Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax
Makroekonomia - Podstawy

Kluczowe pojęcia

Makroekonomia - PodstawyKluczowe pojęcia

Spis treści
  1. Przedmowa
  2. 1 Wstęp do makroekonomii
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 1.1 PKB, czyli jak mierzyć kondycję gospodarki?
    3. 1.2 Przeliczanie wartości nominalnych na realne
    4. 1.3 Śledzenie zmian realnego PKB w czasie
    5. 1.4 Porównywanie PKB w różnych krajach
    6. 1.5 Czy za pomocą PKB można zmierzyć dobrobyt?
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  3. 2 Wzrost gospodarczy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 2.1 Współczesny wzrost gospodarczy
    3. 2.2 Wydajność pracy a wzrost gospodarczy
    4. 2.3 Czynniki wzrostu gospodarczego
    5. 2.4 Konwergencja dochodowa
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  4. 3 Bezrobocie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 3.1 W jaki sposób ekonomiści definiują i obliczają stopę bezrobocia 
    3. 3.2 Zmiany poziomu bezrobocia
    4. 3.3 Przyczyny bezrobocia w krótkim okresie
    5. 3.4 Przyczyny bezrobocia w długim okresie
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  5. 4 Inflacja
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 4.1 Pomiar inflacji
    3. 4.2 Jak mierzyć zmianę kosztów utrzymania?
    4. 4.3 Zmiany inflacji na świecie
    5. 4.4 Zamieszanie wokół inflacji
    6. 4.5 Indeksacja i jej ograniczenia
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  6. 5 Handel zagraniczny i przepływy kapitałowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 5.1 Obliczanie bilansu handlowego
    3. 5.2 Bilans handlowy w kontekście historycznym
    4. 5.3 Bilans handlowy i przepływy kapitału
    5. 5.4 Tożsamość krajowych oszczędności i inwestycji
    6. 5.5 Czy deficyt handlowy ma jakieś zalety?
    7. 5.6 Różnica między saldem bilansu handlowego a poziomem wymiany handlowej
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  7. 6 Makroekonomiczne krzywe popytu i podaży
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 6.1 Popyt i podaż z perspektywy makroekonomicznej
    3. 6.2 Model popytu globalnego i podaży globalnej (AD-AS)
    4. 6.3 Przesunięcie krzywej podaży globalnej 
    5. 6.4 Przesunięcie krzywej popytu globalnego
    6. 6.5 Jak model AD-AS wyjaśnia tempo wzrostu gospodarczego, stopę bezrobocia i zmiany inflacji
    7. 6.6 Prawa Keynesa i Saya w modelu AD-AS
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  8. 7 Model keynesowski
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 7.1 Popyt globalny w modelu keynesowskim
    3. 7.2 Najważniejsze elementy modelu keynesowskiego
    4. 7.3 Krzywa Phillipsa
    5. 7.4 Funkcjonowanie rynku z perspektywy keynesowskiej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
  9. 8 Model neoklasyczny
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 8.1 Podstawy podejścia neoklasycznego
    3. 8.2 Wpływ podejścia neoklasycznego na politykę fiskalną i pieniężną
    4. 8.3 Poszukiwanie równowagi między modelem keynesowskim a neoklasycznym
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  10. 9 Pieniądz i system bankowy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 9.1 Definicja pieniądza i jego funkcji
    3. 9.2 Agregaty pieniężne M1, M2 i M3
    4. 9.3 Funkcje banków
    5. 9.4 Jak banki kreują pieniądz
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  11. 10 Bank centralny i polityka monetarna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 10.1 Zadania banku centralnego
    3. 10.2 Jak bank centralny wprowadza politykę pieniężną
    4. 10.3 Wpływ polityki pieniężnej na sytuację w gospodarce
    5. 10.4 Pułapki polityki pieniężnej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  12. 11 Bilans płatniczy i kursy walutowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 11.1 Jak działają rynki walutowe
    3. 11.2 Przesunięcia krzywych popytu i podaży na rynkach walutowych
    4. 11.3 Skutki makroekonomiczne zmian kursów walutowych
    5. 11.4 Polityki kursowe
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  13. 12 Polityka fiskalna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 12.1 Wydatki państwa
    3. 12.2 Deficyt i dług publiczny
    4. 12.3 Dyskrecjonalna polityka fiskalna wykorzystywana do walki z recesją, bezrobociem i inflacją
    5. 12.4 Automatyczne stabilizatory koniunktury
    6. 12.5 Realne wyzwania wykorzystywania dyskrecjonalnej polityki fiskalnej
    7. 12.6 Polityka zrównoważonego budżetu: za i przeciw
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  14. 13 Wpływ polityki fiskalnej na gospodarkę
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 13.1 Wpływ długu publicznego na bilans handlowy i inwestycje
    3. 13.2 Polityka fiskalna a bilans handlowy
    4. 13.3 Jak dług publiczny wpływa na oszczędności prywatne
    5. 13.4 Polityka fiskalna, inwestycje i wzrost gospodarczy
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  15. 14 Ekonomia rozwoju - zróżnicowanie polityki ekonomicznej na świecie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 14.1 Zróżnicowanie gospodarek na świecie
    3. 14.2 Wzrost poziomu życia
    4. 14.3 Przyczyny bezrobocia na świecie
    5. 14.4 Przyczyny inflacji w różnych krajach i regionach
    6. 14.5 Obawy dotyczące pogorszenia konkurencyjności międzynarodowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  16. 15 Teoria handlu międzynarodowego
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 15.1 Przewaga absolutna i komparatywna
    3. 15.2 Co się stanie, gdy kraj ma przewagę absolutną w produkcji wszystkich dóbr?
    4. 15.3 Handel wewnątrzgałęziowy między podobnymi gospodarkami
    5. 15.4 Korzyści z ograniczenia barier w handlu międzynarodowym
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  17. 16 Globalizacja i protekcjonizm
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 16.1 Protekcjonizm: pośrednia subwencja od konsumentów dla producentów
    3. 16.2 Handel międzynarodowy i jego wpływ na miejsca pracy, płace i warunki pracy
    4. 16.3 Argumenty na rzecz ograniczenia importu
    5. 16.4 Jak rządy wdrażają politykę handlową: globalnie, regionalnie i na szczeblu krajowym
    6. 16.5 Kompromisy w polityce handlowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  18. A Matematyka zastosowana w tym podręczniku
  19. B Model dochodowo-wydatkowy
  20. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
    12. Rozdział 12
    13. Rozdział 13
    14. Rozdział 14
    15. Rozdział 15
    16. Rozdział 16
  21. Bibliografia
  22. Skorowidz nazwisk
  23. Skorowidz rzeczowy
  24. Skorowidz terminów obcojęzycznych
aktywa (ang. asset)
w najszerszym znaczeniu są to wszystkie zasoby majątkowe będące własnością przedsiębiorstwa lub osoby fizycznej
barter (ang. barter)
wymiana jednego dobra lub usługi na inne bez używania pieniędzy
bilans (ang. balance sheet)
dokument księgowy, który stanowi zestawienie aktywów i pasywów
depozyt na żądanie (ang. demand deposits)
rachunek bankowy, w Polsce określany jako rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy (ROR), na którym środki są dostępne dla ich właścicieli w każdym momencie, zaś wypłata następuje w bankomacie albo poprzez płatność kartą debetową
depozyt terminowy (ang. savings deposits)
konto bankowe, z którego nie można dokonać wypłaty pieniędzy, posługując się kartą debetową lub bankomatową, ale można je wypłacić w banku lub łatwo przelać na ROR, nie tracąc przy tym oprocentowania, które jest naliczane dla całego okresu utrzymywania środków na koncie bankowym
dywersyfikacja (ang. diversification)
udzielanie pożyczek lub kredytów podmiotom (gospodarstwom domowym i przedsiębiorstwom) działającym w różnych branżach i na różnych obszarach geograficznych, tak aby zmniejszyć ryzyko negatywnego wpływu wydarzeń w jednej lub kilku branżach na sytuację finansową banku
gotówka w obiegu (ang. coins and currency in circulation)
bilon i banknoty znajdujące się w posiadaniu gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, a także w skarbcach banków komercyjnych
instytucja depozytowa (ang. depository institutions)
instytucja, która przyjmuje depozyty pieniężne, a następnie wykorzystuje je do udzielania pożyczek
jednostka rozliczeniowa (ang. unit of account)
funkcja pieniądza polegająca na tym, że jest on wykorzystywany jako uniwersalny i powszechnie akceptowany sposób mierzenia wartości wszystkich dóbr i usług podlegających transakcjom rynkowym
kapitał banku (ang. bank capital)
wartość netto banku
karta debetowa (ang. debit card))
instrument finansowy, który jest dyspozycją bezpośredniego i natychmiastowego przelania pieniędzy z konta bankowego użytkownika karty na konto sprzedawcy
karta kredytowa (ang. credit card))
instrument finansowy umożliwiający zapłatę za dokonywane zakupy dzięki natychmiastowemu przelewowi pieniędzy z konta firmy wydającej kartę kredytową na konto sprzedawcy; osoba posługująca się kartą kredytową jest zobowiązana do spłaty swojego zadłużenia na koniec okresu bezodsetkowego; jeśli do tego nie dojdzie, środki z karty kredytowej stają się pożyczką krótkoterminową
koszty transakcyjne (ang. transaction costs)
koszty związane z dopasowaniem i zawarciem transakcji pomiędzy pożyczkodawcami i pożyczkobiorcami
lokata terminowa (ang. time deposits)
kwota na rachunku, jaką deponent zobowiązał się pozostawić w banku na określony czas w zamian za wyższe oprocentowanie, które zostanie w całości utracone, jeśli pieniądze zostaną z lokaty bankowej wypłacone przed terminem zapadalności lokaty
miernik odroczonych płatności (ang. standard of deferred payment)
funkcja pieniądza polegająca na tym, że jest on akceptowany jako środek regulowania płatności w przyszłości za zakupy dokonywane obecnie
mnożnik kreacji pieniądza (ang. money multiplier formula)
odwrotność stopy rezerw obowiązkowych lub stopy rezerw utrzymywanej w dobrowolny sposób w sektorze bankowym
niedopasowanie terminów zapadalności aktywów i pasywów (ang. asset-liability time mismatch)
sytuacja, w której klienci mogą wycofywać swoje depozyty (będące pasywami z punktu widzenia banku) w krótkim okresie, podczas gdy aktywa banku (takie jak pożyczki, kredyty i papiery wartościowe) przynoszą przychód w długim okresie
pasywa (ang. liability)
źródła pochodzenia majątku przedsiębiorstwa
pieniądz (ang. money)
każde dobro, które spełnia w społeczeństwie cztery funkcje: jest środkiem wymiany, przechowywania wartości (tezauryzacji), jednostką rozrachunkową i miernikiem odroczonych płatności.
pieniądz fiducjarny
zob. pieniądz symboliczny
pieniądz symboliczny (ang. fiat money)
pieniądz, który nie ma żadnej innej użyteczności poza pełnioną funkcją, podstawą jego wartości jako prawnego środka płatniczego jest gwarancja państwa
pieniądz towarowy (ang. commodity money)
dobro trwałe i odporne na zniszczenie, posiadające swoją pierwotną użyteczność, dzięki której jest pożądane i może być wykorzystywane jako powszechnie akceptowany pieniądz
podaż pieniądza M1 (ang. M1 money supply)
wąska definicja pieniądza, która obejmuje gotówkę i depozyty na żądanie (w Polsce głównie ROR-y)
podaż pieniądza M2 (ang. M2 money supply)
szersza definicja pieniądza, która obejmuje całe M1 oraz depozyty i lokaty terminowe
podaż pieniądza M3 (ang. M3 money supply)
najszersza definicja pieniądza, która obejmuje wszystkie elementy wchodzące w skład agregatów M1 i M2, a także operacje z przyrzeczeniem odkupu i dłużne papiery wartościowe z pierwotnym terminem wykupu do dwóch lat włącznie
podwójna zbieżność zapotrzebowań (ang. double coincidence of wants)
sytuacja, gdy dwie osoby potrzebują określonych dóbr lub usług, które mogą sobie nawzajem zaoferować
pośrednik finansowy (ang. financial intermediary)
instytucja, która działa pomiędzy oszczędzającym, posiadającym aktywa finansowe możliwe do zainwestowania, a podmiotem, który pożycza te aktywa i płaci za nie cenę równą stopie procentowej
rezerwy (ang. reserves)
środki pieniężne, które bank trzyma w swoich skarbcach i których nie pożycza ani nie inwestuje w papiery wartościowe
system płatniczy (ang. payment system)
mechanizm ułatwiający wymianę dóbr i usług na pieniądze lub inne aktywa finansowe w gospodarce
środek przechowywania wartości (ang. store of value)
każde dobro, które pozwala na przechowanie ekonomicznej wartości w czasie, jedna z funkcji pieniądza
środek wymiany (ang. medium of exchange)
dobro, które jest powszechnie akceptowane jako sposób zapłaty za dokonywane zakupy, jedna z funkcji pieniądza
teowy schemat konta (ang. T-account)
bilans w formacie dwukolumnowym, w kształcie litery T, utworzony przez pionową linię biegnącą przez środek i poziomą linię pod nagłówkami kolumn „Aktywa” i „Pasywa”
waluty surowcowe
zob. waluty zabezpieczone surowcami
waluty zabezpieczone surowcami (ang. commodity-backed currencies)
pieniądz papierowy, którego wartość jest oparta na kruszcu lub innych surowcach; posiadacz takich banknotów może je w dowolnym momencie wymienić na kruszec lub towar stanowiący ich zabezpieczenie
wartość netto (ang. net worth)
nadwyżka wartości aktywów nad kwotą pasywów
Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
Cytowanie

© 19 paź 2023 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.