Cel dydaktyczny
Po przeczytaniu tego podrozdziału będziesz w stanie:
- Analizować wykresy ilustrujące zmienność w czasie salda obrotów towarowych i salda na rachunku obrotów bieżących
- Identyfikować okresy, w których USA notowały nadwyżki i deficyty handlowe
- Porównać salda bilansu handlowego Stanów Zjednoczonych i wybranych gospodarek świata
Historyczne wartości salda na rachunku obrotów bieżących Stanów Zjednoczonych w ciągu ostatnich 60 lat można przedstawić na kilka sposobów. Panel (a) Ilustracji 5.2 pokazuje saldo rachunku obrotów bieżących i saldo obrotów towarowych (które jest po prostu różnicą pomiędzy wartością dóbr sprzedanych za granicę i importowanych do kraju) w dolarach. Natomiast panel (b) przedstawia te same salda w relacji do amerykańskiego PKB (wartość sald w dolarach została podzielona przez wyrażoną w tej samej walucie wartość nominalnego – a więc uwzględniającego zarówno inflację, jak i tempo realnego wzrostu – PKB w tym samym roku).
Niezależnie od tego, który z parametrów – saldo obrotów towarowych czy saldo rachunku obrotów bieżących – potraktujemy jako miarę relacji USA z krajami trzecimi, schemat zmian jest niemal ten sam. W latach 60. i 70. XX w. gospodarka USA notowała nadwyżkę w handlu dobrami i dodatnie saldo na rachunku obrotów bieżących. Tym samym linie obu wykresów nakreślonych na Ilustracji 5.2 znajdują się powyżej zera. Jednak począwszy od lat 80., deficyt salda obrotów towarowych, jak również ujemne saldo w bilansie obrotów bieżących gwałtownie wzrosły i tendencja ta utrzymywała się w zasadzie aż do roku 2009, z wyłączeniem roku 1991, kiedy na rachunku obrotów bieżących odnotowano niewielką nadwyżkę. Oba deficyty zmniejszyły się znacząco wraz z wybuchem kryzysu finansowego, a ich wartość pozostawała relatywnie stabilna aż do roku 2018, kiedy to nastąpiło ponowne pogorszenie tak salda obrotów towarowych, jak i rachunku obrotów bieżących.
Tabela 5.4 prezentuje dane na temat relacji eksportu dóbr i usług, a także salda na rachunku obrotów bieżących w Stanach Zjednoczonych na tle wybranych gospodarek świata, w tym Polski. Tak jak USA w ostatnim okresie niezmiennie notują deficyty, tak Japonia i wiele krajów europejskich (Niemcy, Szwecja i Francja, dla której dane nie znalazły się w tabeli) konsekwentnie rejestrują nadwyżki na rachunku obrotów bieżących. Pierwsza kolumna tabeli ilustruje jedną z miar globalizacji gospodarki, jaką jest relacja wartości eksportu do PKB (ang. exports of goods and services as a percentage of GDP). Druga kolumna przedstawia natomiast saldo na rachunku obrotów bieżących. Dla większości krajów (w tabeli wyjątkiem są Niemcy i Szwecja) wartość deficytu lub nadwyżki kształtuje się w granicach +/-5% PKB.
| Eksport/PKB | Saldo na rach. obr. bieżących | |
|---|---|---|
| Stany Zjednoczone | 10,2% | −2,9% |
| Japonia | 15,5% | 3,2% |
| Niemcy | 43,4% | 7,0% |
| Wielka Brytania | 27,9% | –2,6% |
| Kanada | 29,0% | −1,8% |
| Szwecja | 44,6% | 5,7% |
| Korea | 36,4% | 4,6% |
| Meksyk | 40,2% | 2,4% |
| Brazylia | 16,9% | –1,8% |
| Chiny | 18,5% | 1,9% |
| Indie | 18,7% | 1,2% |
| Nigeria | 8,8% | −3,9% |
| Polska | 53% | 2,46% |
| Świat | − | 0,0% |