Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax
Mikroekonomia – Podstawy

Wprowadzenie do rozdziału

Mikroekonomia – PodstawyWprowadzenie do rozdziału

Menu
Spis treści
  1. Przedmowa
  2. 1 Wstęp do mikroekonomii
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 1.1 Czym jest ekonomia i dlaczego jest ona ważna?
    3. 1.2 Mikroekonomia i Makroekonomia
    4. 1.3 Jak ekonomiści wykorzystują teorie i modele do zrozumienia problemów ekonomicznych
    5. 1.4 Jak zorganizować gospodarkę: przegląd systemów gospodarczych
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
  3. 2 Wybory w świecie rzadkości zasobów
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 2.1 Jak ludzie dokonują wyborów w oparciu o ograniczenia budżetowe
    3. 2.2 Krzywa możliwości produkcyjnych i wybory społeczne
    4. 2.3 Konfrontacja z zastrzeżeniami do podejścia ekonomicznego
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  4. 3 Popyt i podaż
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 3.1 Podaż, popyt i równowaga na rynku dóbr i usług
    3. 3.2 Pozacenowe determinanty popytu i podaży
    4. 3.3 Czteroetapowy proces zmiany ceny i ilości równowagi na rynku
    5. 3.4 Cena maksymalna i cena minimalna
    6. 3.5 Popyt, podaż i efektywność
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  5. 4 Elastyczność
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 4.1 Elastyczność cenowa popytu i podaży
    3. 4.2 Skrajne przypadki elastyczności
    4. 4.3 Elastyczność a cena
    5. 4.4 Pozacenowe parametry elastyczności
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  6. 5 Wybory konsumenta
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 5.1 Wybory konsumpcyjne
    3. 5.2 Jak zmiany dochodów wpływają na wybory konsumentów
    4. 5.3 Ekonomia behawioralna: inne podejście do wyborów konsumenckich
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  7. 6 Teoria podaży, kosztów i struktur rynku
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 6.1 Koszty całkowite i księgowe, zysk księgowy i zysk ekonomiczny
    3. 6.2 Produkcja w krótkim okresie
    4. 6.3 Koszty w krótkim okresie
    5. 6.4 Produkcja w długim okresie
    6. 6.5 Koszty w długim okresie
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  8. 7 Konkurencja doskonała
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 7.1 Specyfika konkurencji doskonałej jako struktury rynku
    3. 7.2 Jak przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjne podejmują decyzje o produkcji
    4. 7.3 Decyzje o wejściu i wyjściu w długim okresie
    5. 7.4 Efektywność rynków doskonale konkurencyjnych
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  9. 8 Monopol
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 8.1 Jak powstaje monopol: bariery wejścia
    3. 8.2 Jak maksymalizujący zyski monopol ustala produkcję i ceny
    4. Kluczowe pojęcia
    5. Podsumowanie
    6. Pytania sprawdzające
    7. Sprawdź wiedzę
    8. Ćwicz myślenie krytyczne
    9. Problemy
  10. 9 Konkurencja monopolistyczna i oligopol
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 9.1 Konkurencja monopolistyczna
    3. 9.2 Oligopol
    4. Kluczowe pojęcia
    5. Podsumowanie
    6. Pytania sprawdzające
    7. Sprawdź wiedzę
    8. Ćwicz myślenie krytyczne
    9. Problemy
  11. 10 Wprowadzenie do rynku czynników produkcji
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 10.1 Podaż i popyt na rynku pracy
    3. 10.2 Rynek pracy
    4. 10.3 Płace i zatrudnienie na niedoskonale konkurencyjnym rynku pracy
    5. 10.4 Dyskryminacja na rynku pracy
    6. 10.5 Popyt i podaż na rynku finansowym
    7. 10.6 System rynkowy jako efektywny mechanizm informacyjny
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  12. 11 Zawodność rynku – państwo a biznes
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 11.1 Negatywne efekty zewnętrzne związane z problemem zanieczyszczenia środowiska
    3. 11.2 Publiczne sposoby rozwiązania problemu negatywnych efektów zewnętrznych
    4. 11.3 Prywatne sposoby rozwiązania problemu negatywnych efektów zewnętrznych
    5. 11.4 Dlaczego sektor prywatny nie inwestuje dostatecznych środków w innowacje
    6. 11.5 Dobra publiczne 
    7. 11.6 Fuzje przedsiębiorstw
    8. 11.7 Regulacje monopolu naturalnego
    9. 11.8 Problem niedoskonałej informacji i asymetrii informacji
    10. Kluczowe pojęcia
    11. Podsumowanie
    12. Pytania sprawdzające
    13. Sprawdź wiedzę
    14. Ćwicz myślenie krytyczne
    15. Problemy
  13. 12 Wpływ zmian klimatu na rozwój przedsiębiorstw
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 12.1 Zmiany klimatu i ich negatywne konsekwencje
    3. 12.2 Sposoby reakcji na zagrożenia związane z ryzykiem klimatycznym
    4. 12.3 Zrównoważony ład korporacyjny i ESG
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
  14. A Matematyka zastosowana w tym podręczniku
  15. B Krzywe obojętności
  16. C Wartość zaktualizowana
  17. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
    12. Rozdział 12
  18. Bibliografia
  19. Skorowidz nazwisk
  20. Skorowidz rzeczowy
  21. Skorowidz terminów obcojęzycznych
Zrzut ekranu witryny Netflix Watch Instantly umożliwiającej natychmiastowe oglądanie filmów i odcinków seriali za pośrednictwem usługi streamingu treści wideo. Zrzut pochodzi z początków działalności serwisu.
Ilustracja 4.1 Multimedia na żądanie Archiwalny zrzut witryny Netflix, Inc., amerykańskiego producenta filmowego oraz dostawcy internetowych usług streamingowych działającego w wielu krajach świata, w tym w Polsce. W USA serwis oferuje klientom również wysyłkę pocztą płyt DVD z filmami. Za usługę tę płaci się stałą opłatę abonamentową. (Źródło: modyfikacja pracy Traci Lawson/Flickr Creative Commons)

Cel dydaktyczny rozdziału

Dzięki lekturze tego rozdziału dowiesz się:

  • Czym jest elastyczność cenowa popytu i elastyczność cenowa podaży
  • W jakich przypadkach elastyczność przyjmuje skrajne bądź stałe wartości
  • Jakie są związki pomiędzy elastycznością a polityką cenową
  • Względem jakich, poza ceną, parametrów można liczyć elastyczność popytu i podaży

Do przemyślenia

Ile to będzie?

Wyobraź sobie, że idziesz do ulubionej kawiarni, a kelner informuje cię o zmianie cen. Zamiast 6 zł za filiżankę kawy ze śmietanką i cukrem zapłacisz teraz 5 zł za kawę i ewentualnie po złotówce za śmietankę i wybrany słodzik, cukier lub miód. Jeśli nie chcesz zapłacić za kawę więcej niż dotychczasowe 6 zł, musisz wybrać pomiędzy śmietanką a czymś słodkim do kawy. Jeśli chcesz mieć jedno i drugie, musisz zapłacić o 1 zł więcej. Brzmi absurdalnie? Cóż, jest to sytuacja podobna do tej, w jakiej w 2011 r. znaleźli się klienci Netfliksa – platforma podniosła wówczas cenę za jeden ze swoich pakietów usług aż o 60%.

Na początku 2011 r. klienci Netfliksa płacili ok. 10 dol. miesięcznie za pakiet składający się z usługi dostępu do streamingu treści wideo oraz możliwości korzystania z wypożyczalni DVD. W lipcu 2011 r. firma ogłosiła zmianę pakietu usług. Klienci, którzy chcieli zachować dostęp zarówno do streamingu, jak i wypożyczalni DVD, musieli zapłacić 15,98 dol. miesięcznie, co stanowiło wzrost ceny o niemal 60%. W 2014 r. przedsiębiorstwo podniosło również cenę subskrypcji usługi streamingu wideo z 7,99 do 8,99 dol. miesięcznie dla nowych klientów z USA. W tym samym roku Netflix zwiększył ponadto cenę korzystania z treści w standardzie 4K z 9 do 12 dol. miesięcznie.

Jak na podwyżkę cen zareagowali klienci tego przedsiębiorstwa? Czy porzucili Netfliksa? Czy łatwość dostępu do innych dostawców treści wideo wpłynęła na sposób ich reakcji? Odpowiedzi na te pytania są przedmiotem analizy w niniejszym rozdziale. Skoncentrujemy się w nim na zmianie zapotrzebowania zgłaszanego przez konsumentów w reakcji na zmianę ceny rynkowej, czyli zjawisku, które ekonomiści nazywają elastycznością.

Każdy, kto zajmuje się ekonomią, zna prawo popytu: wyższa cena prowadzi do mniejszego zapotrzebowania, ceteris paribus. Jednak odpowiedź na pytanie o to, o ile niższa będzie wielkość zapotrzebowania w reakcji na wzrost ceny, nie jest już taka prosta. Podobnie prawo podaży mówi, że wyższa cena przynosi większą ilość oferowaną na rynku przez sprzedawców, ceteris paribus. Pytanie brzmi: o ile większą? W tym rozdziale wyjaśnimy, jak znaleźć odpowiedzi na te pytania i dlaczego są one niezwykle ważne w świecie realnych problemów ekonomicznych.

Analizowanie tych zagadnień wymaga zrozumienia pojęcia elastyczności. Elastyczność (ang. elasticity) to koncepcja ekonomiczna, która mierzy wrażliwość jednej zmiennej na zmiany innej zmiennej. Załóżmy, że zrzucasz dwa przedmioty z balkonu na drugim piętrze. Pierwszym jest piłka tenisowa, drugim – cegła. Który przedmiot odbije się wyżej? Oczywiście piłka tenisowa. Powiedzielibyśmy, że piłka tenisowa ma większą elastyczność.

Rozważmy teraz przykład ekonomiczny. Podatek akcyzowy nałożony na papierosy jest przykładem instrumentu finansowego mającego zmniejszyć negatywne konsekwencje konsumpcji tego specyficznego dobra, które co prawda sprawia subiektywną przyjemność osobie uzależnionej od nikotyny, ale obiektywnie szkodzi zarówno samemu palaczowi, jak i całemu społeczeństwu. W 2021 r. w Polsce stawka podatku akcyzowego nałożonego przez ministra finansów na papierosy wyniosła 747,67 zł za 1 tys. sztuk. Zgodnie z planami rządu podatek akcyzowy miałby w 2022 r. wzrosnąć o 5%, co przełożyłoby się na średni wzrost ceny paczki papierosów o 30 gr. Kluczowe pytanie brzmi: jeśli taka propozycja zostanie ostatecznie wprowadzona w życie, o ile spadną zakupy papierosów?

Podatki nakładane na wyroby tytoniowe służą dwóm celom: zwiększaniu dochodów podatkowych państwa i zniechęcaniu do konsumpcji papierosów. Jeżeli wyższy podatek skutecznie zmniejsza konsumpcję i powoduje duży spadek wielkości sprzedaży papierosów, wówczas wzrost podatku nie przyniesie państwu wyraźnie wyższych dochodów. Natomiast w sytuacji, w której wyższy podatek od papierosów nie doprowadzi do znacznego spadku popytu, państwo uzyska większe dochody. Tak więc gdy rząd próbuje określić skutki zmiany stawki podatku od papierosów, musi przeanalizować, w jakim stopniu podatek wpływa na liczbę kupowanych papierosów. To zagadnienie jest znacznie szersze i nie dotyczy jedynie państwa i zbieranych przez nie podatków. Każde przedsiębiorstwo boryka się bowiem z podobnymi problemami. Kiedy rozważa podniesienie ceny, musi określić, jak bardzo jej wzrost zmniejszy wielkość zapotrzebowania na to, co sprzedaje. I odwrotnie, gdy przedsiębiorstwo wystawia swoje produkty na sprzedaż, musi oczekiwać (lub mieć nadzieję), że niższa cena doprowadzi do znacznego wzrostu zapotrzebowania.

Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/mikroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/mikroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
Cytowanie

© 12 wrz 2022 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.