Cel dydaktyczny
Po przeczytaniu tego podrozdziału będziesz w stanie:
- 1 wymienić główne trendy w handlu detalicznym,
- 2 omówić przyczyny następujących w tej dziedzinie zmian.
Trendy w sprzedaży detalicznej
Wraz z ewolucją zachowań konsumenckich i postępem technologicznym marketerzy muszą wprowadzać zmiany w realizowanych na rynkach docelowych strategiach sprzedaży. Pod koniec XIX w. powstało wiele domów towarowych, a małe rodzinne sklepiki zaczęły znikać. W latach 20. XX w. w USA otwarto pierwszy supermarket. W latach 50. królowała tam sprzedaż od drzwi do drzwi. W dekadzie lat 80. znaczenia nabrały telezakupy. Lata 90. rozpoczęły erę zakupów online. Na początku XXI w. również tradycyjne sklepy stacjonarne rozpoczęły sprzedaż w internecie. Rozwój mediów społecznościowych stworzył kolejne nowe możliwości sprzedaży (patrz Ilustracja 18.13). W 2020 r., wraz z pandemią COVID-19, nastąpił gwałtowny rozwój sprzedaży online. Jak widać, w ostatnim stuleciu ewolucja handlu detalicznego postępowała w szybkim tempie. W Polsce przed 1989 r. dominowały sklepy, których właścicielem było państwo. W latach 90. XX wieku rozpoczął się intensywny rozwój handlu detalicznego. Obecnie w naszym kraju obserwuje się trendy podobne do tych występujących na rynkach zagranicznych.
Konsumenci stają się dziś coraz bardziej zajęci pracą i życiem towarzyskim, a sprzedawcy detaliczni znajdują nowe sposoby na tworzenie wartości z produktów, którymi handlują. Przyjrzyjmy się bliżej niektórym z najnowszych trendów w tej dziedzinie. Pamiętajmy jednak, że podobnie jak wymienione wyżej etapy ewolucji, trendy również zostaną zaprezentowane na przykładzie państw rozwiniętych. W każdym kraju sprzedaż detaliczna może funkcjonować nieco inaczej ze względu na lokalne uwarunkowania, takie jak rozwój ekonomiczny czy kultura.
Handel poprzez media społecznościowe
Handel poprzez media społecznościowe (ang. social commerce) to połączenie handlu elektronicznego i mediów społecznościowych. Wraz z rozwojem tych ostatnich marki znalazły nowe sposoby na angażowanie i tworzenie trwałych relacji z konsumentami. Wiele marek wykorzystuje media społecznościowe jako dodatkowe narzędzie marketingowe do bardziej osobistego angażowania klientów. Sprzedawcy detaliczni mogą to robić na różne sposoby, od postów dających możliwość zakupów po filmy przygotowane przez lub z udziałem influencerów.
Przyjrzyjmy się Macy's, kultowej amerykańskiej sieci domów towarowych założonej w 1858 r. Macy's przetrwała wiele zmian rynkowych, a dziś wykorzystuje media społecznościowe na różne sposoby. W 2020 r. firma otworzyła swój program ambasadorski dla osób spoza firmy – influencerów, którzy promują jej produkty za pośrednictwem linków partnerskich lub filmów z możliwością zakupów w mediach społecznościowych.31 Wynagrodzenie influencerów stanowi 5% prowizji od sprzedaży. Skąd ten zwrot w kierunku współpracy z influencerami? To proste. Konsumenci zwykle bardziej ufają opinii wpływowych osób niż przekazowi stworzonemu przez firmę. W przypadku Macy's i wielu innych sprzedawców detalicznych strategia ta zadziałała.32
Zarówno marketerzy, jak i aplikacje społecznościowe wykorzystują chęć konsumentów do interakcji z markami i możliwość zakupu produktów bezpośrednio w aplikacji. Na przykład funkcja „Kup teraz” na Instagramie umożliwia konsumentom natychmiastowy zakup produktów bez opuszczania aplikacji.33
Sklepy internetowe w przestrzeniach offline
Zamówienie produktu online i odebranie go w sklepie nazywane jest zakupem w sklepie internetowym w przestrzeni offline (ang. online stores in offline spaces). Praktyka ta powoli zyskiwała popularność wśród większych detalistów, ale pandemia COVID-19 drastycznie przyspieszyła ten trend w niemal każdej branży. Sprzedawcy, którzy mieli już wdrożoną technologię lub ją testowali, dość łatwo przeszli na to nowe rozwiązanie.34
Na przykład Walgreens, druga co do wielkości sieć aptek w Stanach Zjednoczonych, w 2020 r. zaczęła umożliwiać klientom zamawianie produktów online i odbieranie ich w okienku drive-through, które wcześniej służyło głównie do odbioru leków na receptę.35
Dostawa w jeden dzień
Być może większość z nas uważa Amazon Prime za pomysłodawcę dostarczania paczek tego samego dnia, jednak koncepcja ta istnieje od dziesięcioleci, choć wcześniej w handlu detalicznym nie była zbyt popularna. Firmy oferujące usługi prawne i finansowe od dawna dostarczają swoje dokumenty tego samego dnia. Restauracje od pewnego czasu zapewniają gwarantowaną dostawę na czas. Również kwiaciarnie od lat oferują usługi błyskawicznej dostawy, szczególnie w przypadku ceremonii ślubnych czy pogrzebów. I chociaż to Amazon Prime sprawił, że praktyka ta w handlu detalicznym stała się powszechna, prawdopodobnie pionierem w tej dziedzinie była nieistniejąca już firma Kozmo.com, proponująca takie usługi już w 1998 r.36
Kozmo było internetowym sprzedawcą detalicznym, który obiecywał dostawę „filmów, gier, DVD, muzyki, czasopism, książek, żywności, podstawowych artykułów i nie tylko” (w tym kawy Starbucks) w ciągu godziny.37 Firma zyskała popularność wśród studentów, jednak w 2001 r. została zamknięta. Zainspirowała jednak powstanie usługi pocztowej Metro Post, która pozwoliła Amazonowi zaoferować w San Francisco w 2012 r. dostawę paczek tego samego dnia.38
Portfele cyfrowe
Portfel cyfrowy (ang. digital wallet) to rozwiązanie oparte na oprogramowaniu, które umożliwia bezpieczne transakcje. Portfele cyfrowe zostały po raz pierwszy użyte pod koniec lat 90., a obecnie oferują jeszcze wyższe bezpieczeństwo płatności. System umożliwia użytkownikom szybkie dokonywanie zakupów online bez konieczności zapamiętywania wielu haseł.39 Pozwala również płacić za produkty w sklepie bezpośrednio z ich telefonów, bezdotykowo.
Jeśli znasz Apple Store lub Google Play Store, prawdopodobnie znasz funkcje cyfrowego portfela. Podczas zakupów online na urządzeniu pojawia się ekran z pytaniem, czy chcesz zapisać dane logowania i płatności. Po zapisaniu za każdym razem, gdy zalogujesz się na tej samej stronie internetowej lub zaczniesz dokonywać zakupu, portfel cyfrowy automatycznie uzupełni twoje dane. Portfele cyfrowe dają ogromną oszczędność czasu konsumentom i gwarantują bezpieczeństwo płatności sprzedającym.
Sprawdź wiedzę
Nadszedł czas, aby sprawdzić zrozumienie pojęć omawianych w tym podrozdziale. Na końcu książki znajduje się klucz z odpowiedziami, który pomoże ci ocenić stopień przyswojenia materiału.
Który z poniższych trendów w handlu detalicznym nabrał znaczenia podczas pandemii COVID-19?
- sprzedaż poprzez media społecznościowe
- sklepy internetowe w przestrzeniach offline
- portfele cyfrowe
- wszystkie wymienione trendy
Kamila publikuje posty na TikTok i Instagramie, dzięki czemu została poproszona o współpracę w roli influencerki przez dużego sprzedawcę detalicznego. Który trend w handlu detalicznym obrazuje ta sytuacja?
- sklepy internetowe w przestrzeniach offline
- e-commerce
- handel poprzez media społecznościowe
- dostawa tego samego dnia
Systemy oparte na oprogramowaniu, które umożliwia bezpieczne transakcje online, są znane jako ________
- handel elektroniczny
- sklepy internetowe w przestrzeniach offline
- handel poprzez media społecznościowe
- portfele cyfrowe
Który z poniższych powodów jest najbardziej prawdopodobną przyczyną wzrostu zakupów online?
- pandemia COVID-19
- przejście od rodzin o dwóch dochodach do rodzin o jednym dochodzie
- fakt, że coraz więcej osób przechodzi na emeryturę
- wzrost liczby regionalnych centrów handlowych
Które z poniższych stwierdzeń jest PRAWDZIWE w odniesieniu do handlu poprzez media społecznościowe?
- media społecznościowe tracą na popularności
- bardzo niewiele marek i firm korzysta z mediów społecznościowych
- media społecznościowe to jeden ze sposobów wykorzystania marketingu omnikanałowego
- media społecznościowe zmniejszają personalizację kontaktów z klientami