Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax
Mikroekonomia – Podstawy

11.2 Publiczne sposoby rozwiązania problemu negatywnych efektów zewnętrznych

Mikroekonomia – Podstawy11.2 Publiczne sposoby rozwiązania problemu negatywnych efektów zewnętrznych

Menu
Spis treści
  1. Przedmowa
  2. 1 Wstęp do mikroekonomii
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 1.1 Czym jest ekonomia i dlaczego jest ona ważna?
    3. 1.2 Mikroekonomia i Makroekonomia
    4. 1.3 Jak ekonomiści wykorzystują teorie i modele do zrozumienia problemów ekonomicznych
    5. 1.4 Jak zorganizować gospodarkę: przegląd systemów gospodarczych
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
  3. 2 Wybory w świecie rzadkości zasobów
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 2.1 Jak ludzie dokonują wyborów w oparciu o ograniczenia budżetowe
    3. 2.2 Krzywa możliwości produkcyjnych i wybory społeczne
    4. 2.3 Konfrontacja z zastrzeżeniami do podejścia ekonomicznego
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  4. 3 Popyt i podaż
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 3.1 Podaż, popyt i równowaga na rynku dóbr i usług
    3. 3.2 Pozacenowe determinanty popytu i podaży
    4. 3.3 Czteroetapowy proces zmiany ceny i ilości równowagi na rynku
    5. 3.4 Cena maksymalna i cena minimalna
    6. 3.5 Popyt, podaż i efektywność
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  5. 4 Elastyczność
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 4.1 Elastyczność cenowa popytu i podaży
    3. 4.2 Skrajne przypadki elastyczności
    4. 4.3 Elastyczność a cena
    5. 4.4 Pozacenowe parametry elastyczności
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  6. 5 Wybory konsumenta
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 5.1 Wybory konsumpcyjne
    3. 5.2 Jak zmiany dochodów wpływają na wybory konsumentów
    4. 5.3 Ekonomia behawioralna: inne podejście do wyborów konsumenckich
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  7. 6 Teoria podaży, kosztów i struktur rynku
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 6.1 Koszty całkowite i księgowe, zysk księgowy i zysk ekonomiczny
    3. 6.2 Produkcja w krótkim okresie
    4. 6.3 Koszty w krótkim okresie
    5. 6.4 Produkcja w długim okresie
    6. 6.5 Koszty w długim okresie
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  8. 7 Konkurencja doskonała
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 7.1 Specyfika konkurencji doskonałej jako struktury rynku
    3. 7.2 Jak przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjne podejmują decyzje o produkcji
    4. 7.3 Decyzje o wejściu i wyjściu w długim okresie
    5. 7.4 Efektywność rynków doskonale konkurencyjnych
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  9. 8 Monopol
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 8.1 Jak powstaje monopol: bariery wejścia
    3. 8.2 Jak maksymalizujący zyski monopol ustala produkcję i ceny
    4. Kluczowe pojęcia
    5. Podsumowanie
    6. Pytania sprawdzające
    7. Sprawdź wiedzę
    8. Ćwicz myślenie krytyczne
    9. Problemy
  10. 9 Konkurencja monopolistyczna i oligopol
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 9.1 Konkurencja monopolistyczna
    3. 9.2 Oligopol
    4. Kluczowe pojęcia
    5. Podsumowanie
    6. Pytania sprawdzające
    7. Sprawdź wiedzę
    8. Ćwicz myślenie krytyczne
    9. Problemy
  11. 10 Wprowadzenie do rynku czynników produkcji
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 10.1 Podaż i popyt na rynku pracy
    3. 10.2 Rynek pracy
    4. 10.3 Płace i zatrudnienie na niedoskonale konkurencyjnym rynku pracy
    5. 10.4 Dyskryminacja na rynku pracy
    6. 10.5 Popyt i podaż na rynku finansowym
    7. 10.6 System rynkowy jako efektywny mechanizm informacyjny
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  12. 11 Zawodność rynku – państwo a biznes
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 11.1 Negatywne efekty zewnętrzne związane z problemem zanieczyszczenia środowiska
    3. 11.2 Publiczne sposoby rozwiązania problemu negatywnych efektów zewnętrznych
    4. 11.3 Prywatne sposoby rozwiązania problemu negatywnych efektów zewnętrznych
    5. 11.4 Dlaczego sektor prywatny nie inwestuje dostatecznych środków w innowacje
    6. 11.5 Dobra publiczne 
    7. 11.6 Fuzje przedsiębiorstw
    8. 11.7 Regulacje monopolu naturalnego
    9. 11.8 Problem niedoskonałej informacji i asymetrii informacji
    10. Kluczowe pojęcia
    11. Podsumowanie
    12. Pytania sprawdzające
    13. Sprawdź wiedzę
    14. Ćwicz myślenie krytyczne
    15. Problemy
  13. 12 Wpływ zmian klimatu na rozwój przedsiębiorstw
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 12.1 Zmiany klimatu i ich negatywne konsekwencje
    3. 12.2 Sposoby reakcji na zagrożenia związane z ryzykiem klimatycznym
    4. 12.3 Zrównoważony ład korporacyjny i ESG
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
  14. A Matematyka zastosowana w tym podręczniku
  15. B Krzywe obojętności
  16. C Wartość zaktualizowana
  17. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
    12. Rozdział 12
  18. Bibliografia
  19. Skorowidz nazwisk
  20. Skorowidz rzeczowy
  21. Skorowidz terminów obcojęzycznych

Cel dydaktyczny

Po przeczytaniu tego podrozdziału będziesz w stanie:

  • Wskazać narzędzia, jakie wykorzystuje państwo, aby ograniczyć lub wyeliminować skutki negatywnych efektów zewnętrznych
  • Ocenić efektywność publicznych sposobów rozwiązywania problemu negatywnych efektów zewnętrznych

Na przełomie lat 60. i 70. XX w. Stany Zjednoczone i pozostałe kraje o gospodarkach rynkowych zaczęły uchwalać kompleksowe przepisy dotyczące ochrony środowiska. Regulacje koncentrowały się zazwyczaj na ustaleniu progów dozwolonych emisji zanieczyszczeń dla konkretnych przedsiębiorstw i zakładów produkcyjnych. Przekroczenie ustanowionych progów skutkowało nałożeniem na podmioty kar finansowych. Inne przepisy zobowiązywały producentów różnego rodzaju dóbr do instalowania odpowiednich urządzeń ograniczających emisję szkodliwych substancji, np. na fabrycznych kominach i w silnikach spalinowych samochodów. Tego typu przepisy, które ustanawiają dopuszczalne limity emisji zanieczyszczeń i mogą szczegółowo określać, jakie technologie kontroli zanieczyszczeń przedsiębiorstwa muszą stosować, mieszczą się w kategorii systemu nakazowo-kontrolnego (ang. command-and-control regulation). W efekcie takich regulacji rosną koszty produkcji, a firmy są zmuszone do uwzględnienia społecznych kosztów zanieczyszczeń przy podejmowaniu decyzji o wielkości produkcji.

Systemy regulacji nakazowo-kontrolnej w dziedzinie ochrony środowiska wprowadzone w ostatnich dziesięcioleciach w krajach wysoko uprzemysłowionych przyniosły poprawę jakości powietrza i wody. Ekonomiści wskazują jednak na trzy wyzwania związane z tym sposobem regulacji.

Po pierwsze, system nakazowo-kontrolny nie zachęca prywatnych podmiotów do działań wykraczających poza standardy wyznaczone przez konkretną ustawę, nawet jeśli można byłoby je przeprowadzić stosunkowo niewielkim kosztem. Gdy przedsiębiorstwa spełnią określony standard, nie mają motywacji do dalszej redukcji zanieczyszczeń.

Po drugie, system nakazowo-kontrolny jest wysoce nieelastyczny. Zwykle wprowadza te same przepisy dla wszystkich emitentów, a często również obowiązek instalowania tej samej technologii kontroli zanieczyszczeń we wszystkich fabrykach. Zatem nie rozróżnia firm, dla których spełnienie norm lub nawet dalsze zmniejszenie emisji zanieczyszczeń byłoby łatwe i tanie, oraz tych, dla których może to być trudne i kosztowne. Przedsiębiorstwa nie mają bodźców, aby przeprowadzać ponowną analizę wykorzystywanych metod produkcji, dokonywać ewentualnych korekt i dzięki temu stosunkowo niewielkim kosztem jeszcze bardziej obniżać emisję zanieczyszczeń.

Po trzecie, przepisy systemu nakazowo-kontrolnego są tworzone w ramach skomplikowanego procesu uzgodnień politycznych, a więc wynikają z różnych kompromisów między partiami politycznymi, władzami różnych szczebli i innymi lobbies. Działające na rynku od lat przedsiębiorstwa często argumentują (i starają się do tego sposobu myślenia przekonać polityków), że surowsze normy środowiskowe powinny mieć zastosowania wyłącznie do firm dopiero rozpoczynających działalność, a nie tych zasiedziałych w danej branży. W rezultacie wchodzące w życie przepisy dotyczące ochrony środowiska są zawiłe, mają wiele luk i wyjątków.

Chociaż krytycy regulacji stosowanych w systemach nakazowo-kontrolnych akceptują ich cel, jakim jest zmniejszenie emisji zanieczyszczeń, nie uznają tego typu środków za najlepszy sposób na jego osiągnięcie. W następnym podrozdziale omówimy więc alternatywne podejście do ograniczania negatywnych efektów zewnętrznych w dziedzinie ochrony środowiska.

Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/mikroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/mikroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
Cytowanie

© 12 wrz 2022 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.