Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax
Makroekonomia - Podstawy

Wprowadzenie do rozdziału

Makroekonomia - PodstawyWprowadzenie do rozdziału

Spis treści
  1. Przedmowa
  2. 1 Wstęp do makroekonomii
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 1.1 PKB, czyli jak mierzyć kondycję gospodarki?
    3. 1.2 Przeliczanie wartości nominalnych na realne
    4. 1.3 Śledzenie zmian realnego PKB w czasie
    5. 1.4 Porównywanie PKB w różnych krajach
    6. 1.5 Czy za pomocą PKB można zmierzyć dobrobyt?
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  3. 2 Wzrost gospodarczy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 2.1 Współczesny wzrost gospodarczy
    3. 2.2 Wydajność pracy a wzrost gospodarczy
    4. 2.3 Czynniki wzrostu gospodarczego
    5. 2.4 Konwergencja dochodowa
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  4. 3 Bezrobocie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 3.1 W jaki sposób ekonomiści definiują i obliczają stopę bezrobocia 
    3. 3.2 Zmiany poziomu bezrobocia
    4. 3.3 Przyczyny bezrobocia w krótkim okresie
    5. 3.4 Przyczyny bezrobocia w długim okresie
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  5. 4 Inflacja
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 4.1 Pomiar inflacji
    3. 4.2 Jak mierzyć zmianę kosztów utrzymania?
    4. 4.3 Zmiany inflacji na świecie
    5. 4.4 Zamieszanie wokół inflacji
    6. 4.5 Indeksacja i jej ograniczenia
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  6. 5 Handel zagraniczny i przepływy kapitałowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 5.1 Obliczanie bilansu handlowego
    3. 5.2 Bilans handlowy w kontekście historycznym
    4. 5.3 Bilans handlowy i przepływy kapitału
    5. 5.4 Tożsamość krajowych oszczędności i inwestycji
    6. 5.5 Czy deficyt handlowy ma jakieś zalety?
    7. 5.6 Różnica między saldem bilansu handlowego a poziomem wymiany handlowej
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  7. 6 Makroekonomiczne krzywe popytu i podaży
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 6.1 Popyt i podaż z perspektywy makroekonomicznej
    3. 6.2 Model popytu globalnego i podaży globalnej (AD-AS)
    4. 6.3 Przesunięcie krzywej podaży globalnej 
    5. 6.4 Przesunięcie krzywej popytu globalnego
    6. 6.5 Jak model AD-AS wyjaśnia tempo wzrostu gospodarczego, stopę bezrobocia i zmiany inflacji
    7. 6.6 Prawa Keynesa i Saya w modelu AD-AS
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  8. 7 Model keynesowski
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 7.1 Popyt globalny w modelu keynesowskim
    3. 7.2 Najważniejsze elementy modelu keynesowskiego
    4. 7.3 Krzywa Phillipsa
    5. 7.4 Funkcjonowanie rynku z perspektywy keynesowskiej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
  9. 8 Model neoklasyczny
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 8.1 Podstawy podejścia neoklasycznego
    3. 8.2 Wpływ podejścia neoklasycznego na politykę fiskalną i pieniężną
    4. 8.3 Poszukiwanie równowagi między modelem keynesowskim a neoklasycznym
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  10. 9 Pieniądz i system bankowy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 9.1 Definicja pieniądza i jego funkcji
    3. 9.2 Agregaty pieniężne M1, M2 i M3
    4. 9.3 Funkcje banków
    5. 9.4 Jak banki kreują pieniądz
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  11. 10 Bank centralny i polityka monetarna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 10.1 Zadania banku centralnego
    3. 10.2 Jak bank centralny wprowadza politykę pieniężną
    4. 10.3 Wpływ polityki pieniężnej na sytuację w gospodarce
    5. 10.4 Pułapki polityki pieniężnej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  12. 11 Bilans płatniczy i kursy walutowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 11.1 Jak działają rynki walutowe
    3. 11.2 Przesunięcia krzywych popytu i podaży na rynkach walutowych
    4. 11.3 Skutki makroekonomiczne zmian kursów walutowych
    5. 11.4 Polityki kursowe
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  13. 12 Polityka fiskalna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 12.1 Wydatki państwa
    3. 12.2 Deficyt i dług publiczny
    4. 12.3 Dyskrecjonalna polityka fiskalna wykorzystywana do walki z recesją, bezrobociem i inflacją
    5. 12.4 Automatyczne stabilizatory koniunktury
    6. 12.5 Realne wyzwania wykorzystywania dyskrecjonalnej polityki fiskalnej
    7. 12.6 Polityka zrównoważonego budżetu: za i przeciw
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  14. 13 Wpływ polityki fiskalnej na gospodarkę
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 13.1 Wpływ długu publicznego na bilans handlowy i inwestycje
    3. 13.2 Polityka fiskalna a bilans handlowy
    4. 13.3 Jak dług publiczny wpływa na oszczędności prywatne
    5. 13.4 Polityka fiskalna, inwestycje i wzrost gospodarczy
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  15. 14 Ekonomia rozwoju - zróżnicowanie polityki ekonomicznej na świecie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 14.1 Zróżnicowanie gospodarek na świecie
    3. 14.2 Wzrost poziomu życia
    4. 14.3 Przyczyny bezrobocia na świecie
    5. 14.4 Przyczyny inflacji w różnych krajach i regionach
    6. 14.5 Obawy dotyczące pogorszenia konkurencyjności międzynarodowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  16. 15 Teoria handlu międzynarodowego
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 15.1 Przewaga absolutna i komparatywna
    3. 15.2 Co się stanie, gdy kraj ma przewagę absolutną w produkcji wszystkich dóbr?
    4. 15.3 Handel wewnątrzgałęziowy między podobnymi gospodarkami
    5. 15.4 Korzyści z ograniczenia barier w handlu międzynarodowym
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  17. 16 Globalizacja i protekcjonizm
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 16.1 Protekcjonizm: pośrednia subwencja od konsumentów dla producentów
    3. 16.2 Handel międzynarodowy i jego wpływ na miejsca pracy, płace i warunki pracy
    4. 16.3 Argumenty na rzecz ograniczenia importu
    5. 16.4 Jak rządy wdrażają politykę handlową: globalnie, regionalnie i na szczeblu krajowym
    6. 16.5 Kompromisy w polityce handlowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  18. A Matematyka zastosowana w tym podręczniku
  19. B Model dochodowo-wydatkowy
  20. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
    12. Rozdział 12
    13. Rozdział 13
    14. Rozdział 14
    15. Rozdział 15
    16. Rozdział 16
  21. Bibliografia
  22. Skorowidz nazwisk
  23. Skorowidz rzeczowy
  24. Skorowidz terminów obcojęzycznych
Zdjęcie przedstawia ludzi na targach pracy.
Ilustracja 14.1 Poszukiwanie pracy Targi pracy (na zdjęciu: Hawaje, USA) i urzędy pracy pomagają znaleźć optymalne dopasowanie pracowników i wolnych stanowisk. W kraju o wysokich dochodach, takim jak Stany Zjednoczone, stosowane są narzędzia polityki makroekonomicznej mające na celu kontrolowanie odsetka osób pozostających bez pracy. Przyczyn bezrobocia może być wiele i jest ono szczególnie dotkliwe w gospodarkach o niskich i średnich dochodach. (Źródło: modyfikacja pracy Daniela Ramireza/Flickr Creative Commons).

Cel dydaktyczny rozdziału

Dzięki lekturze tego rozdziału dowiesz się:

  • Jak bardzo kraje tworzące światową gospodarkę są zróżnicowane ekonomicznie
  • W jaki sposób polityka ekonomiczna może przełożyć się na poprawę standardu życia społeczeństw
  • Jakie mogą być przyczyny wysokiego bezrobocia w różnych krajach świata
  • Jakie czynniki wywołują inflację w różnych gospodarkach
  • Jakie obawy budzi niezrównoważony bilans handlowy

Do przemyślenia

Bezrobocie wśród ludzi młodych: trzy różne przypadki

Chad Harding, młody mieszkaniec Kapsztadu w RPA, ukończył szkołę, zdając egzaminy z wysokimi ocenami. Jego przyszłość wydawała się obiecująca. Jednak podobnie jak wielu młodych ludzi w jego kraju napotkał trudności ze znalezieniem pracy. „Po prostu utknąłem w domu, czekając, aż coś się pojawi” – powiedział w wywiadzie dla BBC w 2012 r. W RPA 54,6% młodych kobiet i 47,2% mężczyzn było wówczas bezrobotnych. Problem ten nie ograniczał się jednak do RPA. Według Międzynarodowej Organizacji Pracy na świecie 73 mln młodych ludzi między 15. i 24. rokiem życia było w 2012 r. bez pracy.

Według „Wall Street Journal” w Indiach 60% siły roboczej to osoby samozatrudnione, głównie z powodu regulacji na rynku pracy. Zgodnie z raportem Banku Światowego dotyczącym rozwoju gospodarczego (World Bank Development Report) w 2010 r. stopa bezrobocia wśród młodzieży w Indiach wynosiła 9,9%. W Hiszpanii (kraju znacznie bogatszym) wśród młodych kobiet i mężczyzn było to odpowiednio 39,8% i 43,2%.

Bezrobocie wśród młodzieży jest poważnym problemem w wielu częściach świata. Jednak mimo widocznych podobieństw w kształtowaniu się tego wskaźnika w RPA, Hiszpanii i Indiach narzędzia polityki makroekonomicznej mające na celu jego zmniejszenie w tych trzech krajach są różne. W niniejszym rozdziale przeanalizujemy politykę makroekonomiczną na całym świecie, ze szczególnym uwzględnieniem narzędzi wykorzystywanych do zmniejszania bezrobocia, promowania wzrostu gospodarczego oraz stabilizacji inflacji i kursów walutowych. Następnie ponownie przyjrzymy się bezrobociu wśród ludzi młodych w RPA, Hiszpanii i Indiach.

Istnieją znaczące różnice w zamożności i wynikach gospodarczych krajów na całym świecie. Co je wyjaśnia? Czy państwa, prowadząc swoją politykę makroekonomiczną, kierują się podobnymi celami? Czy zastosowanie ram makroekonomicznych przedstawionych w tym podręczniku pozwoli nam zrozumieć wyniki gospodarcze poszczególnych krajów? Zajmijmy się tymi pytaniami po kolei.

Wyjaśnianie różnic. Przypomnij sobie Rozdział 3 Bezrobocie, w którym wyjaśnialiśmy różnice w strukturze i wydajności gospodarek, odwołując się do zagregowanej funkcji produkcji. Argumentowaliśmy, że różnice w produktywności, na które miały wpływ takie czynniki, jak kapitał fizyczny, kapitał ludzki i technologia, wyjaśniają zróżnicowanie przeciętnych dochodów na całym świecie. Każda gospodarka ma swoje charakterystyczne cechy ekonomiczne, instytucje, historię i realia polityczne, a to oznacza, że dostęp do tych „składników” będzie różny w zależności od kraju, podobnie zresztą jak jego wyniki gospodarcze.

Na przykład Korea Południowa na początku lat 50. XX w. zainwestowała znaczne środki w edukację i technologię, aby zwiększyć wydajność swego rolnictwa. Część tych inwestycji była wynikiem szczególnych relacji politycznych ze Stanami Zjednoczonymi. Dzięki tym i wielu innym inicjatywom gospodarka tego kraju zdołała zbliżyć się do poziomu dochodów państw rozwiniętych, takich jak Japonia i Stany Zjednoczone.

Podobne cele i ramy. Wiele gospodarek dobrze radzących sobie pod względem tempa wzrostu dochodu per capita miało – na dobre lub na złe – podobny cel: utrzymanie wzrostu i w miarę możliwości poprawę jakości życia swoich obywateli. Jakość życia w kraju jest pojęciem szerokim, ale jak można sobie wyobrazić, obejmuje m.in. niski poziom bezrobocia, stabilność cen (niski poziom inflacji) oraz swobodę produkcji i sprzedaży (również za granicę!) dóbr i usług. Wydaje się, że są to uniwersalne cele makroekonomiczne, o których mówiliśmy w Rozdziale 1 Wstęp do makroekonomii i żaden kraj nie będzie prowadził polityki zmierzającej w przeciwnym kierunku. Analizując politykę makroekonomiczną na świecie, zaczynamy od porównania poziomu życia. Przyjrzymy się również takim wskaźnikom, jak bezrobocie, inflacja i handel zagraniczny w poszczególnych krajach. Pamiętaj, że każde państwo ma inne doświadczenia, dlatego chociaż zidentyfikowane przez nas cele mogą być podobne, konkretne gospodarki wymagają polityki makroekonomicznej dostosowanej do ich specyficznych uwarunkowań.

Sięgnij po więcej

Aby uzyskać więcej informacji na temat bezrobocia wśród młodzieży, odwiedź tę stronę internetową i przeczytaj artykuł Pokolenie bezrobotnych (Generation Jobless) w tygodniku „The Economist”.

Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
Cytowanie

© 19 paź 2023 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.