Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax
Mikroekonomia – Podstawy

7.1 Specyfika konkurencji doskonałej jako struktury rynku

Mikroekonomia – Podstawy7.1 Specyfika konkurencji doskonałej jako struktury rynku

Spis treści
  1. Przedmowa
  2. 1 Wstęp do mikroekonomii
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 1.1 Czym jest ekonomia i dlaczego jest ona ważna?
    3. 1.2 Mikroekonomia i Makroekonomia
    4. 1.3 Jak ekonomiści wykorzystują teorie i modele do zrozumienia problemów ekonomicznych
    5. 1.4 Jak zorganizować gospodarkę: przegląd systemów gospodarczych
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
  3. 2 Wybory w świecie rzadkości zasobów
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 2.1 Jak ludzie dokonują wyborów w oparciu o ograniczenia budżetowe
    3. 2.2 Krzywa możliwości produkcyjnych i wybory społeczne
    4. 2.3 Konfrontacja z zastrzeżeniami do podejścia ekonomicznego
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  4. 3 Popyt i podaż
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 3.1 Podaż, popyt i równowaga na rynku dóbr i usług
    3. 3.2 Pozacenowe determinanty popytu i podaży
    4. 3.3 Czteroetapowy proces zmiany ceny i ilości równowagi na rynku
    5. 3.4 Cena maksymalna i cena minimalna
    6. 3.5 Popyt, podaż i efektywność
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  5. 4 Elastyczność
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 4.1 Elastyczność cenowa popytu i podaży
    3. 4.2 Skrajne przypadki elastyczności
    4. 4.3 Elastyczność a cena
    5. 4.4 Pozacenowe parametry elastyczności
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  6. 5 Wybory konsumenta
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 5.1 Wybory konsumpcyjne
    3. 5.2 Jak zmiany dochodów wpływają na wybory konsumentów
    4. 5.3 Ekonomia behawioralna: inne podejście do wyborów konsumenckich
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  7. 6 Teoria podaży, kosztów i struktur rynku
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 6.1 Koszty całkowite i księgowe, zysk księgowy i zysk ekonomiczny
    3. 6.2 Produkcja w krótkim okresie
    4. 6.3 Koszty w krótkim okresie
    5. 6.4 Produkcja w długim okresie
    6. 6.5 Koszty w długim okresie
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  8. 7 Konkurencja doskonała
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 7.1 Specyfika konkurencji doskonałej jako struktury rynku
    3. 7.2 Jak przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjne podejmują decyzje o produkcji
    4. 7.3 Decyzje o wejściu i wyjściu w długim okresie
    5. 7.4 Efektywność rynków doskonale konkurencyjnych
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  9. 8 Monopol
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 8.1 Jak powstaje monopol: bariery wejścia
    3. 8.2 Jak maksymalizujący zyski monopol ustala produkcję i ceny
    4. Kluczowe pojęcia
    5. Podsumowanie
    6. Pytania sprawdzające
    7. Sprawdź wiedzę
    8. Ćwicz myślenie krytyczne
    9. Problemy
  10. 9 Konkurencja monopolistyczna i oligopol
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 9.1 Konkurencja monopolistyczna
    3. 9.2 Oligopol
    4. Kluczowe pojęcia
    5. Podsumowanie
    6. Pytania sprawdzające
    7. Sprawdź wiedzę
    8. Ćwicz myślenie krytyczne
    9. Problemy
  11. 10 Wprowadzenie do rynku czynników produkcji
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 10.1 Podaż i popyt na rynku pracy
    3. 10.2 Rynek pracy
    4. 10.3 Płace i zatrudnienie na niedoskonale konkurencyjnym rynku pracy
    5. 10.4 Dyskryminacja na rynku pracy
    6. 10.5 Popyt i podaż na rynku finansowym
    7. 10.6 System rynkowy jako efektywny mechanizm informacyjny
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  12. 11 Zawodność rynku – państwo a biznes
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 11.1 Negatywne efekty zewnętrzne związane z problemem zanieczyszczenia środowiska
    3. 11.2 Publiczne sposoby rozwiązania problemu negatywnych efektów zewnętrznych
    4. 11.3 Prywatne sposoby rozwiązania problemu negatywnych efektów zewnętrznych
    5. 11.4 Dlaczego sektor prywatny nie inwestuje dostatecznych środków w innowacje
    6. 11.5 Dobra publiczne 
    7. 11.6 Fuzje przedsiębiorstw
    8. 11.7 Regulacje monopolu naturalnego
    9. 11.8 Problem niedoskonałej informacji i asymetrii informacji
    10. Kluczowe pojęcia
    11. Podsumowanie
    12. Pytania sprawdzające
    13. Sprawdź wiedzę
    14. Ćwicz myślenie krytyczne
    15. Problemy
  13. 12 Wpływ zmian klimatu na rozwój przedsiębiorstw
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 12.1 Zmiany klimatu i ich negatywne konsekwencje
    3. 12.2 Sposoby reakcji na zagrożenia związane z ryzykiem klimatycznym
    4. 12.3 Zrównoważony ład korporacyjny i ESG
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
  14. A Matematyka zastosowana w tym podręczniku
  15. B Krzywe obojętności
  16. C Wartość zaktualizowana
  17. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
    12. Rozdział 12
  18. Bibliografia
  19. Skorowidz nazwisk
  20. Skorowidz rzeczowy
  21. Skorowidz terminów obcojęzycznych

Cel dydaktyczny

Po przeczytaniu tego podrozdziału będziesz w stanie:

  • Scharakteryzować specyfikę rynków doskonale konkurencyjnych
  • Objaśnić, jak przedsiębiorstwa działające w ramach tej struktury rynku zachowują się w długim i krótkim okresie

Przedsiębiorstwa działają w ramach konkurencji doskonałej (ang. perfect competition), gdy w ich gałęzi występują następujące warunki: (1) bardzo dużo przedsiębiorstw wytwarza identyczny produkt (produkty); (2) istnieje wielu nabywców kupujących produkt oraz wielu sprzedawców sprzedających produkt; (3) nabywcy i sprzedawcy mają wszystkie istotne informacje, aby podejmować racjonalne decyzje dotyczące kupowanego i sprzedawanego produktu; i wreszcie (4) – przedsiębiorstwa mogą wchodzić na rynek i opuszczać go bez ograniczeń, nie ponosząc przy tym żadnych kosztów – innymi słowy, nie istnieją bariery wejścia i wyjścia z gałęzi.

Przedsiębiorstwo doskonale konkurencyjne (ang. perfectly competitive firm) jest określane jako biorca ceny (w literaturze funkcjonuje również określenie cenobiorca) (ang. price taker), ponieważ presja konkurentów zmusza go do zaakceptowania obowiązującej na rynku ceny równowagi. Jeśli firma na rynku doskonale konkurencyjnym podniesie cenę swojego produktu nawet o grosz, nie będzie w stanie nic sprzedać, bo potencjalni nabywcy sięgną po tańsze produkty oferowane przez konkurentów. Kiedy plantator pszenicy, jak wspomnieliśmy w Ramce Liczba sprzedawców liczona na pęczki, chce znać aktualną cenę pszenicy, musi to sprawdzić, korzystając z ogólnodostępnych informacji podawanych przez media. W podobnej sytuacji jest każdy podmiot, który chce kupić pszenicę. Jeśli zaoferuje sprzedawcy cenę, która jest niższa od rynkowej, nikt nie będzie mu chciał sprzedać nawet kilograma. Cenę rynkową określają podaż i popyt na całym rynku, a nie decyzje pojedynczego rolnika lub nabywcy pszenicy. Oznacza to jednak, że ze względu na relatywnie niewielką ilość lub liczbę produktów oferowaną przez pojedyncze przedsiębiorstwo działające na tym rynku w stosunku do całej podaży rynkowej, może ono zwiększać lub zmniejszać produkcję bez zauważalnego wpływu na całkowitą wielkość podaży i cenę rynkową charakteryzujące konkretną gałąź.

Tak jak wskazaliśmy powyżej, struktury rynku, w tym konkurencja doskonała, to modele opisujące działanie realnych przedsiębiorstw, ale – co jest charakterystyczne dla modeli – pokazują one pewien uproszczony obraz rzeczywistości. Producenci w bardzo wielu gałęziach gospodarki w istocie mają do czynienia z wieloma konkurencyjnymi firmami sprzedającymi bardzo podobne towary i często muszą działać jako cenobiorcy. Ekonomiści zwykle używają rynków rolnych jako przykładu gałęzi doskonale konkurencyjnych. Te same zboża uprawiane przez różnych rolników są postrzegane przez nabywców jako produkt całkowicie standardowy (choć oczywiście pewne różnice pomiędzy poszczególnymi plantatorami, np. w wilgotności ziarna, mogą się pojawić). Zgodnie z danymi publikowanymi przez Główny Urząd Statystyczny cena za tonę pszenicy konsumpcyjnej w sierpniu 2021 r. kształtowała się na poziomie ok. 800 zł, z bardzo niewielkimi różnicami w poszczególnych województwach odzwierciedlającymi zróżnicowanie kosztów transportu zboża do punktów skupu. Plantator pszenicy, który próbowałby ją sprzedawać po 900 zł za tonę, nie znalazłby nabywców. Przedsiębiorstwo doskonale konkurencyjne nie będzie sprzedawać także poniżej ceny równowagi. Dlaczego miałoby to robić, skoro może zbyć wszystko po wyższej cenie? Czy oferowanie pszenicy w cenie 700 zł za tonę miałoby jakikolwiek sens, jeśli właściciel elewatora za tę samą ilość zapłaci 800 zł? Innymi przykładami rynków rolnych, które działają w warunkach zbliżonych do doskonale konkurencyjnych, są małe przydrożne targowiska produktów rolnych i drobni rolnicy ekologiczni.

Sięgnij po więcej

Odwiedź stronę internetową, która pokazuje obecną wartość różnych towarów.

Niniejszy rozdział prezentuje proces decyzyjny, który determinuje wielkość produkcji nastawionego na zysk przedsiębiorstwa działającego w warunkach konkurencji doskonałej. Firmy biorą pod uwagę swoje koszty, które omówiliśmy w Rozdziale 6 Teoria podaży, kosztów i struktur rynku. W krótkim okresie przedsiębiorstwo doskonale konkurencyjne będzie poszukiwać takiej wielkości produkcji, przy której zyski są największe lub, jeśli osiągnięcie zysków nie jest możliwe, straty są najmniejsze.

W długim okresie zyski ekonomiczne przyciągną konkurencję, gdyż na rynek wejdą zwabione nimi kolejne przedsiębiorstwa. Z kolei straty ekonomiczne spowodują, że niektóre przedsiębiorstwa wyjdą z rynku. Ostatecznie rynki doskonale konkurencyjne osiągną długookresową równowagę, gdy zyski ekonomiczne każdego z działających na nim podmiotów zostaną zredukowane do zera. Wówczas żadne nowe przedsiębiorstwa nie będą chciały wejść na rynek, a istniejące przedsiębiorstwa nie będą chciały z niego wyjść.

Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/mikroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/mikroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
Cytowanie

© 12 wrz 2022 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.