4. 14.3 Przyczyny bezrobocia na świecie
    5. 14.4 Przyczyny inflacji w różnych krajach i regionach
    6. 14.5 Obawy dotyczące pogorszenia konkurencyjności międzynarodowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  16. 15 Teoria handlu międzynarodowego
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 15.1 Przewaga absolutna i komparatywna
    3. 15.2 Co się stanie, gdy kraj ma przewagę absolutną w produkcji wszystkich dóbr?
    4. 15.3 Handel wewnątrzgałęziowy między podobnymi gospodarkami
    5. 15.4 Korzyści z ograniczenia barier w handlu międzynarodowym
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  17. 16 Globalizacja i protekcjonizm
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 16.1 Protekcjonizm: pośrednia subwencja od konsumentów dla producentów
    3. 16.2 Handel międzynarodowy i jego wpływ na miejsca pracy, płace i warunki pracy
    4. 16.3 Argumenty na rzecz ograniczenia importu
    5. 16.4 Jak rządy wdrażają politykę handlową: globalnie, regionalnie i na szczeblu krajowym
    6. 16.5 Kompromisy w polityce handlowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  18. A Matematyka zastosowana w tym podręczniku
  19. B Model dochodowo-wydatkowy
  20. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
    12. Rozdział 12
    13. Rozdział 13
    14. Rozdział 14
    15. Rozdział 15
    16. Rozdział 16
  21. Bibliografia
  22. Skorowidz nazwisk
  23. Skorowidz rzeczowy
  24. Skorowidz terminów obcojęzycznych

Cel dydaktyczny

Po przeczytaniu tego podrozdziału będziesz w stanie:

  • Wyjaśnić, w jaki sposób wolumen importu wpływa na popyt globalny
  • Zrozumieć, jak nastroje konsumentów i producentów przekładają się na rozmiary popytu globalnego
  • Określić, w jaki sposób polityka państwa oddziałuje na popyt globalny
  • Wytłumaczyć, dlaczego ekonomiści nie zgadzają się w kwestii obniżek podatków

Dzięki wcześniejszym analizom wiemy, że na popyt globalny składają się wydatki konsumpcyjne (C), wydatki inwestycyjne (I), wydatki państwa na dobra i usługi (G) oraz eksport netto (NX). (Przeczytaj poniższą Ramkę Czy import zmniejsza popyt globalny?, aby zrozumieć, dlaczego składową popytu globalnego jest eksport netto, a nie sam eksport). Przesunięcie krzywej AD w prawo (w górę) oznacza, że przynajmniej jeden z tych składników wzrósł i w efekcie całkowite wydatki są większe przy każdym poziomie cen. Natomiast przesunięcie krzywej AD w lewo (w dół) oznacza, że co najmniej jeden ze składników popytu globalnego zmniejszył się i w rezultacie całkowite wydatki spadły przy każdym poziomie cen. Dokładne omówienie poszczególnych składników popytu globalnego i czynników, które determinują ich wielkość, znajdzie się w Rozdziale 7 Model keynesowski. Tutaj naszkicujemy tylko związek między dwiema dość ogólnie zdefiniowanymi determinantami – zmianą nastrojów konsumentów i przedsiębiorstw oraz zmianami wysokości podatków i wydatków państwa – a położeniem krzywej AD.

Poznaj szczegóły

Czy import zmniejsza popyt globalny?

Wzór na popyt globalny jest następujący: AD = C + I + G + X - Z, przy czym Z reprezentuje całkowitą wartość importowanych dóbr i usług. Dlaczego import wprowadzamy do popytu globalnego ze znakiem minus? Czy to oznacza, że większy import obniża popyt globalny? Krótka odpowiedź brzmi: tak, ponieważ popyt globalny definiujemy jako całkowity popyt na dobra i usługi wytwarzane na terenie danego kraju.

Na przykład kiedy Polak kupuje towar wyprodukowany za granicą, wydatek ten jest uwzględniony w całkowitej konsumpcji. Jednak wygenerowany w związku z produkcją tego dobra dochód nie trafia do polskich producentów (pracowników i właścicieli firmy), ale do producentów w innym kraju. Błędem byłoby więc zaliczenie tego wydatku do popytu krajowego. Dlatego wartość importu jest odejmowana od popytu globalnego.

Ze względu na sposób zapisu równania popytu globalnego łatwo jest popełnić błąd, uznając, że import jest dla gospodarki niekorzystny. Pamiętajmy wszakże, że każdy element zawarty w składniku Z i wchodzący do równania ze znakiem ujemnym ma swój odpowiednik w postaci dodatniej wartości zawartej w składniku C, I lub G, co powoduje, że oba strumienie wzajemnie się znoszą.

Jak zmiany nastrojów konsumentów i przedsiębiorstw wpływają na położenie krzywej popytu globalnego

Kiedy przewidywania konsumentów dotyczące kondycji gospodarki w przyszłości, określane również jako ich nastrój lub sentyment, poprawiają się, konsumpcja rośnie. Jeśli nie boisz się utraty pracy, a raczej spodziewasz podwyżki swojego wynagrodzenia i awansu, możesz sobie przecież pozwolić na zakup nowego samochodu lub nawet większego domu. Podobnie jeśli analogiczne przewidywania formułowane w sektorze przedsiębiorstw są optymistyczne, firmy zwykle wydają więcej na inwestycje, wierząc, że przyszłe zyski z nich będą wysokie. Przekonanie o wzroście popytu w przyszłości może je skłonić do inwestowania w nowe maszyny, urządzenia lub nawet budowy nowej fabryki. I odwrotnie, jeśli pogarszają się nastroje konsumentów lub przedsiębiorstw, konsumpcja i wydatki inwestycyjne spadają.

Uniwersytet w Michigan co miesiąc przeprowadza badanie nastrojów (zaufania) konsumentów, tworząc na ich podstawie stosowny wskaźnik. Wyniki badania są publikowane na tej stronie internetowej, przedstawiającej m.in. szczegółowe dane dotyczące zmian nastrojów konsumentów w podziale na różne grupy dochodowe. Analogiczne dane dla polskiej gospodarki gromadzi i publikuje na swojej witrynie internetowej GUS (zobacz np. tutaj). Z kolei Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) prowadzi badania nastrojów gospodarczych (ang. business tendency surveys), które odzwierciedlają sentyment (nastawienie) w sektorze przedsiębiorstw. OECD gromadzi dane z badań ankietowych prowadzonych w sektorze przedsiębiorstw w 21 krajach, dotyczące m.in. prognoz cen sprzedawanych towarów i zatrudnienia, a także innych elementów szeroko rozumianego klimatu gospodarczego. Oczywiście żaden ze wskaźników opartych na wynikach badań ankietowych nie jest precyzyjny. Są one jednak użyteczne jako narzędzie umożliwiające ocenę tego, czy nastroje wśród konsumentów i przedsiębiorstw poprawiają się, czy pogarszają, a także czy są one lepsze, czy gorsze w porównaniu z poprzednimi okresami.

Ponieważ ekonomiści wiążą polepszenie nastrojów gospodarczych z wyższym popytem konsumpcyjnym i inwestycyjnym, wraz z ich poprawą krzywa AD przesuwa się w prawo. Pokazuje to Panel (a) Ilustracji 6.8. Wtedy punkt równowagi przemieszcza się z położenia E0 do E1, co oznacza wzrost poziomu produkcji i cen.

Nastroje konsumentów i producentów często odzwierciedlają nie tyle przewidywania co do przyszłości, ile bieżącą kondycję makroekonomiczną gospodarki. Na przykład nastroje są zwykle dobre, gdy gospodarka wykazuje szybki wzrost, i kiepskie podczas recesji. Ponadto mogą się one zmieniać także z powodów niemających bezpośredniego związku z gospodarką, takich jak ryzyko wojny, wyniki wyborów, wydarzenia związane z polityką zagraniczną lub pesymistyczne prognozy formułowane przez osoby zajmujące kluczowe stanowiska polityczne, popularnych przedsiębiorców lub nawet osoby aktywne w mediach społecznościowych i mające bardzo dużą grupę obserwujących. Na przykład prezydenci i premierzy muszą być niezwykle ostrożni w swoich publicznych wypowiedziach na temat stanu gospodarki. Jeśli dadzą wyraz swojemu pesymizmowi, ryzykują wykreowanie mechanizmu swoistej samospełniającej się przepowiedni, ponieważ tego typu komentarze mogą wywołać faktyczny spadek konsumpcji i inwestycji oraz przesunięcie w dół krzywej AD i recesję, a więc zdarzenia, przed którymi sami ostrzegali. Panel (b) Ilustracji 6.8 ilustruje właśnie takie przesunięcie krzywej AD w lewo i korespondującą z tym zmianę punktu równowagi z E0 do E1. W nowej równowadze zarówno produkcja, jak i poziom cen są niższe.

Sięgnij po więcej

Odwiedź tę stronę internetową, aby uzyskać dane dotyczące nastrojów konsumentów.

Sięgnij po więcej

Na tej stronie internetowej znajdziesz dane dotyczące nastrojów przedsiębiorstw.

Dwa panele na wykresie pokazują, jakie mogą być konsekwencje przesunięcia krzywej popytu globalnego. Panel (a) wskazuje, że przesunięcie krzywej popytu globalnego w prawo, w kierunku linii wyznaczającej poziom potencjalnego PKB (linii LAS), prowadzi do wzrostu produkcji i poziomu cen w warunkach równowagi. Z kolei panel (b), ilustrujący skutki przesunięcia krzywej popytu globalnego w lewo, w stronę początku układu współrzędnych, wskazuje na spadek poziomu produkcji i cen jako konsekwencje takiego przemieszczenia krzywej AD.
Ilustracja 6.8 Przesunięcia krzywej popytu globalnego Panel (a) Poprawa nastrojów konsumentów i/lub producentów przesuwa krzywą AD w prawo, z położenia ADo do AD1. Kiedy krzywa AD przesuwa się w prawo, w nowym punkcie równowagi (E1) produkcja oraz poziom cen będą wyższe niż w stanie początkowej równowagi (E0). W tym przykładzie nowa równowaga (E1) znajduje się również bliżej poziomu potencjalnego PKB, można zatem domniemywać, że w wyniku przemieszczenia krzywej AD bezrobocie spadło. Wzrost wydatków państwa i/lub obniżka podatków prowadzące do zwiększenia wydatków konsumpcyjnych także przesuwają krzywą AD w prawo. Panel (b) Pogorszenie nastrojów konsumentów i/lub przedsiębiorstw przesuwa krzywą AD w lewo, z położenia AD0 do AD1. Kiedy krzywa AD przesuwa się w lewo, w nowym punkcie równowagi (E1) produkcja oraz poziom cen będą mniejsze niż w stanie początkowej równowagi (E0). W tym przypadku nowa równowaga (E1) ukształtuje się również znacznie poniżej poziomu potencjalnego PKB, co może oznaczać wzrost bezrobocia przymusowego. Zmniejszenie wydatków państwa i/lub podwyżka podatków prowadzące do spadku wydatków konsumpcyjnych także przesuwają krzywą AD w lewo.

Jak polityka państwa wpływa na zmiany położenia krzywej popytu globalnego?

Wydatki państwa na dobra i usługi są jednym ze składników popytu globalnego. A zatem wyższe wydatki państwa powodują przesunięcie krzywej AD w prawo (tak jak na panelu (a) Ilustracji 6.8), natomiast mniejsze wydatki państwa przesuwają krzywą AD w lewo (panel (b).

Decyzje dotyczące wysokości podatków również mogą wpływać na poziom wydatków konsumpcyjnych i inwestycyjnych. Obniżki podatków dla osób fizycznych będą prowadziły do zwiększenia popytu konsumpcyjnego, zaś podwyżki podatków będą go zmniejszać, gdyż wysokość podatku PIT (używając polskiego przykładu) bezpośrednio przekłada się na wartość dochodu, który gospodarstwa domowe mogą wydać na konsumpcję. Polityka podatkowa może również zwiększyć popyt inwestycyjny, wprowadzając np. niższe stawki podatku CIT dla przedsiębiorstw lub ulgi podatkowe dla określonych rodzajów inwestycji. Zmiany konsumpcji (C) lub inwestycji (I) przesuwają całą krzywą popytu globalnego (AD).

W trakcie recesji, kiedy bezrobocie jest wysokie, a wiele przedsiębiorstw osiąga niskie zyski lub nawet notuje straty, państwo często obniża podatki lub zwiększa swoje wydatki (to pierwsze podejście dominuje w USA, zaś drugie jest typowe dla krajów europejskich, w tym również w Polsce). Politycy uzasadniają takie działania chęcią zmniejszenia obciążeń podatkowych nałożonych na podmioty gospodarcze w ciężkich czasach. Model AD-AS pozwala na określenie dokładnych skutków obniżki podatków, co przedstawia Ilustracja 6.9. Początkowa równowaga podczas recesji znajduje się w punkcie E0, stosunkowo daleko od poziomu produkcji zapewniającej pełne zatrudnienie. Obniżka podatków, zwiększając konsumpcję, przesuwa krzywą AD w prawo. W nowym punkcie równowagi (E1) realny PKB jest większy, a bezrobocie mniejsze. Jednocześnie w gospodarce występuje wzrost poziomu cen, przy czym skala tego wzrostu zależy od tego, jak daleko faktyczna produkcja znajduje się od poziomu potencjalnego (w miarę zbliżania się do potencjalnego PKB wzrost cen jest coraz szybszy). Przeczytaj Ramkę Czy ekonomiści opowiadają się za obniżkami podatków, czy są im przeciwni?, aby się dowiedzieć, jakimi argumentami ekonomiści uzasadniają tezę o konieczności obniżania podatków, a jakich używają, by przekonywać do ich pozostawienia na niezmienionym poziomie.

Wykres przedstawia wzrost popytu globalnego zilustrowany przesunięciem krzywej AD w prawo. W wyniku takiego przesunięcia rośnie produkcja i poziom cen. Jednocześnie zmniejsza się różnica pomiędzy produkcją faktyczną a potencjalnym poziomem PKB, co może oznaczać spadek bezrobocia przymusowego.
Ilustracja 6.9 Recesja i pełne zatrudnienie w modelu AD-AS To, czy gospodarka znajduje się w recesji, jest ilustrowane w modelu AD-AS przez odległość punktu równowagi od poziomu potencjalnego PKB wyznaczonego przez pionową linię LAS. W podanym przykładzie wielkość produkcji Y0 w stanie równowagi E0 leży stosunkowo daleko od linii wyznaczającej potencjalny PKB, więc stan ten oznacza recesję i niepełne zatrudnienie (bezrobocie przymusowe). Natomiast produkcja Y1 w stanie równowagi E1 jest relatywnie bliska potencjalnego PKB, co oznacza znacznie niższą stopę bezrobocia w gospodarce.

Poznaj szczegóły

Czy ekonomiści opowiadają się za obniżkami podatków, czy są im przeciwni?

Jedną z absolutnie fundamentalnych kwestii, wywołujących spory nie tylko wśród polityków w USA i nie tylko w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat, jest obniżanie podatków. Ronald Reagan objął amerykańską prezydenturę w 1980 r. z pewnością również dlatego, że w czasie swojej kampanii zapowiedział obniżkę podatków. Co więcej, to, że obietnicę spełnił, pozwoliło mu rządzić przez dwie kadencje. Z kolei jego następca, George Bush senior, przegrał walkę o swoją reelekcję z Billem Clintonem w 1992 r. m.in. (a może przede wszystkim) dlatego, że złamał obietnicę z 1988 r., która brzmiała: „Żadnych nowych podatków!”. W wyborach prezydenckich w 2000 r. zarówno George W. Bush, jak i Al Gore opowiadali się za znacznymi obniżkami podatków, a Bushowi (który ostatecznie został wówczas prezydentem) udało się przeforsować w Kongresie pakiet redukcji podatków na początku 2001 r. W 2017 i 2018 r. Donald Trump zainicjował kolejną obniżkę podatków w celu pobudzenia gospodarki. Podobny pakiet zapowiedział również Joe Biden w czasie swojej kampanii wyborczej.

Po której stronie tego sporu opowiadają się ekonomiści? Czy popierają obniżki podatków, czy też raczej są im przeciwni? Odpowiedź, która nie jest satysfakcjonująca dla zaprzysięgłych zwolenników obu rozwiązań, brzmi: to zależy. Dla większości ekonomistów istotna jest bowiem nie tylko skala obniżek podatków, ale również to, czy takim cięciom towarzyszą analogiczne redukcje wydatków państwa. Ekonomiści różnią się także, podobnie jak całe społeczeństwo, w swoich opiniach dotyczących tego, jaka powinny być skala wydatków państwa i które z rządowych programów mogą zostać zredukowane lub nawet całkowicie wyeliminowane. Druga kwestia, bardziej istotna dla rozważań w niniejszym rozdziale, dotyczy tego, jak daleko od poziomu pełnego zatrudnienia znajduje się gospodarka. W czasie recesji, gdy krzywe AD i AS przecinają się znacznie poniżej produkcji potencjalnej, obniżki podatków może uzasadniać chęć przesunięcia krzywej AD w prawo. Jednak gdy gospodarka produkuje niemal przy pełnym wykorzystaniu zdolności wytwórczych, obniżki podatków mogą przesunąć krzywą AD tak daleko w prawo, że wygenerują presję inflacyjną przy relatywnie bardzo niewielkim wzroście PKB, skutkując w konsekwencji niemal całkowitym brakiem skuteczności popytowego pobudzania gospodarki..

W kontekście modelu AD-AS wielu ekonomistów może uważać, że obniżki podatków wprowadzone przez Reagana w 1981 r., które weszły w życie tuż po dwóch poważnych recesjach, były korzystne dla gospodarki. Obniżki podatków za prezydentury Busha w 2001 r. i Obamy w 2009 r. też nastąpiły w okresie pogorszenia koniunktury. Jednak wielu ekonomistów popierających redukcję podatków podczas recesji będzie miało znacznie większe wątpliwości co do identycznych obniżek wprowadzanych w okresach szybkiego wzrostu gospodarczego, gdy bezrobocie przymusowe jest relatywnie niskie.

Wydatki państwa i podatki (czyli, zgodnie z terminologią używaną przez ekonomistów, narzędzia polityki fiskalnej) to powszechnie stosowane przez państwo zmienne oddziałujące na popyt globalny. Omówimy je bardziej szczegółowo w Rozdziale 12 Polityka fiskalna oraz Rozdziale 13 Wpływ polityki fiskalnej na gospodarkę. Jednak państwo dysponuje także innymi narzędziami wpływającymi na popyt globalny. Na przykład za pomocą polityki pieniężnej państwo (w tym wypadku reprezentowane przez bank centralny) może wpływać na wysokość stóp procentowych i dostępność kredytów, co zostanie omówione w Rozdziale 10 Bank centralny i polityka monetarna. Wyższe stopy procentowe zwykle zniechęcają do zaciągania pożyczek, a tym samym zmniejszają zarówno wydatki gospodarstw domowych na dobra trwałego użytku, takie jak domy i samochody, jak również wydatki inwestycyjne przedsiębiorstw. I odwrotnie, niższe stopy procentowe będą stymulować popyt konsumpcyjny i inwestycyjny. Stopy procentowe mogą również oddziaływać na kursy walutowe, co z kolei będzie miało wpływ na eksport i import i w efekcie na popyt globalny.

Szczegóły dotyczące wpływu polityki państwa na poszczególne składniki popytu globalnego zostaną omówione w Rozdziale 7 Model keynesowski. Natomiast najważniejszym wnioskiem z niniejszego podrozdziału jest konstatacja, zgodnie z którą przesunięcie krzywej zagregowanego popytu w prawo prowadzi do wzrostu realnego PKB i presji inflacyjnej. I odwrotnie, przesunięcie krzywej popytu globalnego w lewo oznacza niższy realny PKB i niższy poziom cen. To, czy zmiany poziomu produkcji i cen są stosunkowo duże, czy małe, oraz jak zmiana punktu równowagi kształtuje się na tle potencjalnego PKB, zależy od tego, czy przesunięcie krzywej AD zachodzi na stosunkowo płaskiej, czy stosunkowo stromej części krzywej AS.

Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
Cytowanie

© 19 paź 2023 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.