Cel dydaktyczny
Po przeczytaniu tego podrozdziału będziesz w stanie:
- 6.4.1 ocenić skuteczność strategii żywieniowej w poprawie funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego;
- 6.4.2 zmodyfikować plan żywieniowy w reakcji na stan pacjenta.
Skuteczne metody monitoringu stanu pacjenta
Istnieje kilka obiektywnych wskaźników pomocnych w ocenie ryzyka rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego lub określeniu ich zaawansowania, które pielęgniarka lub pielęgniarz mogą określić samodzielnie. Należą do nich wskaźnik masy ciała (BMI), WHR – stosunek obwodu talii do bioder, pomiar ciśnienia krwi.
Monitorowanie tych parametrów oraz wyników zleconych badań laboratoryjnych jest najskuteczniejszym sposobem oceny planu żywieniowego. Jeśli wyjściowo wskaźniki te nie były w optymalnych zakresach, powinny stopniowo zbliżać się do normy. Poziom LDL pacjenta winien wykazywać tendencję spadkową, podobnie jak całkowity poziom cholesterolu, natomiast poziom cholesterolu HDL – wzrastać. Podobnie ciśnienie krwi i BMI powinny obniżać się do prawidłowego poziomu, jeśli były podwyższone. Można się też spodziewać wzrostu do normy poziomu prealbuminy (białka produkowanego przez wątrobę) w przypadku wcześniejszej hipoalbuminemii.
Mniej obiektywnymi wskaźnikami jest oparta na deklaracjach pacjenta ocena jego wiedzy na temat zasad żywienia w profilaktyce i leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego, a także ocena przestrzegania zaleceń, zwłaszcza w zakresie spożycia tłuszczów, kalorii, sodu, potasu, magnezu, wapnia i błonnika.
Jak postąpisz w tym przypadku?
Opis przypadku 1
Przeczytaj poniższy scenariusz kliniczny, a następnie wykonaj zadanie i odpowiedz na pytania.
Pani Marta jest 42-letnią wieloródką w ciąży, która zgłosiła się do lekarza z powodu silnego bólu głowy, niewyraźnego widzenia i obrzęku nóg. Jest w ciąży po raz szósty, obecnie w 25. jej tygodniu. Dwie poprzednie ciąże zakończyły się poronieniami. Pani Marta jako matka trójki dzieci ma liczne obowiązki domowe, a że pracuje na pełny etat, cierpi na brak czasu. Posiłki zazwyczaj zjada w pośpiechu. W drugim trymestrze przybrała na wadze więcej, niż zaleca jej ginekolog-położnik. Zmierzone w gabinecie ciśnienie krwi pani Marty wynosi 220/115 mmHg. Lekarz stwierdził też podwyższony poziom cholesterolu i glukozy. Podczas badania wysokość dna macicy była odpowiednia do wieku ciąży, a tony serca płodu prawidłowe. Lekarz skierował pacjentkę na oddział szpitalny na dalszą obserwację i leczenie.
Po przyjęciu na oddział u pani Marty wykonano monitorowanie tętna płodu, pobrano próbki krwi i moczu. Parametry życiowe oraz wyniki badań laboratoryjnych przedstawiono w tabeli poniżej.
Parametry życiowe | Wyniki badań laboratoryjnych | |
|---|---|---|
Temperatura ciała | 37,4ºC | Obecność białka w moczu, nieco podwyższone enzymy wątrobowe |
Ciśnienie krwi | 224/200 mm Hg | |
Tętno | 92 uderzenia/min | |
Częstość oddechów | 22 oddechy/min | |
Saturacja | 96% przy oddychaniu powietrzem atmosferycznym | |
U pani Marty rozpoczęto podawanie wlewu kroplowego z labetalolem w celu kontroli ciśnienia krwi. Nie wykazano żadnych oznak zagrożenia dla płodu. Pani Marta spędziła w oddziale 4 dni. Wyniki enzymów wątrobowych i funkcji nerek wróciły do normy, a ciśnienie krwi spadło do 120/76 mm Hg. Pacjentkę wypisano do domu z zaleceniem przyjmowania labetalolu doustnie. Pielęgniarka udziela pani Marcie wskazówek dotyczących diety, biorąc pod uwagę jej aktualny stan oraz historię choroby.
Pytania i zadania:
- Sformułuj trzy diagnozy pielęgniarskie dotyczące opisanego wyżej przypadku.
- Który z parametrów/wyników badań u pani Marty jest najbardziej niepokojący i wiąże się z ryzykiem wystąpienia poważnych komplikacji w trakcie ciąży?
- Jakie zalecenia dotyczące diety i stylu życia należy przekazać pacjentce?
Jak postąpisz w tym przypadku?
Opis przypadku 2
Przeczytaj poniższy scenariusz kliniczny, a następnie wykonaj zadanie i odpowiedz na pytania.
Pani Agnieszka cierpi na nadciśnienie tętnicze oraz hipercholesterolemię rodzinną. Wychowuje samodzielnie 3-letniego syna Antka, który uczęszcza do przedszkola od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 16:00. Poza przebytymi kilkoma infekcjami wirusowymi górnych dróg oddechowych i zapaleniem ucha środkowego dziecko jest stosunkowo zdrowe. Podczas ostatniej wizyty kontrolnej lekarza zaniepokoiła jednak wysoka waga Antka, ze względu na ryzyko późniejszych problemów zdrowotnych związanych z otyłością. Przy wzroście 91 cm chłopiec ważył 24,5 kg. Podczas omawiania typowej 24-godzinnej diety Antka pani Marta informuje, że chłopczyk pierwsze i drugie śniadanie oraz obiad i podwieczorek je w przedszkolu. Po drodze do domu z pracy i przedszkola zazwyczaj kupują jedzenie na kolację. Ponieważ pani Marta często pracuje z domu w weekendy, przyznaje, że Antek spędza przed ekranem telewizora więcej czasu, niż by sobie tego życzyła.
Pytania i zadania:
- Sformułuj trzy diagnozy pielęgniarskie dotyczące opisanego wyżej przypadku.
- Oblicz BMI Antka i wskaż kategorię na siatce centylowej.
- Omów strategie edukacyjne w stosunku do matki i dziecka, których celem jest zapobieganie powikłaniom związanym z nadmierną masą ciała.