Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax

Spis treści
  1. Przedmowa
  2. 1 Wstęp do makroekonomii
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 1.1 PKB, czyli jak mierzyć kondycję gospodarki?
    3. 1.2 Przeliczanie wartości nominalnych na realne
    4. 1.3 Śledzenie zmian realnego PKB w czasie
    5. 1.4 Porównywanie PKB w różnych krajach
    6. 1.5 Czy za pomocą PKB można zmierzyć dobrobyt?
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  3. 2 Wzrost gospodarczy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 2.1 Współczesny wzrost gospodarczy
    3. 2.2 Wydajność pracy a wzrost gospodarczy
    4. 2.3 Czynniki wzrostu gospodarczego
    5. 2.4 Konwergencja dochodowa
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  4. 3 Bezrobocie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 3.1 W jaki sposób ekonomiści definiują i obliczają stopę bezrobocia 
    3. 3.2 Zmiany poziomu bezrobocia
    4. 3.3 Przyczyny bezrobocia w krótkim okresie
    5. 3.4 Przyczyny bezrobocia w długim okresie
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  5. 4 Inflacja
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 4.1 Pomiar inflacji
    3. 4.2 Jak mierzyć zmianę kosztów utrzymania?
    4. 4.3 Zmiany inflacji na świecie
    5. 4.4 Zamieszanie wokół inflacji
    6. 4.5 Indeksacja i jej ograniczenia
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  6. 5 Handel zagraniczny i przepływy kapitałowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 5.1 Obliczanie bilansu handlowego
    3. 5.2 Bilans handlowy w kontekście historycznym
    4. 5.3 Bilans handlowy i przepływy kapitału
    5. 5.4 Tożsamość krajowych oszczędności i inwestycji
    6. 5.5 Czy deficyt handlowy ma jakieś zalety?
    7. 5.6 Różnica między saldem bilansu handlowego a poziomem wymiany handlowej
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  7. 6 Makroekonomiczne krzywe popytu i podaży
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 6.1 Popyt i podaż z perspektywy makroekonomicznej
    3. 6.2 Model popytu globalnego i podaży globalnej (AD-AS)
    4. 6.3 Przesunięcie krzywej podaży globalnej 
    5. 6.4 Przesunięcie krzywej popytu globalnego
    6. 6.5 Jak model AD-AS wyjaśnia tempo wzrostu gospodarczego, stopę bezrobocia i zmiany inflacji
    7. 6.6 Prawa Keynesa i Saya w modelu AD-AS
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  8. 7 Model keynesowski
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 7.1 Popyt globalny w modelu keynesowskim
    3. 7.2 Najważniejsze elementy modelu keynesowskiego
    4. 7.3 Krzywa Phillipsa
    5. 7.4 Funkcjonowanie rynku z perspektywy keynesowskiej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
  9. 8 Model neoklasyczny
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 8.1 Podstawy podejścia neoklasycznego
    3. 8.2 Wpływ podejścia neoklasycznego na politykę fiskalną i pieniężną
    4. 8.3 Poszukiwanie równowagi między modelem keynesowskim a neoklasycznym
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  10. 9 Pieniądz i system bankowy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 9.1 Definicja pieniądza i jego funkcji
    3. 9.2 Agregaty pieniężne M1, M2 i M3
    4. 9.3 Funkcje banków
    5. 9.4 Jak banki kreują pieniądz
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  11. 10 Bank centralny i polityka monetarna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 10.1 Zadania banku centralnego
    3. 10.2 Jak bank centralny wprowadza politykę pieniężną
    4. 10.3 Wpływ polityki pieniężnej na sytuację w gospodarce
    5. 10.4 Pułapki polityki pieniężnej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  12. 11 Bilans płatniczy i kursy walutowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 11.1 Jak działają rynki walutowe
    3. 11.2 Przesunięcia krzywych popytu i podaży na rynkach walutowych
    4. 11.3 Skutki makroekonomiczne zmian kursów walutowych
    5. 11.4 Polityki kursowe
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  13. 12 Polityka fiskalna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 12.1 Wydatki państwa
    3. 12.2 Deficyt i dług publiczny
    4. 12.3 Dyskrecjonalna polityka fiskalna wykorzystywana do walki z recesją, bezrobociem i inflacją
    5. 12.4 Automatyczne stabilizatory koniunktury
    6. 12.5 Realne wyzwania wykorzystywania dyskrecjonalnej polityki fiskalnej
    7. 12.6 Polityka zrównoważonego budżetu: za i przeciw
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  14. 13 Wpływ polityki fiskalnej na gospodarkę
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 13.1 Wpływ długu publicznego na bilans handlowy i inwestycje
    3. 13.2 Polityka fiskalna a bilans handlowy
    4. 13.3 Jak dług publiczny wpływa na oszczędności prywatne
    5. 13.4 Polityka fiskalna, inwestycje i wzrost gospodarczy
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  15. 14 Ekonomia rozwoju - zróżnicowanie polityki ekonomicznej na świecie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 14.1 Zróżnicowanie gospodarek na świecie
    3. 14.2 Wzrost poziomu życia
    4. 14.3 Przyczyny bezrobocia na świecie
    5. 14.4 Przyczyny inflacji w różnych krajach i regionach
    6. 14.5 Obawy dotyczące pogorszenia konkurencyjności międzynarodowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  16. 15 Teoria handlu międzynarodowego
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 15.1 Przewaga absolutna i komparatywna
    3. 15.2 Co się stanie, gdy kraj ma przewagę absolutną w produkcji wszystkich dóbr?
    4. 15.3 Handel wewnątrzgałęziowy między podobnymi gospodarkami
    5. 15.4 Korzyści z ograniczenia barier w handlu międzynarodowym
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  17. 16 Globalizacja i protekcjonizm
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 16.1 Protekcjonizm: pośrednia subwencja od konsumentów dla producentów
    3. 16.2 Handel międzynarodowy i jego wpływ na miejsca pracy, płace i warunki pracy
    4. 16.3 Argumenty na rzecz ograniczenia importu
    5. 16.4 Jak rządy wdrażają politykę handlową: globalnie, regionalnie i na szczeblu krajowym
    6. 16.5 Kompromisy w polityce handlowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  18. A Matematyka zastosowana w tym podręczniku
  19. B Model dochodowo-wydatkowy
  20. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
    12. Rozdział 12
    13. Rozdział 13
    14. Rozdział 14
    15. Rozdział 15
    16. Rozdział 16
  21. Bibliografia
  22. Skorowidz nazwisk
  23. Skorowidz rzeczowy
  24. Skorowidz terminów obcojęzycznych
1.

Wartość kupowanych i sprzedawanych w obrocie międzynarodowym akcji i obligacji nie jest odzwierciedlana na rachunku obrotów bieżących. Jednak dywidendy z akcji i odsetki od obligacji, jako dochody z takich inwestycji, pojawiają się w tym zestawieniu jako wypływ środków finansowych.

2.

Saldo ulegnie pogorszeniu, tj. zmniejszy się jego nadwyżka lub powiększy deficyt, ponieważ deficyt handlowy (ujemne saldo handlowe) wchodzi do rachunku obrotów bieżących ze znakiem minus.

3.
  1. Pieniądze odpływają z gospodarki słowackiej.
  2. Pieniądze napływają do gospodarki słowackiej.
  3. Pieniądze odpływają ze słowackiej gospodarki.
4.

PKB to wyrażona w jednostkach pieniężnych wartość całkowitej produkcji towarów i usług na terenie danego kraju. Eksport to dobra produkowane w kraju, ale wysyłane za granicę. Relacja eksportu do PKB daje nam wyobrażenie o tym, jak ważny jest eksport dla gospodarki narodowej, w relacji do wszystkich wyprodukowanych towarów i usług. W 2020 r. eksport stanowił tylko ok. 10% PKB USA, ale ponad 50% PKB Polski. Oznacza to, że dla Polski wymiana dóbr i usług z krajami trzecimi jest znacznie ważniejsza niż dla Stanów Zjednoczonych.

5.

Podziel 542 mld dol. przez 1800 mld dol.

6.

Podziel 57 451 mln zł przez 2 338 996 mln zł.

7.

Bilans handlowy to różnica między eksportem a importem dóbr i usług. Saldo na rachunku obrotów bieżących w największym stopniu jest zdeterminowane właśnie przez tę wartość (niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z deficytem handlowym, czy też nadwyżką), choć obejmuje również międzynarodowe przepływy pieniężne związane z dochodami czynników produkcji i transfery jednostronne.

8.
  1. Eksport do Niemiec wiąże się z przepływem finansowym z Niemiec do Polski.
  2. Chodzi nie o inwestycje Polski na Słowacji, ale dochody uzyskane dzięki tym inwestycjom, które wiążą się z przepływem finansowym z gospodarki słowackiej do Polski.
  3. Pomoc zagraniczna z Polski do Turcji to przepływ finansowy w tym samym kierunku.
  4. Import ropy naftowej z Federacji Rosyjskiej oznacza przepływ płatności finansowych z polskiej gospodarki do Federacji Rosyjskiej.
  5. Francuscy inwestorzy kupujący nieruchomości w Polsce to przepływ finansowy z Francji do Polski.
9.

Górna część przedstawia eksport i import oraz odpowiadające im płatności. Dolna część dotyczy międzynarodowych inwestycji finansowych oraz odpływu i dopływu środków zarówno z tytułu tych inwestycji, jak i dochodów dzięki nim osiąganych. Inwestycje te mogą obejmować zakup akcji i obligacji lub nieruchomości za granicą, a także międzynarodowe pożyczki udzielane i otrzymywane.

10.

Jeśli więcej pieniędzy wypływa z kraju (np. jako zapłata za import), saldo na rachunku bieżącym się pogorszy (np. zmniejszy się nadwyżka lub nadwyżka zamieni się w deficyt), a jeśli więcej pieniędzy wpłynie do kraju, saldo na rachunku bieżącym się poprawi (np. deficyt zamieni się w nadwyżkę lub kwota nadwyżki wzrośnie).

11.

Zapisz równanie tożsamości krajowych oszczędności i inwestycji w taki sposób, aby po lewej stronie znajdowała się podaż kapitału, a z prawej popyt na kapitał reprezentowany przez inwestycje:

Podaż kapitału  =  Popyt na kapitał S + (Z − X) + (T − G)  =  I   Oszczędności + (Deficyt w bilansie handl.) + (Nadwyżka sektora finansów publ.) = Inwestycje Podaż kapitału  =  Popyt na kapitał S + (Z − X) + (T − G)  =  I   Oszczędności + (Deficyt w bilansie handl.) + (Nadwyżka sektora finansów publ.) = Inwestycje

Jeśli wartość wolumenu krajowych oszczędności spadnie i nic więcej się nie zmieni, to deficyt handlowy wzrośnie. W efekcie gospodarka w większym stopniu będzie wykorzystywać kapitał zagraniczny, a w mniejszym kapitał pochodzący ze źródeł krajowych. Jeśli rząd zacznie pożyczać, zamiast oszczędzać, i w ten sposób wygeneruje deficyt sektora finansów publicznych, to deficyt handlowy musi wzrosnąć. W rezultacie rząd nie będzie już miał oszczędności, więc – jeśli dodatkowo nic się nie zmieni – więcej środków na inwestycje musi napłynąć z zagranicy. Jeśli wartość inwestycji krajowych gwałtownie wzrośnie, wówczas, ceteris paribus, deficyt handlowy również musi wzrosnąć, aby zapewnić dodatkowy kapitał na sfinansowanie nakładów inwestycyjnych. Założenie ceteris paribus – czyli „przy wszystkich innych warunkach niezmienionych” – jest tutaj ważne. We wszystkich wskazanych w zadaniu sytuacjach nie ma powodu oczekiwać, że pierwotna zmiana wpłynie tylko lub przede wszystkim na deficyt handlowy. Niemniej niezależnie od tego, które zmienne ostatecznie dostosują swoją wartość do nowej sytuacji, tożsamość (równość) krajowych oszczędności i inwestycji będzie zachowana.

12.

W sytuacji istnienia nadwyżki sektora finansów publicznych państwo raczej oszczędza, niż pożycza. Podaż oszczędności prywatnych i publicznych znajduje się po lewej stronie tego równania.

13.

Oba rodzaje deficytu są określane przez relację poziomu prywatnych i publicznych oszczędności danego kraju oraz wolumenu inwestycji krajowych.

14.

Deficyt handlowy w takiej sytuacji musi wzrosnąć. Innymi słowy, wzrost inwestycji musi być finansowany napływem kapitału finansowego z zagranicy.

15.

W czasie recesji dochody się zmniejszają, wskutek czego konsumenci kupują mniej towarów, w tym importowanych.

16.

Boom gospodarczy zwiększa popyt na dobra i usługi, więc sprzedaż dóbr w UE wzrośnie. Kraje europejskie są głównymi partnerami handlowymi Polski, można zatem oczekiwać wzrostu zarówno polskiego importu, jak i eksportu.

17.
  1. Wzrost strumienia środków zasilających NFZ nie przekłada się automatycznie na wzrost produktywności, więc deficyt budżetowy nie jest uzasadniony.
  2. Zwiększone wydatki na edukację zwiększą produktywność i przyspieszą wzrost gospodarczy, więc deficyt budżetowy jest uzasadniony.
  3. Zwiększone wydatki na program przezbrajania armii mogą nie zwiększyć produktywności, więc deficyt budżetowy nie jest uzasadniony.
  4. Zwiększone wydatki na lotniska i kontrolę ruchu lotniczego zwiększą produktywność i przyspieszą wzrost gospodarczy, więc deficyt budżetowy jest uzasadniony.
18.

Zagraniczni inwestorzy zaczęli obawiać się o perspektywy odzyskania ulokowanych w tych krajach środków i zaczęli wycofywać kapitał z giełdy, rynków obligacji i nieruchomości oraz sektora bankowego.

19.

Szybko rosnąca nadwyżka handlowa może wynikać z wielu czynników, nie warto więc pochopnie zakładać jej konkretnej przyczyny. Jeśli jednak istnieją tylko dwie możliwości: albo gospodarka pogrążona jest w recesji, albo szybko się rozwija, to odpowiedzią będzie recesja. W czasie recesji popyt globalny na dobra i usługi, w tym oczywiście towary importowane, spada. Eksport zależy przede wszystkim od sytuacji w krajach, do których jest on kierowany, stąd wzrost nadwyżki handlowej.

20.

Polska ma wyższe rozmiary wymiany handlowej niż Stany Zjednoczone, które dysponują znacznie większym rynkiem wewnętrznym, co jest główną przyczyną tej różnicy.

21.
  1. Duże gospodarki mają zwykle niższy poziom handlu międzynarodowego, ponieważ korzystają z szerokiego rynku wewnętrznego, ale rozmiary gospodarki nie przekładają się raczej na wynik salda bilansu handlowego.
  2. Brak równowagi pomiędzy krajowymi inwestycjami i oszczędnościami (w tym oszczędnościami sektora publicznego) zawsze prowadzi do nierównowagi handlowej, ale ma niewiele wspólnego z rozmiarami tej wymiany.
  3. Wielu dużych partnerów handlowych w geograficznej bliskości zwiększa poziom wymiany handlowej, ale ma niewielki wpływ na rozmiary nierównowagi.
  4. W tym przypadku odpowiedź nie jest oczywista. Wyjątkowo wysoki deficyt sektora finansów publicznych oznacza duże zapotrzebowanie na kapitał finansowy, co zgodnie z tożsamością krajowych oszczędności i inwestycji nieco zwiększa prawdopodobieństwo napływu kapitału zagranicznego, czyli deficytu handlowego.
  5. Żywa tradycja zniechęcania do handlu zagranicznego („kupuj polskie”) z pewnością obniża jego rozmiary. Jednak niekoniecznie wpływa na bilans handlowy, ponieważ jest on określany zarówno przez import, jak i eksport oraz wolumeny krajowych inwestycji i oszczędności.
Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
Cytowanie

© 19 paź 2023 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.