Zadania
8.1 Energia potencjalna układu
Korzystając z danych z Tabeli 8.2, oblicz, ile łańcuchów DNA można rozerwać, wykorzystując energię jednego elektronu z telewizora kineskopowego. (Obecność elektronów w telewizorze dawnego typu powodowała powstawanie promieniowania rentgenowskiego, które miało działanie kancerogenne. Późniejsze wersje telewizorów kineskopowych posiadały specjalne ekranowanie, które pochłaniało promieniowanie, zanim mogło ono dotrzeć do odbiorców.)
Jeśli możliwe byłoby wykorzystanie energii bomb fuzyjnych do zasilenia światowych systemów energetycznych, to ile 9-megatonowych bomb byłoby potrzeba, aby zaspokoić roczne zapotrzebowanie świata na energię elektryczną (użyj danych z Tabeli 8.1)?
Kamera o ciężarze 10 N odpadła z drona unoszącego się na wysokości i spada swobodnie. Jaka jest zamiana energii potencjalnej związana z upadkiem kamery, jeśli za punkt zera energii potencjalnej przyjmiemy
- poziom gruntu?
- poziom, na jakim unosi się dron?
- Jaka jest wartość energii potencjalnej kamery, zanim odpadnie z drona?
- Jaka jest wartość energii potencjalnej kamery po tym, jak zderza się z ziemią?
Dla dwóch ostatnich podpunktów przyjmij zero energii potencjalnej w punkcie, w którym przebywa obserwator, czyli w budynku na wysokości nad ziemią.
Pasażer upuścił kamień o masie z pokładu statku na wysokości od poziomu lustra wody. Osoba stojąca na pomoście nad poziomem wody trzyma sieć, w którą zamierza złapać kamień.
- Jaką pracę wykonują siły grawitacji na kamieniu w trakcie jego lotu?
- Jaka jest zmiana energii potencjalnej grawitacji podczas lotu?
- Jeśli przyjmiesz punkt odniesienia z zerową energią potencjalną na poziomie lustra wody, jaka będzie wartość energii potencjalnej w momencie upuszczenia kamienia?
- Jaka będzie jej wartość w chwili, gdy kamień wpadnie w sieć? Co się stanie, jeśli przyjmiemy, że energia potencjalna na poziomie lustra wody wynosi J?
- Oblicz wartości dla pytań postawionych w (c) oraz (d), przyjmując nowy punkt odniesienia.
Kocia zabawka w kształcie kulki ma masę i zostaje wyrzucona prosto w górę z prędkością początkową . Przyjmij, że opór powietrza jest pomijalny.
- Ile wynosi energia kinetyczna kulki w momencie wyrzutu?
- Ile wynosi praca wykonana przez siły grawitacji podczas lotu wznoszącego zabawki?
- Jaka jest zmiana energii potencjalnej grawitacji w tej części ruchu?
- Jeśli zero energii potencjalnej jest przyjęte na wysokości wyrzucającej ręki, jaka jest energia potencjalna w momencie, kiedy zabawka osiąga maksymalną wysokość?
- Jeśli punkt odniesienia dla energii przyjmiemy w punkcie maksymalnej wysokości, to jaka będzie energia potencjalna w momencie, gdy zabawka opuszcza rękę?
- Oblicz maksymalną wysokość, na jaką może wznieść się kulka.
8.2 Siły zachowawcze i niezachowawcze
Siła działa na cząstkę podczas jej ruchu w dodatnim kierunku osi . (a) Ile wynosi praca tej siły podczas przemieszczenia z do ? (b) Przyjmując typowy punkt odniesienia dla energii potencjalnej, czyli zero dla , oblicz energię potencjalną tej siły.
Siła działa na cząstkę. (a) Jaka praca zostanie wykonana przy przesunięciu z do ? (b) Przyjmując typowy punkt odniesienia dla energii potencjalnej, czyli zero dla , oblicz energię potencjalną tej siły.
Oblicz siłę związaną z energią potencjalną daną wzorem
Energia potencjalna oddziaływań pomiędzy dwoma atomami w cząsteczce dwuatomowej jest zazwyczaj wyrażona funkcją , gdzie przez wyrażono odległość pomiędzy atomami. (a) Jaka jest odległość separacji atomów, czyli taka, w której energia potencjalna przyjmuje lokalne minimum (nie w )? (b) Jaka jest wartość siły działającej na atomy znajdujące się w tym położeniu? (c) Jak zmienia się siła w funkcji odległości po przekroczeniu minimum lokalnego energii potencjalnej?
Cząstka o masie porusza się pod wpływem działania siły Jeśli prędkość cząstki dla wynosi to ile wynosi prędkość dla ?
Cząstka o masie porusza się pod wpływem działania siły Jeśli prędkość cząstki dla wynosi to ile wynosi prędkość dla ?
Skrzynia na kółkach jest pchana bez strat energii wynikających z tarcia pomiędzy podłogą wagonu a skrzynią (patrz rysunek). Wagon porusza się – dla obserwatora stojącego na zewnątrz – w prawo ze stałą prędkością . Jeśli w momencie przyłożenia siły (na początku ruchu) skrzynia znajdowała się w stanie spoczynku względem wagonu, to bazując na zasadzie równoważności pracy i energii, możemy stwierdzić, że , gdzie i to odpowiednio przemieszczenie i prędkość końcowa skrzyni liczone względem wagonu.
- Jakie przemieszczenie skrzyni zaobserwuje obserwator znajdujący się na zewnątrz pociągu?
- Ile wynosi prędkość początkowa i końcowa skrzyni, oraz , zmierzona przez obserwatora?
- Wykaż, że oraz że praca jest równa zmianie energii kinetycznej w obu układach odniesienia.
8.3 Zasada zachowania energii
Chłopiec wyrzuca pionowo w górę kulkę o masie z prędkością początkową . Kiedy piłka wraca do chłopca, ma prędkość równą . Jaką pracę wykonały siły oporu powietrza w trakcie trwania tego ruchu?
Mysz o masie 200 g wpada do sztolni o głębokości 100 m osiągając prędkość końcową 8,0 m/s. Jaką pracę wykonały siły oporu w trakcie spadku myszy?
Wykorzystując tylko zasadę zachowania energii i zakładając brak sił oporu, wykaż, że kamień rzucony pionowo z mostu na wysokości 20 m nad poziomem wody z prędkością początkową 15,0 m/s uderzy w taflę z prędkością 24,8 m/s niezależnie od zwrotu prędkości początkowej. (Podpowiedź: pokaż, że .)
Piłka o masie 1,0 kg buja się na linie o długości 2,0 m. W najniższym położeniu piłka porusza się z prędkością 10 m/s.
- Ile wynosi prędkość w najwyższym położeniu?
- Ile wynosi siła naprężenia liny w najniższym i najwyższym położeniu?
Pomijając zagadnienia związane z tarciem, dodatkową siłą mięśni rąk i nóg oraz inne czynniki, skok o tyczce możemy rozważyć jako konwersję energii kinetycznej biegnącego atlety w energię potencjalną podczas skoku. Jeśli skoczek ma wznieść się na wysokość 4,8 m, to jaką prędkość musi osiągnąć w trakcie rozbiegu?
Tarzan biegnący z prędkością łapie lianę zwisającą swobodnie z drzewa.
- Jak wysoko może wznieść się na lianie?
- Czy długość pnącza ma znaczenie w tym rozważaniu?
Załóż, że cięciwa w łuku oddziałuje na strzałę siłą sprężystości (taką samą jak w prawie Hooke'a). Podczas celowania łucznik naciąga cięciwę, cofając strzałę o 50 cm, i trzyma ją w tej pozycji z siłą . Jeśli masa pocisku wynosi , a cięciwę uznajemy za nieważką, jaką prędkość osiągnie strzała zaraz po wystrzeleniu?
Narciarz o masie biegnie po poziomym gruncie z prędkością , po czym trafia na wzniesienie o wysokości 1,8 m, tak jak przedstawiono to na rysunku poniżej.
- Jeśli narciarz postanowi pokonać górkę siłą rozpędu, to jaka będzie jego prędkość na szczycie? Siły tarcia można pominąć.
- Ile będzie wynosić jego prędkość, jeśli uwzględnimy siłę tarcia wynoszącą 80 N?
Sanie o masie 70 kg zsuwają się w dół równi o długości nachylonej pod kątem do poziomu. Po zjeździe sanie pokonują 20 m w poziomie i zaczynają ruch pod górę pod kątem . Sanie przemieszczają się o dalsze 80 m, po czym zatrzymują się. Ile wyniesie praca wykonana przez siły tarcia?
Dziewczynka na desce skateboardowej (masa całkowita 40 kg) porusza się z prędkością 10 m/s u podstawy rampy. Rampa jest nachylona pod kątem do podłoża. Jeśli dziewczynka wjechała 14,2 m pod górę, zanim się zatrzymała, to ile wynosiła wypadkowa siła tarcia?
Piłeczka baseballowa o masie 0,25 kg w wyniku uderzenia kijem uzyskała prędkość 40 m/s. Gdy wpada na trybuny w odległości 120 m od bazy, ma prędkość 30 m/s. Przy założeniu, że piłka wylądowała 20 m ponad poziomem boiska, oblicz, jaką pracę wykonały siły oporu powietrza.
Mały ciężarek o masie przesuwa się bez tarcia po trasie z pętlą przedstawioną na rysunku poniżej.
- Jeśli prędkość początkowa ciężarka wynosi , to jaka jest prędkość ?
- Ile wynosi siła nacisku ciężarka na tor w punkcie ?
Nieważka sprężyna w działku sprężynowym ma stałą sprężystości równą . Pocisk o masie 15 g zostaje wystrzelony pionowo w górę na wysokość 5,0 m ponad lufę. Oblicz, jak mocno ściśnięta była sprężyna przed wystrzałem.
Piłeczka jest przywiązana do nitki i wprowadzona w pionowy ruch obrotowy, bez tarcia. Wykaż, że naprężenie nici w najniższym położeniu przewyższa naprężenie w położeniu najwyższym o ośmiokrotność ciężaru piłki. Załóż, że prędkość piłki w najwyższym położeniu jest prawie równa zeru i że układ nie zawiera dodatkowych, zewnętrznych źródeł energii.
8.4 Wykresy energii potencjalnej
Tajemnicza siła o wartości 10 N działa poziomo na wszystko. Siła jest zawsze zwrócona w stronę ściany znajdującej się w wielkiej hali. Wyznacz energię potencjalną ciała, na którą działa ta siła, w funkcji odległości od ściany. Załóż, że energia potencjalna w położeniu, w którym znajduje się ściana, wynosi zero.
Siła (wyrażona w niutonach) działa na ciało o masie 1,0 kg. Dla prędkość ciała wynosi 4,0 m/s. Ile wynosi prędkość w
Cząstka o masie 4,0 kg porusza się wzdłuż osi pod wpływem działania siły , gdzie Prędkość cząstki w punkcie wynosi 6,0 m/s. Ile wynosi prędkość dla ?
Siła działająca na cząstkę o masie 2,0 kg zmienia się wraz ze zmianą położenia zgodnie z wzorem ( w metrach, w niutonach). Prędkość cząstki w położeniu wynosi 5,0 m/s. Oblicz energię mechaniczną cząstki, przyjmując punkt odniesienia dla energii potencjalnej:
- w początku układu współrzędnych;
- w .
- Oblicz prędkość cząstki dla . Wykonaj ten podpunkt dla obu wcześniej przyjętych punktów odniesienia.
Cząstka o masie 4,0 kg porusza się wzdłuż osi i działa na nią siła, której funkcję przedstawiono graficznie poniżej. Prędkość cząstki w wynosi . Wyznacz prędkość dla
- x = 2,0 m,
- x = 4,0 m,
- x = 10,0 m.
- Czy cząstka zawraca w jakimkolwiek położeniu i porusza się z powrotem w kierunku początku układu współrzędnych?
- Powtórz część (d) zakładając, że w .
Ciało o masie 0,50 kg porusza się wzdłuż osi . Zależność pomiędzy energią potencjalną a położeniem przedstawia wykres poniżej.
- Ile wynosi siła działająca na ciało w = 2, 5, 8 oraz 12 m?
- Zakładając, że całkowita energia mechaniczna ciała wynosi −6,0 J, wskaż minimalną i maksymalną wartość .
- Jak zmienią się te położenia, jeśli
- Załóż, że , i oblicz prędkość w położeniach wymienionych w (a).
- Naszkicuj wykres funkcji energii potencjalnej , gdzie , i to stałe.
- Ile wynosi wartość siły związanej z tą energią potencjalną?
- Załóż, że cząstka o masie równej porusza się z prędkością w położeniu . Wykaż, że cząstka nie może przekroczyć punktu w początku układu współrzędnych, chyba że spełniony jest warunek:
8.5 Źródła energii
W filmie animowanym Pocahontas główna bohaterka skacze z klifu, żeby pokazać swój ulubiony rodzaj rozrywki. (a) Zakładając, że bierze rozbieg z prędkością 3,0 m/s, a jej prędkość końcowa przy styku z powierzchnią wody wynosi 20,0 m/s, oblicz wysokość klifu. Opory powietrza można pominąć. (b) Jeśli wyskoczyła z klifu bez rozpędu, to jaka będzie jej prędkość końcowa?
W reality show Niesamowity wyścig uczestnik ma za zadanie strzelić arbuzem o masie 12 kg z procy i trafić w wyznaczony cel. Proca jest naciągnięta na odległość 1,5 m od położenia równowagi, a sam owoc znajduje się wtedy na poziomie gruntu. Podczas wystrzału, w chwili oderwania od procy, arbuz znajduje się na wysokości 0,3 m nad ziemią. Cel, w który uderza pocisk, znajduje się na ziemi w odległości 10 metrów od procy. Oblicz stałą sprężystości procy.
W serii filmów Powrót do przyszłości, samochód sportowy DeLorean o masie 1230 kg rozwija prędkość 142 km/h, aby móc przenieść się do przyszłości. (a) Jaka jest energia kinetyczna DeLoreana? (b) Sprężynę o jakiej stałej sprężystości należy użyć, aby zatrzymać DeLoreana na dystansie 0,1 m?
W filmie Igrzyska śmierci Katniss Everdeen wystrzeliła strzałę o masie 0,0200 kg z poziomu podłoża, po to by przebić jabłko znajdujące się na scenie. Stała sprężystości łuku wynosi 330 N/m, a cięciwa została naciągnięta na odległość 0,55 m. Owoc znajduje się na wysokości 5 m. Z jaką prędkością strzała (a) opuszcza łuk, (b) uderza w jabłko?
W kompilacji wideo „Top Fail”, zawierającej filmy amatorskie z różnymi zabawnymi sytuacjami, dwie kobiety biegną naprzeciw siebie, po czym zderzają się, trzymając w rękach piłki do pilatesu. Każda z kobiet ma masę 50 kg (włączając piłkę) i jedna z nich biegnie z prędkością 2,0 m/s, a druga 1,0 m/s.
- Ile wynosi całkowita energia kinetyczna układu?
- Jeśli energia jest zachowana po zderzeniu i każda piłka ma masę 2 kg, to jaka będzie prędkość odbitych piłek odlatujących w stronę kamery?
W kreskówce Struś pędziwiatr szybko rozprężająca się sprężyna wyrzuca kojota prosto w skałę. Wydłużenie sprężyny wynosi 5 m, a masa i prędkość kojota odpowiednio 20 kg i 15 m/s.
- Ile wynosi stała sprężystości sprężyny?
- Jeśli kojot zostałby wyrzucony pionowo w górę, to jak wysoko by doleciał, zakładając, że nie działają na niego żadne siły niezachowawcze?
W znanej scenie z filmu Forrest Gump tytułowy bohater przebiega przez całe Stany Zjednoczone. Zakładając, że biegnie ze stałą prędkością 3 m/s, wyjaśnij, czy potrzebuje zużywać więcej energii w trakcie biegu pod górkę czy w dół, i dlaczego?
W filmie Monty Python i Święty Graal krowę wystrzelono z katapulty znajdującej się na zamkowym murze. Zero dla energii potencjalnej przyjęto na poziomie gruntu. Stała sprężystości katapulty wynosi , a odchylenie od położenia równowagi jest równe 0,5 m. Jeśli mur zamku ma wysokość 9,1 m, a krowa masę 110 kg, to:
- Ile wynosi energia potencjalna krowy na szczycie muru?
- Jaka jest wartość energii potencjalnej sprężystości przed wystrzałem?
- Jaka jest prędkość krowy tuż przed uderzeniem w ziemię?
Narciarz o masie 60,0 kg i prędkości początkowej 12,0 m/s wjeżdża na górkę o wysokości 2,50 m. Znajdź końcową prędkość, wiedząc, że współczynnik tarcia pomiędzy nartami i śniegiem wynosi 0,80.
- Jak wysoko pod górkę może wjechać samochód z wyłączonym silnikiem, jeśli praca wykonana przez siły tarcia jest pomijalnie mała, a jego prędkość początkowa wynosi 110 km/h?
- Jeśli samochód o masie 750 kg i, tej samej, co w punkcie (a) prędkości początkowej wjeżdża na wysokość 22 m, to jaka część jego energii została zamieniona na ciepło?
- Ile wynosi średnia siła tarcia wzgórza, jeśli kąt nachylenia wzgórza wynosi względem poziomu?
Pociąg metra o masie zostaje wyhamowany od prędkości 0,500 m/s do zatrzymania na drodze 0,400 m poprzez duży zderzak sprężynowy. Jaka jest stała sprężystości zderzaka?
Drążek pogo ma sprężynę o stałej sprężystości , której maksymalne ściśnięcie wynosi 12,0 cm. Na jaką maksymalną wysokość, licząc od położenia równowagi, może wyskoczyć dziecko, jeśli całkowita masa dziecka i drążka wynosi 40 kg?
Ciężarek o masie 500 g jest przyczepiony do sprężyny o stałej równej 80 N/m (zobacz rysunek poniżej). Drugi koniec sprężyny jest przymocowany do ściany. Ciężarek spoczywa na równi pochyłej nachylonej pod kątem do poziomu. Współczynnik tarcia pomiędzy ciężarkiem a równią wynosi 0,20. Ciężarek popchnięto tak, że sprężyna skurczyła się o 10 cm, a następnie pozwolono całości układu poruszać się swobodnie.
- Ile wynosi energia potencjalna w momencie ściśnięcia sprężyny?
- Wyznacz prędkość ciężarka w momencie, w którym przelatuje on przez punkt równowagi.
- Określ położenie maksymalnego wychylenia ciężarka w górę równi.
Ciężarek o masie 200 g przyczepiono do nieważkiej sprężyny o stałej sprężystości 100 N/cm. Drugi koniec sprężyny przymocowano do sufitu. Układ początkowo znajduje się w stanie spoczynku, w którym położenie ciężarka oznaczono symbolem . Załóżmy, że zero energii potencjalnej ciężarka przypada właśnie w tym punkcie, zarówno dla siły sprężystości, jak i grawitacji. Ciężarek odciągnięto na odległość 5 cm od stanu spoczynku, po czym pozwolono mu na swobodny ruch.
- Ile wynosi wypadkowa energia potencjalna ciężarka w najniższym punkcie ruchu?
- Jaka jest wypadkowa energia potencjalna w położeniu ?
- Jaka jest prędkość ciężarka w momencie, w którym przekracza położenie ?
- Jak wysoko ponad punkt wzniesie się ciężarek?
W akcjach promocyjnych często stosuje się działka strzelające koszulkami T-shirt, aby przekazać je uczestnikom wydarzenia. Przyjmij, że działko wystrzeliwuje T-shirt z prędkością 5,00 m/s ze sceny na wysokości 3,00 metrów nad ziemią. Jaką prędkość będzie miała koszulka w momencie, w którym łapie ją osoba mająca dłonie na wysokości (a) 1 metra oraz (b) 4 metrów nad ziemią? Pomiń siły oporu powietrza.
Dziecko o wadze 32 kg skacze na trampolinie. Trampolina oddziałuje na nie siłą sprężystości, działającą jako siła przywracająca. Stała sprężystości trampoliny wynosi 5000 N/m. W najwyższym punkcie podskoku dziecko znajduje się 1 m nad poziomem powierzchni trampoliny. Jakie jest maksymalne odchylenie płachty trampoliny w momencie lądowania dziecka? Pomiń zjawisko ugięcia nóg oraz pracę mięśni dziecka.
Poniżej narysowano ciężarek o masie znajdujący się na równi pochyłej odchylonej od poziomu o kąt . Ciężarek połączono nieważką nicią przerzuconą przez nieważki bloczek i przyczepiono do zwisającego swobodnie ciężarka o masie . Ruch nici odbywa się bez tarcia. Jeśli i znajdują się na wysokości oraz to:
- Jaka jest energia potencjalna grawitacji całego układu?
- Jaka jest końcowa energia kinetyczna?