Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax
Makroekonomia - Podstawy

7.4 Funkcjonowanie rynku z perspektywy keynesowskiej

Makroekonomia - Podstawy7.4 Funkcjonowanie rynku z perspektywy keynesowskiej

Spis treści
  1. Przedmowa
  2. 1 Wstęp do makroekonomii
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 1.1 PKB, czyli jak mierzyć kondycję gospodarki?
    3. 1.2 Przeliczanie wartości nominalnych na realne
    4. 1.3 Śledzenie zmian realnego PKB w czasie
    5. 1.4 Porównywanie PKB w różnych krajach
    6. 1.5 Czy za pomocą PKB można zmierzyć dobrobyt?
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  3. 2 Wzrost gospodarczy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 2.1 Współczesny wzrost gospodarczy
    3. 2.2 Wydajność pracy a wzrost gospodarczy
    4. 2.3 Czynniki wzrostu gospodarczego
    5. 2.4 Konwergencja dochodowa
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  4. 3 Bezrobocie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 3.1 W jaki sposób ekonomiści definiują i obliczają stopę bezrobocia 
    3. 3.2 Zmiany poziomu bezrobocia
    4. 3.3 Przyczyny bezrobocia w krótkim okresie
    5. 3.4 Przyczyny bezrobocia w długim okresie
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  5. 4 Inflacja
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 4.1 Pomiar inflacji
    3. 4.2 Jak mierzyć zmianę kosztów utrzymania?
    4. 4.3 Zmiany inflacji na świecie
    5. 4.4 Zamieszanie wokół inflacji
    6. 4.5 Indeksacja i jej ograniczenia
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  6. 5 Handel zagraniczny i przepływy kapitałowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 5.1 Obliczanie bilansu handlowego
    3. 5.2 Bilans handlowy w kontekście historycznym
    4. 5.3 Bilans handlowy i przepływy kapitału
    5. 5.4 Tożsamość krajowych oszczędności i inwestycji
    6. 5.5 Czy deficyt handlowy ma jakieś zalety?
    7. 5.6 Różnica między saldem bilansu handlowego a poziomem wymiany handlowej
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  7. 6 Makroekonomiczne krzywe popytu i podaży
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 6.1 Popyt i podaż z perspektywy makroekonomicznej
    3. 6.2 Model popytu globalnego i podaży globalnej (AD-AS)
    4. 6.3 Przesunięcie krzywej podaży globalnej 
    5. 6.4 Przesunięcie krzywej popytu globalnego
    6. 6.5 Jak model AD-AS wyjaśnia tempo wzrostu gospodarczego, stopę bezrobocia i zmiany inflacji
    7. 6.6 Prawa Keynesa i Saya w modelu AD-AS
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  8. 7 Model keynesowski
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 7.1 Popyt globalny w modelu keynesowskim
    3. 7.2 Najważniejsze elementy modelu keynesowskiego
    4. 7.3 Krzywa Phillipsa
    5. 7.4 Funkcjonowanie rynku z perspektywy keynesowskiej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
  9. 8 Model neoklasyczny
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 8.1 Podstawy podejścia neoklasycznego
    3. 8.2 Wpływ podejścia neoklasycznego na politykę fiskalną i pieniężną
    4. 8.3 Poszukiwanie równowagi między modelem keynesowskim a neoklasycznym
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  10. 9 Pieniądz i system bankowy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 9.1 Definicja pieniądza i jego funkcji
    3. 9.2 Agregaty pieniężne M1, M2 i M3
    4. 9.3 Funkcje banków
    5. 9.4 Jak banki kreują pieniądz
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  11. 10 Bank centralny i polityka monetarna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 10.1 Zadania banku centralnego
    3. 10.2 Jak bank centralny wprowadza politykę pieniężną
    4. 10.3 Wpływ polityki pieniężnej na sytuację w gospodarce
    5. 10.4 Pułapki polityki pieniężnej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  12. 11 Bilans płatniczy i kursy walutowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 11.1 Jak działają rynki walutowe
    3. 11.2 Przesunięcia krzywych popytu i podaży na rynkach walutowych
    4. 11.3 Skutki makroekonomiczne zmian kursów walutowych
    5. 11.4 Polityki kursowe
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  13. 12 Polityka fiskalna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 12.1 Wydatki państwa
    3. 12.2 Deficyt i dług publiczny
    4. 12.3 Dyskrecjonalna polityka fiskalna wykorzystywana do walki z recesją, bezrobociem i inflacją
    5. 12.4 Automatyczne stabilizatory koniunktury
    6. 12.5 Realne wyzwania wykorzystywania dyskrecjonalnej polityki fiskalnej
    7. 12.6 Polityka zrównoważonego budżetu: za i przeciw
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  14. 13 Wpływ polityki fiskalnej na gospodarkę
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 13.1 Wpływ długu publicznego na bilans handlowy i inwestycje
    3. 13.2 Polityka fiskalna a bilans handlowy
    4. 13.3 Jak dług publiczny wpływa na oszczędności prywatne
    5. 13.4 Polityka fiskalna, inwestycje i wzrost gospodarczy
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  15. 14 Ekonomia rozwoju - zróżnicowanie polityki ekonomicznej na świecie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 14.1 Zróżnicowanie gospodarek na świecie
    3. 14.2 Wzrost poziomu życia
    4. 14.3 Przyczyny bezrobocia na świecie
    5. 14.4 Przyczyny inflacji w różnych krajach i regionach
    6. 14.5 Obawy dotyczące pogorszenia konkurencyjności międzynarodowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  16. 15 Teoria handlu międzynarodowego
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 15.1 Przewaga absolutna i komparatywna
    3. 15.2 Co się stanie, gdy kraj ma przewagę absolutną w produkcji wszystkich dóbr?
    4. 15.3 Handel wewnątrzgałęziowy między podobnymi gospodarkami
    5. 15.4 Korzyści z ograniczenia barier w handlu międzynarodowym
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  17. 16 Globalizacja i protekcjonizm
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 16.1 Protekcjonizm: pośrednia subwencja od konsumentów dla producentów
    3. 16.2 Handel międzynarodowy i jego wpływ na miejsca pracy, płace i warunki pracy
    4. 16.3 Argumenty na rzecz ograniczenia importu
    5. 16.4 Jak rządy wdrażają politykę handlową: globalnie, regionalnie i na szczeblu krajowym
    6. 16.5 Kompromisy w polityce handlowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  18. A Matematyka zastosowana w tym podręczniku
  19. B Model dochodowo-wydatkowy
  20. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
    12. Rozdział 12
    13. Rozdział 13
    14. Rozdział 14
    15. Rozdział 15
    16. Rozdział 16
  21. Bibliografia
  22. Skorowidz nazwisk
  23. Skorowidz rzeczowy
  24. Skorowidz terminów obcojęzycznych

Cel dydaktyczny

Po przeczytaniu tego podrozdziału będziesz w stanie:

  • Wyjaśnić, jak mechanizm rynkowy działa w ramach keynesowskiego modelu gospodarki
  • Analizować rolę polityki makroekonomicznej państwa w gospodarce

Od narodzin ekonomii keynesowskiej w latach 30. XX w. narastały kontrowersje dotyczące zakresu interwencji państwa w gospodarce. Po Wielkim Kryzysie, który przyniósł bardzo wysoką stopę bezrobocia i wywołaną nim nędzę, wielu ludzi – w tym liczni ekonomiści – stało się bardziej świadomych słabości rynkowego mechanizmu koordynacji gospodarczej. Niektórzy zwolennicy ekonomii keynesowskiej opowiadali się w związku z tym za bardzo daleko idącą ingerencją państwa we wszystkie obszary gospodarki.

Sam Keynes uważał jednak, że należy oddzielić kwestię wpływu zagregowanego popytu na wielkość produkcji globalnej od wątpliwości dotyczących efektywności funkcjonowania konkretnych mikroekonomicznych rynków. Twierdził on, że poszczególne rynki dóbr i usług mogą z zasady funkcjonować w sposób efektywny, co nie zmienia tego, że czasem poziom popytu globalnego jest po prostu zbyt niski. Argumentował, że kiedy 10 mln ludzi chce i jest w stanie pracować, ale dla miliona z nich pracy nie ma, poszczególne rynki mogą sobie doskonale radzić z alokacją 9 mln pracowników. Problem polega jednak na tym, że istnieje niewystarczający popyt globalny, aby pracę znalazł ten dziesiąty milion. Dlatego Keynes uważał, że rząd powinien zapewnić taki poziom popytu globalnego, aby w gospodarce pojawiło się pełne zatrudnienie (które, jak wiemy, nie oznacza, że zjawisko bezrobocia nie występuje). Nie twierdził jednak, że rząd powinien ustalać ceny i płace w całej gospodarce czy też przejmować i bezpośrednio zarządzać dużymi korporacjami lub całymi branżami.

Nawet jeśli zgadzamy się z ekonomią keynesowską, wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi. Czy w prawdziwym świecie ekonomiści mogą dokładnie określić poziom potencjalnego PKB? Czy lepszą metodą osiągnięcia pożądanego wzrostu popytu globalnego jest obniżka podatków, czy zwiększenie wydatków państwa? Czy rozsądne jest oczekiwanie, że rząd będzie w stanie wdrożyć we właściwym momencie działania zalecane przez ekonomię keynesowską? Zwłaszcza że nieuniknione są niepewność i opóźnienia, związane choćby z czasem, jaki musi minąć pomiędzy pojawieniem się w gospodarce niekorzystnych zjawisk a momentem, w którym efekt przyniosą zastosowane przez rząd narzędzia. Czy zakończenie recesji naprawdę jest takie proste, jak opisują to zwolennicy keynesowskich rozwiązań? Kwestie te zostaną omówione w Rozdziale 12 Polityka fiskalna. Podejście keynesowskie, skupiające się na popycie globalnym i lepkich cenach, okazało się przydatne w zrozumieniu wahań gospodarczych w krótkim okresie oraz przyczyn występowania recesji i bezrobocia cyklicznego. W kolejnym rozdziale przeanalizujemy niektóre ograniczenia keynesowskiego sposobu interpretacji modelu AD-AS i wyjaśnimy, dlaczego jest on nieodpowiedni do analizy zjawisk makroekonomicznych w długim okresie.

Do przemyślenia

Keynesowska perspektywa recesji wywołanej globalną pandemią

Spowodowana przez globalną pandemię recesja z roku 2020 była niewątpliwie wyjątkowa. W przeciwieństwie do globalnego kryzysu finansowego z lat 2007–2009, wykorzystywanego jako empiryczne uzasadnienie teorii omawianej w niniejszym rozdziale, nie została ona zapoczątkowana przez pęknięcie bańki na rynku nieruchomości ani załamanie na giełdzie. Jej źródłem stał się wirus, który przyniósł śmierć milionom ludzi na całym świecie i wymagał wdrożenia absolutnie niestandardowych narzędzi polityki społecznej w celu kontroli i ograniczenia tempa rozprzestrzeniania się tego patogenu.

W pewnym sensie na ostatnią recesję miały wpływ wahania zagregowanego popytu. W momencie jej największego nasilenia, w kwietniu 2020 r., ponad 20 mln ludzi w USA było bezrobotnych, co spowodowało ogromny spadek konsumpcji i tym samym zagregowanego popytu. Ponieważ przedsiębiorstwa zostały zmuszone do wstrzymania działalności lub jej przeniesienia do przestrzeni wirtualnej, wiele podmiotów całkowicie wstrzymało inwestycje, gdyż jakiekolwiek przewidywania przyszłości wydawały się niemożliwe. Rząd federalny próbował ograniczyć gigantyczną skalę załamania zagregowanego popytu poprzez pożyczki dla małych i średnich przedsiębiorstw, bezpośrednią pomoc dla stanów i samorządów, rozszerzone ubezpieczenie od bezrobocia i czeki stymulacyjne. W wyniku tych wszystkich działań gospodarka była w stanie nieco się odbić w drugiej połowie roku. Jednak jeszcze na początku roku 2022 miliony ludzi pozostawało w USA bez pracy, gdyż w gospodarce utrzymywała się niepewność dotycząca możliwej kolejnej fali epidemii wskutek pojawienia się nowych wariantów koronawirusa.

Wykorzystywane narzędzia były zgodne z keynesowskim podejściem do gospodarki. Państwo próbowało wspierać popyt globalny, odbudowując aktywność gospodarczą i stymulując wzrost zatrudnienia. Niestety, wzrost napięcia międzynarodowego i zbrojna napaść Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r. postawiły przed gospodarką światową kolejne trudne wyzwania.

Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
Cytowanie

© 19 paź 2023 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.