Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax

asymetria informacji (ang. asymmetric information)
sytuacja, w której jedna strona transakcji ma więcej informacji dotyczących jej istotnych warunków niż druga strona
błąd rynku (ang. market failure)
patrz: zawodność rynku
brak możliwości wykluczenia z konsumpcji (ang. non excludable)
sytuacja, gdy wykluczenie kogoś z korzystania z danego dobra lub usługi jest niemożliwe lub na tyle kosztowne, że nie opłaca się wprowadzać takich rozwiązań; jedna z najważniejszych przyczyn problemu gapowicza
certyfikaty emisyjne (ang. marketable permit)
patrz: zbywalne zezwolenie na emisję zanieczyszczeń
defekt rynku (ang. market failure)
patrz: zawodność rynku
dobro publiczne (ang. public good)
dobro (lub usługa) cechujące się konsumpcją nierywalizacyjną i jednocześnie brakiem możliwości wykluczenia z niej kogokolwiek; z tego powodu produkcja takiego dobra zazwyczaj nie jest finansowana przez przedsiębiorstwa prywatne
dodatkowy koszt zewnętrzny (ang. additional external cost)
dodatkowe koszty ponoszone przez podmioty, które nie są bezpośrednio zaangażowane w proces produkcji danego dobra
dodatnie efekty zewnętrzne (ang. positive externalities or external benefits)
patrz: pozytywne efekty zewnętrzne
efekt uboczny (ang. spillover)
zob. efekt zewnętrzny
efekt zewnętrzny (ang. externality)
sytuacja, w której wymiana (transakcja) rynkowa lub jakiekolwiek inne działania wpływają (pozytywnie lub negatywnie) na podmioty, które w nich nie uczestniczą (znajdują się „na zewnątrz”)
fuzja (ang. merger)
sytuacja, w której dwa niezależne przedsiębiorstwa łączą się w jeden podmiot
gwarancja (ang. warranty)
obietnica naprawy lub wymiany towaru we wskazanym w umowie okresie
gwarancja zwrotu pieniędzy (ang. money-back guarantee)
obietnica, że sprzedawca zwróci nabywcy pieniądze, najczęściej bez żadnych dodatkowych warunków
Indeks Herfindahla-Hirschmana (HHI) (ang. Herfindahl-Hirschman Index (HHI))
parametr służący do pomiaru stopnia koncentracji danej branży, obliczany jako suma kwadratów udziałów w sprzedaży wszystkich działających w niej przedsiębiorstw
korzyści prywatne (ang. private benefits)
korzyści, jakie uzyskuje osoba konsumująca dobro lub usługę; także korzyści uzyskiwane przez przedsiębiorstwo z wdrożenia nowego produktu lub technologii
korzyści zewnętrzne (ang. positive externalities or external benefits)
patrz: pozytywne efekty zewnętrzne
korzyść społeczna (ang. social benefit)
suma korzyści prywatnych i korzyści związanych z istnieniem pozytywnych efektów zewnętrznych
koszty społeczne (ang. social costs)
koszty, które obejmują zarówno prywatne koszty ponoszone przez przedsiębiorstwa w trakcie procesu produkcyjnego, jak i dodatkowe koszty ponoszone przez podmioty, które nie są bezpośrednio zaangażowane w proces produkcyjny, np. koszty zanieczyszczenia środowiska
licencja zawodowa (ang. occupational license)
licencja wydawana przez agencję rządową lub stowarzyszenie branżowe poświadczająca, że pracownik ma określone wykształcenie lub zdał stosowny egzamin
negatywna selekcja (ang. adverse selection)
sytuacja, w której wśród osób ubezpieczających się zaczynają dominować te o wyższym poziomie ryzyka, co obciąża system ubezpieczeniowy
negatywny efekt zewnętrzny (ang. negative externality)
sytuacja, w której podmiot, który nie uczestniczy w transakcji, ponosi jej koszty (obniża się jego użyteczność) bez jakiejkolwiek rekompensaty
niedoskonała informacja (ang. imperfect information)
sytuacja, w której nabywca, sprzedawca lub obaj jednocześnie nie są pewni jakości kupowanego lub sprzedawanego produktu
niekorzyści zewnętrzne (ang. negative externality)
por: negatywny efekt zewnętrzny
nierywalizacyjny charakter konsumpcji (ang. nonrivalrous)
sytuacja, w której konsumpcja danego dobra lub usługi przez jedną osobę nie ogranicza możliwości wykorzystania go przez inne osoby (nie zmniejsza jego użyteczności)
opłata za emisję zanieczyszczeń (ang. pollution charge)
opłata (parapodatek) nakładana na przedsiębiorstwo za emitowane przez nie zanieczyszczenia
pokusa nadużycia (ang. moral hazard)
sytuacja, w której ludzie dysponujący ubezpieczeniem związanym z wystąpieniem określonego zdarzenia są mniej skłonni do podejmowania działań mających je przed nim ochronić
poręczyciel (ang. cosigner)
osoba lub firma, która prawnie zobowiązuje się do spłaty części lub całości pożyczki (kredytu), jeśli pierwotny pożyczkobiorca tego nie zrobi
pozytywne efekty zewnętrzne (ang. positive externalities or external benefits)
korzystne efekty uboczne wynikające z działalności osoby fizycznej, przedsiębiorstwa lub państwa uzyskiwane bezpłatnie przez strony trzecie
prawo własności (ang. property right)
prawo do posiadania i korzystania z własności, które oznacza, że podmioty naruszające to prawo będę zmuszone do wypłaty odszkodowania właścicielowi
problem gapowicza (ang. free rider)
sytuacja, w której pojawiają się osoby zamierzające skorzystać z dobra publicznego bez wnoszenia stosownej opłaty; jeśli takich gapowiczów będzie zbyt wielu, dobro publiczne może nigdy nie zostać wytworzone
prywatna stopa zwrotu (ang. private rate of return)
stopa zwrotu uzyskiwana przez konkretną osobę lub podmiot, związana z wykorzystaniem jakiegoś zasobu, np. odsetki z lokaty bankowej
przejęcie (ang. acquisition)
zakup jednej firmy przez drugą
przepisy antymonopolowe (ang. antitrust laws)
przepisy dające państwu prawo do blokowania pewnych fuzji i przejęć, a w niektórych przypadkach nawet do podziału dużych przedsiębiorstw na mniejsze
regulacja cen w oparciu o koszty (ang. cost-plus regulation)
organ regulacyjny pozwala regulowanej firmie na pokrycie kosztów i osiągnięcie normalnego poziomu zysku
regulacja pułapów cenowych (ang. price cap regulation)
organ regulacyjny ustala górny limit cenowy, którego firma nie może przekroczyć w ciągu kolejnych kilku lat
społeczna stopa zwrotu (ang. social rate of return)
stopa zwrotu uzyskiwana przez społeczeństwo w wyniku decyzji o konkretnym wykorzystaniu jakiegoś zasobu, np. zaangażowaniu środków publicznych w finansowanie edukacji
system nakazowo-kontrolny (ang. command-and-control regulation)
przepisy wyznaczające dopuszczalne limity emisji zanieczyszczeń, a także określające szczegółowo, jakie technologie kontroli zanieczyszczeń należy stosować
ubezpieczenie (ang. insurance)
sposób ochrony przed stratami finansowymi polegający na tym, że ubezpieczeni dokonują regularnych wpłat na rzecz zakładu ubezpieczeń, a przedsiębiorstwo ubezpieczeniowe wypłaca odszkodowanie tej osobie, która poniosła szkody finansowe w wyniku zdarzenia objętego polisą
udział w rynku (ang. market share)
relacja wielkości lub wartości sprzedaży danego przedsiębiorstwa i łącznej wielkości lub wartości sprzedaży całej gałęzi
umowa serwisowa (ang. service contract)
obietnica sprzedawcy – za dodatkową opłatą ponoszoną przez nabywcę – naprawy przez określony czas wszystkiego, co jest przewidziane w umowie
uprawnienia do emisji zanieczyszczeń (ang. marketable permit)
patrz: zbywalne zezwolenie na emisję zanieczyszczeń
Wskaźnik Herfindahla-Hirschmana (HHI) (ang. Herfindahl-Hirschman Index (HHI))
patrz: Indeks Herfindahla-Hirschmana (HHI)
współczynnik koncentracji (ang. concentration ratio (CR))
narzędzie służące do pomiaru stopnia siły monopolowej największych przedsiębiorstw w gałęzi; mierzy, jaki jest udział w całkowitej sprzedaży branży największych firm, zazwyczaj od czterech do ośmiu głównych przedsiębiorstw
współczynnik koncentracji czterech przedsiębiorstw (ang. four-firm concentration ratio)
udział czterech największych przedsiębiorstw w całkowitej sprzedaży danej gałęzi
zabezpieczenie (ang. collateral)
cenny składnik majątku – często nieruchomość lub dobro o wysokiej wartości – który kredytodawca ma prawo zająć i sprzedać, jeśli kredytobiorca nie spłaci kredytu
zawodność rynku (ang. market failure)
sytuacja, gdy mechanizm rynkowy (rynek) sam z siebie nie prowadzi do efektywnej alokacji zasobów w sposób równoważący koszty i korzyści społeczne, produkcja jest zbyt duża lub zbyt mała ze społecznego punktu widzenia; efekty zewnętrzne są jednym z przykładów zawodności rynku
zbywalne zezwolenie na emisję zanieczyszczeń (ang. marketable permit)
pozwolenie umożliwiające przedsiębiorstwu emisję określonej ilości zanieczyszczeń; firmy posiadające więcej zezwoleń, niż wynoszą ich potrzeby, mogą sprzedać nadmiar innym przedsiębiorstwom
Cytowanie i udostępnianie

Ten podręcznik nie może być wykorzystywany do trenowania sztucznej inteligencji ani do przetwarzania przez systemy sztucznej inteligencji bez zgody OpenStax lub OpenStax Poland.

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/mikroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/mikroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
Cytowanie

© 12 wrz 2022 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.