Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax
Makroekonomia - Podstawy

5.2 Bilans handlowy w kontekście historycznym

Makroekonomia - Podstawy5.2 Bilans handlowy w kontekście historycznym

Spis treści
  1. Przedmowa
  2. 1 Wstęp do makroekonomii
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 1.1 PKB, czyli jak mierzyć kondycję gospodarki?
    3. 1.2 Przeliczanie wartości nominalnych na realne
    4. 1.3 Śledzenie zmian realnego PKB w czasie
    5. 1.4 Porównywanie PKB w różnych krajach
    6. 1.5 Czy za pomocą PKB można zmierzyć dobrobyt?
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  3. 2 Wzrost gospodarczy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 2.1 Współczesny wzrost gospodarczy
    3. 2.2 Wydajność pracy a wzrost gospodarczy
    4. 2.3 Czynniki wzrostu gospodarczego
    5. 2.4 Konwergencja dochodowa
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  4. 3 Bezrobocie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 3.1 W jaki sposób ekonomiści definiują i obliczają stopę bezrobocia 
    3. 3.2 Zmiany poziomu bezrobocia
    4. 3.3 Przyczyny bezrobocia w krótkim okresie
    5. 3.4 Przyczyny bezrobocia w długim okresie
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  5. 4 Inflacja
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 4.1 Pomiar inflacji
    3. 4.2 Jak mierzyć zmianę kosztów utrzymania?
    4. 4.3 Zmiany inflacji na świecie
    5. 4.4 Zamieszanie wokół inflacji
    6. 4.5 Indeksacja i jej ograniczenia
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  6. 5 Handel zagraniczny i przepływy kapitałowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 5.1 Obliczanie bilansu handlowego
    3. 5.2 Bilans handlowy w kontekście historycznym
    4. 5.3 Bilans handlowy i przepływy kapitału
    5. 5.4 Tożsamość krajowych oszczędności i inwestycji
    6. 5.5 Czy deficyt handlowy ma jakieś zalety?
    7. 5.6 Różnica między saldem bilansu handlowego a poziomem wymiany handlowej
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  7. 6 Makroekonomiczne krzywe popytu i podaży
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 6.1 Popyt i podaż z perspektywy makroekonomicznej
    3. 6.2 Model popytu globalnego i podaży globalnej (AD-AS)
    4. 6.3 Przesunięcie krzywej podaży globalnej 
    5. 6.4 Przesunięcie krzywej popytu globalnego
    6. 6.5 Jak model AD-AS wyjaśnia tempo wzrostu gospodarczego, stopę bezrobocia i zmiany inflacji
    7. 6.6 Prawa Keynesa i Saya w modelu AD-AS
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  8. 7 Model keynesowski
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 7.1 Popyt globalny w modelu keynesowskim
    3. 7.2 Najważniejsze elementy modelu keynesowskiego
    4. 7.3 Krzywa Phillipsa
    5. 7.4 Funkcjonowanie rynku z perspektywy keynesowskiej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
  9. 8 Model neoklasyczny
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 8.1 Podstawy podejścia neoklasycznego
    3. 8.2 Wpływ podejścia neoklasycznego na politykę fiskalną i pieniężną
    4. 8.3 Poszukiwanie równowagi między modelem keynesowskim a neoklasycznym
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  10. 9 Pieniądz i system bankowy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 9.1 Definicja pieniądza i jego funkcji
    3. 9.2 Agregaty pieniężne M1, M2 i M3
    4. 9.3 Funkcje banków
    5. 9.4 Jak banki kreują pieniądz
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  11. 10 Bank centralny i polityka monetarna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 10.1 Zadania banku centralnego
    3. 10.2 Jak bank centralny wprowadza politykę pieniężną
    4. 10.3 Wpływ polityki pieniężnej na sytuację w gospodarce
    5. 10.4 Pułapki polityki pieniężnej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  12. 11 Bilans płatniczy i kursy walutowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 11.1 Jak działają rynki walutowe
    3. 11.2 Przesunięcia krzywych popytu i podaży na rynkach walutowych
    4. 11.3 Skutki makroekonomiczne zmian kursów walutowych
    5. 11.4 Polityki kursowe
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  13. 12 Polityka fiskalna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 12.1 Wydatki państwa
    3. 12.2 Deficyt i dług publiczny
    4. 12.3 Dyskrecjonalna polityka fiskalna wykorzystywana do walki z recesją, bezrobociem i inflacją
    5. 12.4 Automatyczne stabilizatory koniunktury
    6. 12.5 Realne wyzwania wykorzystywania dyskrecjonalnej polityki fiskalnej
    7. 12.6 Polityka zrównoważonego budżetu: za i przeciw
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  14. 13 Wpływ polityki fiskalnej na gospodarkę
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 13.1 Wpływ długu publicznego na bilans handlowy i inwestycje
    3. 13.2 Polityka fiskalna a bilans handlowy
    4. 13.3 Jak dług publiczny wpływa na oszczędności prywatne
    5. 13.4 Polityka fiskalna, inwestycje i wzrost gospodarczy
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  15. 14 Ekonomia rozwoju - zróżnicowanie polityki ekonomicznej na świecie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 14.1 Zróżnicowanie gospodarek na świecie
    3. 14.2 Wzrost poziomu życia
    4. 14.3 Przyczyny bezrobocia na świecie
    5. 14.4 Przyczyny inflacji w różnych krajach i regionach
    6. 14.5 Obawy dotyczące pogorszenia konkurencyjności międzynarodowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  16. 15 Teoria handlu międzynarodowego
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 15.1 Przewaga absolutna i komparatywna
    3. 15.2 Co się stanie, gdy kraj ma przewagę absolutną w produkcji wszystkich dóbr?
    4. 15.3 Handel wewnątrzgałęziowy między podobnymi gospodarkami
    5. 15.4 Korzyści z ograniczenia barier w handlu międzynarodowym
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  17. 16 Globalizacja i protekcjonizm
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 16.1 Protekcjonizm: pośrednia subwencja od konsumentów dla producentów
    3. 16.2 Handel międzynarodowy i jego wpływ na miejsca pracy, płace i warunki pracy
    4. 16.3 Argumenty na rzecz ograniczenia importu
    5. 16.4 Jak rządy wdrażają politykę handlową: globalnie, regionalnie i na szczeblu krajowym
    6. 16.5 Kompromisy w polityce handlowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  18. A Matematyka zastosowana w tym podręczniku
  19. B Model dochodowo-wydatkowy
  20. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
    12. Rozdział 12
    13. Rozdział 13
    14. Rozdział 14
    15. Rozdział 15
    16. Rozdział 16
  21. Bibliografia
  22. Skorowidz nazwisk
  23. Skorowidz rzeczowy
  24. Skorowidz terminów obcojęzycznych

Cel dydaktyczny

Po przeczytaniu tego podrozdziału będziesz w stanie:

  • Analizować wykresy ilustrujące zmienność w czasie salda obrotów towarowych i salda na rachunku obrotów bieżących
  • Identyfikować okresy, w których USA notowały nadwyżki i deficyty handlowe
  • Porównać salda bilansu handlowego Stanów Zjednoczonych i wybranych gospodarek świata

Historyczne wartości salda na rachunku obrotów bieżących Stanów Zjednoczonych w ciągu ostatnich 60 lat można przedstawić na kilka sposobów. Panel (a) Ilustracji 5.2 pokazuje saldo rachunku obrotów bieżących i saldo obrotów towarowych (które jest po prostu różnicą pomiędzy wartością dóbr sprzedanych za granicę i importowanych do kraju) w dolarach. Natomiast panel (b) przedstawia te same salda w relacji do amerykańskiego PKB (wartość sald w dolarach została podzielona przez wyrażoną w tej samej walucie wartość nominalnego – a więc uwzględniającego zarówno inflację, jak i tempo realnego wzrostu – PKB w tym samym roku).

Panel (a) przedstawia dwa liniowe wykresy: saldo rachunku obrotów bieżących i saldo obrotów towarowych. Obie wartości wyrażone są w dolarach bieżących, czyli mają charakter nominalny. Wartość obu sald gwałtownie spadła w latach 1995–2008. Natomiast panel (b) przedstawia liniowe wykresy tych samych sald w ujęciu względnym, jako odsetek bieżącego PKB. Schemat zmian pozostał jednak taki sam.
Ilustracja 5.2 Saldo rachunku obrotów bieżących i saldo obrotów towarowych USA w latach 1960–2020 Panel (a) Saldo na rachunku obrotów bieżących i saldo obrotów towarowych w miliardach dolarów bieżących w latach 1960–2020. Stany Zjednoczone notowały dodatnie saldo (nadwyżkę) obrotów towarowych i na rachunku obrotów bieżących w latach, dla których odpowiednie wykresy znajdują się powyżej zera. W okresach, w których linie wykresów znajdują się poniżej zera, USA notowały deficyt, odpowiednio salda obrotów towarowych i na rachunku obrotów bieżących. Panel (b) obrazuje te same parametry w relacji do rozmiarów gospodarki amerykańskiej, czyli do wartości bieżącego (nominalnego) PKB w latach 1960–2020.

Niezależnie od tego, który z parametrów – saldo obrotów towarowych czy saldo rachunku obrotów bieżących – potraktujemy jako miarę relacji USA z krajami trzecimi, schemat zmian jest niemal ten sam. W latach 60. i 70. XX w. gospodarka USA notowała nadwyżkę w handlu dobrami i dodatnie saldo na rachunku obrotów bieżących. Tym samym linie obu wykresów nakreślonych na Ilustracji 5.2 znajdują się powyżej zera. Jednak począwszy od lat 80., deficyt salda obrotów towarowych, jak również ujemne saldo w bilansie obrotów bieżących gwałtownie wzrosły i tendencja ta utrzymywała się w zasadzie aż do roku 2009, z wyłączeniem roku 1991, kiedy na rachunku obrotów bieżących odnotowano niewielką nadwyżkę. Oba deficyty zmniejszyły się znacząco wraz z wybuchem kryzysu finansowego, a ich wartość pozostawała relatywnie stabilna aż do roku 2018, kiedy to nastąpiło ponowne pogorszenie tak salda obrotów towarowych, jak i rachunku obrotów bieżących.

Tabela 5.4 prezentuje dane na temat relacji eksportu dóbr i usług, a także salda na rachunku obrotów bieżących w Stanach Zjednoczonych na tle wybranych gospodarek świata, w tym Polski. Tak jak USA w ostatnim okresie niezmiennie notują deficyty, tak Japonia i wiele krajów europejskich (Niemcy, Szwecja i Francja, dla której dane nie znalazły się w tabeli) konsekwentnie rejestrują nadwyżki na rachunku obrotów bieżących. Pierwsza kolumna tabeli ilustruje jedną z miar globalizacji gospodarki, jaką jest relacja wartości eksportu do PKB (ang. exports of goods and services as a percentage of GDP). Druga kolumna przedstawia natomiast saldo na rachunku obrotów bieżących. Dla większości krajów (w tabeli wyjątkiem są Niemcy i Szwecja) wartość deficytu lub nadwyżki kształtuje się w granicach +/-5% PKB.

Eksport/PKB Saldo na rach. obr. bieżących
Stany Zjednoczone10,2%−2,9%
Japonia15,5%3,2%
Niemcy43,4%7,0%
Wielka Brytania27,9%–2,6%
Kanada29,0%−1,8%
Szwecja44,6%5,7%
Korea36,4%4,6%
Meksyk40,2%2,4%
Brazylia16,9%–1,8%
Chiny18,5%1,9%
Indie18,7%1,2%
Nigeria8,8%−3,9%
Polska53%2,46%
Świat0,0%
Tabela 5.4 Syntetyczny obraz relacji ekonomicznych z zagranicą w wybranych gospodarkach świata w 2020 r. (w relacji do PKB) (Źródło: http://data.worldbank.org/indicator/BN.CAB.XOKA.GD.ZS).
Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
Cytowanie

© 19 paź 2023 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.