Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax
Mikroekonomia – Podstawy

4.2 Skrajne przypadki elastyczności

Mikroekonomia – Podstawy4.2 Skrajne przypadki elastyczności

Spis treści
  1. Przedmowa
  2. 1 Wstęp do mikroekonomii
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 1.1 Czym jest ekonomia i dlaczego jest ona ważna?
    3. 1.2 Mikroekonomia i Makroekonomia
    4. 1.3 Jak ekonomiści wykorzystują teorie i modele do zrozumienia problemów ekonomicznych
    5. 1.4 Jak zorganizować gospodarkę: przegląd systemów gospodarczych
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
  3. 2 Wybory w świecie rzadkości zasobów
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 2.1 Jak ludzie dokonują wyborów w oparciu o ograniczenia budżetowe
    3. 2.2 Krzywa możliwości produkcyjnych i wybory społeczne
    4. 2.3 Konfrontacja z zastrzeżeniami do podejścia ekonomicznego
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  4. 3 Popyt i podaż
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 3.1 Podaż, popyt i równowaga na rynku dóbr i usług
    3. 3.2 Pozacenowe determinanty popytu i podaży
    4. 3.3 Czteroetapowy proces zmiany ceny i ilości równowagi na rynku
    5. 3.4 Cena maksymalna i cena minimalna
    6. 3.5 Popyt, podaż i efektywność
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  5. 4 Elastyczność
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 4.1 Elastyczność cenowa popytu i podaży
    3. 4.2 Skrajne przypadki elastyczności
    4. 4.3 Elastyczność a cena
    5. 4.4 Pozacenowe parametry elastyczności
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  6. 5 Wybory konsumenta
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 5.1 Wybory konsumpcyjne
    3. 5.2 Jak zmiany dochodów wpływają na wybory konsumentów
    4. 5.3 Ekonomia behawioralna: inne podejście do wyborów konsumenckich
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  7. 6 Teoria podaży, kosztów i struktur rynku
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 6.1 Koszty całkowite i księgowe, zysk księgowy i zysk ekonomiczny
    3. 6.2 Produkcja w krótkim okresie
    4. 6.3 Koszty w krótkim okresie
    5. 6.4 Produkcja w długim okresie
    6. 6.5 Koszty w długim okresie
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  8. 7 Konkurencja doskonała
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 7.1 Specyfika konkurencji doskonałej jako struktury rynku
    3. 7.2 Jak przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjne podejmują decyzje o produkcji
    4. 7.3 Decyzje o wejściu i wyjściu w długim okresie
    5. 7.4 Efektywność rynków doskonale konkurencyjnych
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  9. 8 Monopol
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 8.1 Jak powstaje monopol: bariery wejścia
    3. 8.2 Jak maksymalizujący zyski monopol ustala produkcję i ceny
    4. Kluczowe pojęcia
    5. Podsumowanie
    6. Pytania sprawdzające
    7. Sprawdź wiedzę
    8. Ćwicz myślenie krytyczne
    9. Problemy
  10. 9 Konkurencja monopolistyczna i oligopol
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 9.1 Konkurencja monopolistyczna
    3. 9.2 Oligopol
    4. Kluczowe pojęcia
    5. Podsumowanie
    6. Pytania sprawdzające
    7. Sprawdź wiedzę
    8. Ćwicz myślenie krytyczne
    9. Problemy
  11. 10 Wprowadzenie do rynku czynników produkcji
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 10.1 Podaż i popyt na rynku pracy
    3. 10.2 Rynek pracy
    4. 10.3 Płace i zatrudnienie na niedoskonale konkurencyjnym rynku pracy
    5. 10.4 Dyskryminacja na rynku pracy
    6. 10.5 Popyt i podaż na rynku finansowym
    7. 10.6 System rynkowy jako efektywny mechanizm informacyjny
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  12. 11 Zawodność rynku – państwo a biznes
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 11.1 Negatywne efekty zewnętrzne związane z problemem zanieczyszczenia środowiska
    3. 11.2 Publiczne sposoby rozwiązania problemu negatywnych efektów zewnętrznych
    4. 11.3 Prywatne sposoby rozwiązania problemu negatywnych efektów zewnętrznych
    5. 11.4 Dlaczego sektor prywatny nie inwestuje dostatecznych środków w innowacje
    6. 11.5 Dobra publiczne 
    7. 11.6 Fuzje przedsiębiorstw
    8. 11.7 Regulacje monopolu naturalnego
    9. 11.8 Problem niedoskonałej informacji i asymetrii informacji
    10. Kluczowe pojęcia
    11. Podsumowanie
    12. Pytania sprawdzające
    13. Sprawdź wiedzę
    14. Ćwicz myślenie krytyczne
    15. Problemy
  13. 12 Wpływ zmian klimatu na rozwój przedsiębiorstw
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 12.1 Zmiany klimatu i ich negatywne konsekwencje
    3. 12.2 Sposoby reakcji na zagrożenia związane z ryzykiem klimatycznym
    4. 12.3 Zrównoważony ład korporacyjny i ESG
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
  14. A Matematyka zastosowana w tym podręczniku
  15. B Krzywe obojętności
  16. C Wartość zaktualizowana
  17. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
    12. Rozdział 12
  18. Bibliografia
  19. Skorowidz nazwisk
  20. Skorowidz rzeczowy
  21. Skorowidz terminów obcojęzycznych

Cel dydaktyczny

Po przeczytaniu tego podrozdziału będziesz w stanie:

  • Identyfikować doskonale elastyczne i doskonale nieelastyczne przypadki popytu i podaży
  • Analizować wykresy doskonale elastycznych i doskonale nieelastycznych krzywych popytu, jak również wykres krzywej popytu o stałej elastyczności jednostkowej

Popyt/podaż doskonale elastyczne (ang. perfectly elastic demand/supply) lub inaczej nieskończenie elastyczne popyt/podaż (ang. infinitely elastic demand/supply) [wykorzystywany jest również termin elastyczność doskonała (ang. perfect elasticity)] odnosi się do skrajnej sytuacji, w której wielkość zapotrzebowania (Qd) lub ilość oferowana na rynku (Qs) zmienia się o nieskończoną wartość w odpowiedzi na jakąkolwiek zmianę ceny rynkowej. W obu przypadkach krzywa podaży (ang. supply curve) i krzywa popytu (ang. demand curve) są poziome, jak pokazano na Ilustracji 4.4. Doskonale elastyczne krzywe podaży występują na realnych rynkach niezwykle rzadko, niemniej jednak dobra, które produkuje się wykorzystując stosunkowo łatwo dostępne nakłady i których produkcję można łatwo zwiększać, będą się charakteryzować wysoce elastycznymi krzywymi podaży (np. pizza, chleb, książki lub ołówki). Podobnie rzecz ma się z popytem doskonale elastycznym, który – jako teoretyczny koncept – występuje w modelu doskonale konkurencyjnego rynku, co zostanie omówione w jednym z kolejnych rozdziałów podręcznika. Jednak towary luksusowe, dobra, na które konsumenci wydają istotną część swoich dochodów, oraz dobra mające wiele substytutów prawdopodobnie będą charakteryzowały się wysoce elastycznymi krzywymi popytu. Przykładami takich dóbr są rejsy po Karaibach i sportowe samochody.

Dwa panele umieszczone obok siebie pokazują, że doskonale elastyczny popyt i doskonale elastyczną podaż reprezentują poziome linie.
Ilustracja 4.4 Popyt i podaż doskonale elastyczne Linie poziome pokazują, że zarówno zapotrzebowanie, jak i ilość oferowana mogą przyjąć nieskończone wartości przy określonej cenie rynkowej. Wykres ilustruje przypadki doskonale (lub nieskończenie) elastycznych krzywych popytu (panel a) i podaży (panel b). Wielkość zapotrzebowania lub ilości oferowanej jest niezwykle czuła na zmiany cen rynkowych, przesuwając się od zera dla cen bliskich P do nieskończoności, gdy ceny osiągają poziom P.

Popyt/podaż doskonale nieelastyczne (ang. perfectly inelastic demand/supply), jak pokazuje Ilustracja 4.5, odnoszą się do skrajnego przypadku, w którym procentowa zmiana ceny, bez względu na jej wielkość, nie prowadzi do zmiany zapotrzebowania lub ilości oferowanej. Podczas gdy doskonale nieelastyczna podaż jest skrajnym przypadkiem, który wyłącznie jako teoretyczna koncepcja wykorzystywany jest w rozważaniach makroekonomicznych, towary, do których produkcji wykorzystuje się czynniki wytwórcze o ograniczonej podaży, najprawdopodobniej będą charakteryzować się wysoce nieelastycznymi krzywymi podaży. Przykładami są pierścionki z brylantami lub mieszkania w doskonałych lokalizacjach, takich jak te z widokiem na Central Park w Nowym Jorku lub warszawskie Łazienki.

Podobnie, podczas gdy doskonale nieelastyczny popyt w zasadzie nie występuje na realnie istniejących rynkach, dobra zaspokajające najważniejsze potrzeby (żywność) i niemające bliskich substytutów mogą mieć wysoce nieelastyczne krzywe popytu. Tak jest w przypadku specjalistycznych leków i paliw silnikowych.

Dwa panele umieszczone obok siebie wskazują, że ilustracją popytu (z lewej strony) i podaży (z prawej strony) o zerowej elastyczność są pionowe linie.
Ilustracja 4.5 Popyt i podaż doskonale nieelastyczne Pionowa krzywa podaży i pionowa krzywa popytu wskazują, że procentowa zmiana wielkości zapotrzebowania (panel a) lub ilości oferowanej na rynku (panel b) będzie wynosiła zero, niezależnie od skali względnych zmian ceny rynkowej.

Stała elastyczność jednostkowa (ang. constant unitary elasticity), zarówno dla krzywej podaży, jak i popytu, występuje, gdy dla każdych rozmiarów popytu lub podaży zmiana ceny rynkowej o 1% powoduje zmianę zapotrzebowania lub ilości oferowanej również o 1%. Ilustracja 4.6 przedstawia krzywą popytu o stałej elastyczności jednostkowej. Korzystając z elastyczności łukowej, można obliczyć, że gdy pomiędzy punktami A i B na krzywej popytu cena zmienia się o 66,7%, to wielkość zapotrzebowania również zmienia się o 66,7%, stąd elastyczność wynosi 1. Między punktami B i C cena ponownie zmienia się o 66,7%, podobnie jak zapotrzebowanie. Między punktami C i D zmiany procentowe ceny rynkowej i zapotrzebowania też wynoszą 66,7%. Dla każdego punktu na krzywej popytu procentowa zmiana ceny jest równa procentowej zmianie zapotrzebowania, stąd elastyczność popytu w każdym punkcie wynosi 1. Zauważ, że w kategoriach absolutnych spadki ceny w miarę schodzenia w dół po krzywej popytu nie są identyczne. Cena spada o 8 jednostek pieniężnych przy przejściu z punktu A do B, ale tylko o 4, gdy przemieszczamy się z punktu B do C, i o 2 jednostki przy ruchu z punktu C do D. W rezultacie krzywa popytu o stałej elastyczności jednostkowej ma bardziej strome nachylenie po lewej stronie i bardziej płaskie po prawej oraz kształt wypukłej, zakrzywionej linii (hiperboliczny), a nie prostej.

Wykres pokazuje, że krzywa popytu o stałej elastyczności jednostkowej we wszystkich punktach, zawsze będzie zakrzywioną linią wypukłą w stronę początku układu współrzędnych (linią o hiperbolicznym kształcie).
Ilustracja 4.6 Krzywa popytu o stałej elastyczności jednostkowej Krzywa popytu o stałej elastyczności jednostkowej będzie zakrzywioną linią (matematycy nazwaliby ją hiperbolą równoosiową). Zwróć uwagę, że cena i wielkość zapotrzebowania zmieniają się o identyczną wielkość procentową między każdą parą punktów na krzywej popytu.

W przeciwieństwie do krzywej popytu o stałej elastyczności jednostkowej, która ma kształt zakrzywionej linii, krzywa podaży o stałej elastyczności jednostkowej jest linią prostą przechodzącą przez początek układu współrzędnych. Między każdą parą punktów zaznaczonych na krzywej podaży występuje taka sama różnica w ilości oferowanej, równa w naszym przypadku 30. Natomiast wielkości procentowe, obliczone przy wykorzystaniu elastyczności łukowej, maleją w miarę przesuwania się z lewej strony do prawej: z 28,6% do 22,2% i 18,2%. Dzieje się tak, ponieważ przy obliczaniu procentowych zmian ilości oferowanej mianownik wyrażenia cały czas rośnie, podczas gdy wartość licznika nie ulega zmianie.

Przyjrzyjmy się zmianom ceny przy ruchu w górę krzywej podaży na Ilustracji 4.7. Przesuwając się z punktu D do E, a następnie do punktu F i G, zmiana ceny jest każdorazowo taka sama w kategoriach absolutnych i wynosi 1,50 jednostki pieniężnej. Jednak zmiany cen w kategoriach procentowych, biorąc pod uwagę elastyczność łukową, maleją: z 28,6% do 22,2% i 18,2%. Ponownie wynika to z faktu, że mianownik wyrażenia służącego obliczeniu elastyczności cały czas rośnie (wraz ze wzrostem poziomu ceny rynkowej), natomiast licznik pozostaje na niezmienionym poziomie. Przy ruchu wzdłuż krzywej podaży o stałej elastyczności jednostkowej procentowe wzrosty ilości oferowanej, odkładane na osi poziomej, dokładnie odpowiadają procentowym wzrostom ceny rynkowej, odkładanym na osi pionowej, tak więc krzywa podaży ma stałą elastyczność jednostkową dla wszystkich tworzących ją punktów.

Wykres pokazuje, że krzywa podaży o elastyczności jednostkowej we wszystkich punktach będzie zawsze linią prostą.
Ilustracja 4.7 Krzywa podaży o stałej elastyczności jednostkowej Krzywa podaży o stałej elastyczności jednostkowej jest linią prostą mającą swój początek w punkcie przecięcia osi układu współrzędnych. Między każdą parą punktów tworzących podaż procentowy wzrost ilości oferowanej jest taki sam jak procentowy wzrost ceny rynkowej.

Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/mikroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/mikroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
Cytowanie

© 12 wrz 2022 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.