Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax
Makroekonomia - Podstawy

12.2 Deficyt i dług publiczny

Makroekonomia - Podstawy12.2 Deficyt i dług publiczny

Spis treści
  1. Przedmowa
  2. 1 Wstęp do makroekonomii
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 1.1 PKB, czyli jak mierzyć kondycję gospodarki?
    3. 1.2 Przeliczanie wartości nominalnych na realne
    4. 1.3 Śledzenie zmian realnego PKB w czasie
    5. 1.4 Porównywanie PKB w różnych krajach
    6. 1.5 Czy za pomocą PKB można zmierzyć dobrobyt?
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  3. 2 Wzrost gospodarczy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 2.1 Współczesny wzrost gospodarczy
    3. 2.2 Wydajność pracy a wzrost gospodarczy
    4. 2.3 Czynniki wzrostu gospodarczego
    5. 2.4 Konwergencja dochodowa
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  4. 3 Bezrobocie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 3.1 W jaki sposób ekonomiści definiują i obliczają stopę bezrobocia 
    3. 3.2 Zmiany poziomu bezrobocia
    4. 3.3 Przyczyny bezrobocia w krótkim okresie
    5. 3.4 Przyczyny bezrobocia w długim okresie
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  5. 4 Inflacja
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 4.1 Pomiar inflacji
    3. 4.2 Jak mierzyć zmianę kosztów utrzymania?
    4. 4.3 Zmiany inflacji na świecie
    5. 4.4 Zamieszanie wokół inflacji
    6. 4.5 Indeksacja i jej ograniczenia
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  6. 5 Handel zagraniczny i przepływy kapitałowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 5.1 Obliczanie bilansu handlowego
    3. 5.2 Bilans handlowy w kontekście historycznym
    4. 5.3 Bilans handlowy i przepływy kapitału
    5. 5.4 Tożsamość krajowych oszczędności i inwestycji
    6. 5.5 Czy deficyt handlowy ma jakieś zalety?
    7. 5.6 Różnica między saldem bilansu handlowego a poziomem wymiany handlowej
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  7. 6 Makroekonomiczne krzywe popytu i podaży
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 6.1 Popyt i podaż z perspektywy makroekonomicznej
    3. 6.2 Model popytu globalnego i podaży globalnej (AD-AS)
    4. 6.3 Przesunięcie krzywej podaży globalnej 
    5. 6.4 Przesunięcie krzywej popytu globalnego
    6. 6.5 Jak model AD-AS wyjaśnia tempo wzrostu gospodarczego, stopę bezrobocia i zmiany inflacji
    7. 6.6 Prawa Keynesa i Saya w modelu AD-AS
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  8. 7 Model keynesowski
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 7.1 Popyt globalny w modelu keynesowskim
    3. 7.2 Najważniejsze elementy modelu keynesowskiego
    4. 7.3 Krzywa Phillipsa
    5. 7.4 Funkcjonowanie rynku z perspektywy keynesowskiej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
  9. 8 Model neoklasyczny
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 8.1 Podstawy podejścia neoklasycznego
    3. 8.2 Wpływ podejścia neoklasycznego na politykę fiskalną i pieniężną
    4. 8.3 Poszukiwanie równowagi między modelem keynesowskim a neoklasycznym
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  10. 9 Pieniądz i system bankowy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 9.1 Definicja pieniądza i jego funkcji
    3. 9.2 Agregaty pieniężne M1, M2 i M3
    4. 9.3 Funkcje banków
    5. 9.4 Jak banki kreują pieniądz
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  11. 10 Bank centralny i polityka monetarna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 10.1 Zadania banku centralnego
    3. 10.2 Jak bank centralny wprowadza politykę pieniężną
    4. 10.3 Wpływ polityki pieniężnej na sytuację w gospodarce
    5. 10.4 Pułapki polityki pieniężnej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  12. 11 Bilans płatniczy i kursy walutowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 11.1 Jak działają rynki walutowe
    3. 11.2 Przesunięcia krzywych popytu i podaży na rynkach walutowych
    4. 11.3 Skutki makroekonomiczne zmian kursów walutowych
    5. 11.4 Polityki kursowe
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  13. 12 Polityka fiskalna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 12.1 Wydatki państwa
    3. 12.2 Deficyt i dług publiczny
    4. 12.3 Dyskrecjonalna polityka fiskalna wykorzystywana do walki z recesją, bezrobociem i inflacją
    5. 12.4 Automatyczne stabilizatory koniunktury
    6. 12.5 Realne wyzwania wykorzystywania dyskrecjonalnej polityki fiskalnej
    7. 12.6 Polityka zrównoważonego budżetu: za i przeciw
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  14. 13 Wpływ polityki fiskalnej na gospodarkę
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 13.1 Wpływ długu publicznego na bilans handlowy i inwestycje
    3. 13.2 Polityka fiskalna a bilans handlowy
    4. 13.3 Jak dług publiczny wpływa na oszczędności prywatne
    5. 13.4 Polityka fiskalna, inwestycje i wzrost gospodarczy
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  15. 14 Ekonomia rozwoju - zróżnicowanie polityki ekonomicznej na świecie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 14.1 Zróżnicowanie gospodarek na świecie
    3. 14.2 Wzrost poziomu życia
    4. 14.3 Przyczyny bezrobocia na świecie
    5. 14.4 Przyczyny inflacji w różnych krajach i regionach
    6. 14.5 Obawy dotyczące pogorszenia konkurencyjności międzynarodowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  16. 15 Teoria handlu międzynarodowego
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 15.1 Przewaga absolutna i komparatywna
    3. 15.2 Co się stanie, gdy kraj ma przewagę absolutną w produkcji wszystkich dóbr?
    4. 15.3 Handel wewnątrzgałęziowy między podobnymi gospodarkami
    5. 15.4 Korzyści z ograniczenia barier w handlu międzynarodowym
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  17. 16 Globalizacja i protekcjonizm
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 16.1 Protekcjonizm: pośrednia subwencja od konsumentów dla producentów
    3. 16.2 Handel międzynarodowy i jego wpływ na miejsca pracy, płace i warunki pracy
    4. 16.3 Argumenty na rzecz ograniczenia importu
    5. 16.4 Jak rządy wdrażają politykę handlową: globalnie, regionalnie i na szczeblu krajowym
    6. 16.5 Kompromisy w polityce handlowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  18. A Matematyka zastosowana w tym podręczniku
  19. B Model dochodowo-wydatkowy
  20. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
    12. Rozdział 12
    13. Rozdział 13
    14. Rozdział 14
    15. Rozdział 15
    16. Rozdział 16
  21. Bibliografia
  22. Skorowidz nazwisk
  23. Skorowidz rzeczowy
  24. Skorowidz terminów obcojęzycznych

Cel dydaktyczny

Po przeczytaniu tego podrozdziału będziesz w stanie:

  • Opisać budżet federalny USA w kategoriach rocznego i skumulowanego długu
  • Wyjaśnić, w jaki sposób wzrost gospodarczy i recesja wpływają na możliwość powstania nadwyżki budżetowej i deficytu budżetowego.

Po omówieniu dochodów budżetu państwa (ang. budget revenue) i wydatków budżetowych przechodzimy do analizy deficytu i nadwyżki budżetowej, czyli różnicy między dochodami państwa (w tym wpływami podatkowymi) a wydatkami w ciągu roku podatkowego. W Stanach Zjednoczonych rozpoczyna się on 1 października, a kończy 30 września następnego roku, w Polsce zaś rok budżetowy pokrywa się z kalendarzowym.

Ilustracja 12.4 pokazuje saldo (nadwyżkę, równowagę lub deficyt) budżetu federalnego Stanów Zjednoczonych (jako procent PKB) od 1930 r. Gdy krzywa znajduje się powyżej osi poziomej, budżet państwa wykazuje nadwyżkę. Gdy krzywa schodzi poniżej osi poziomej, oznacza to deficyt budżetowy. Największy deficyt (jako procent PKB) wystąpił w okresie II wojny światowej. Wysokie deficyty notowano również w latach 30. i 80. XX w., na początku lat 90. XX w., a także podczas recesji w latach 2008–2009.

Wykres pokazuje, że deficyt budżetu federalnego USA (w relacji do PKB) gwałtownie wzrósł między późnymi latami 30. a połową lat 40. XX w. W 2009 r. deficyt wyniósł ok. 10% PKB. W 2014 r. był on bliski 3% PKB.
Ilustracja 12.4 Saldo budżetu federalnego USA (% PKB), 1929–2020 Rząd federalny od dziesięcioleci notuje deficyt budżetowy. Pod koniec lat 90. XX w. budżet przez krótki czas wykazywał nadwyżkę, po czym w pierwszej dekadzie XXI w. ponownie pojawił się deficyt, który był szczególnie głęboki podczas recesji w latach 2008–2009. (Źródło: Bank Rezerwy Federalnej w St. Louis (FRED) http://research.stlouisfed.org/fred2/series/FYFSGDA188S).

Dług publiczny

Innym użytecznym sposobem analizy deficytu budżetowego jest podejście wykorzystujące poziom skumulowanego zadłużenia. Dług publiczny (ang. national debt, public debt) to całkowita kwota, którą rząd pożyczył i jeszcze nie spłacił. Natomiast deficyt budżetowy pokazuje, ile pieniędzy rząd pożyczył w jednym konkretnym roku. Ilustracja 12.5 przedstawia stosunek długu publicznego do PKB w Stanach Zjednoczonych od 1966 r. Począwszy od drugiej połowy lat 60. XX w. dług publiczny w USA przez kolejne 20 lat nieustanie malał. Wysokie deficyty budżetowe w latach 80. i na początku lat 90. XX w. spowodowały gwałtowny wzrost relacji długu do PKB. Z kolei, kiedy w latach 1998–2001 rząd osiągnął nadwyżkę budżetową, dług publiczny znacznie się skurczył. W następnych latach, począwszy od 2002 r., ponownie pojawił się deficyt budżetowy, który doprowadził do wzrostu długu publicznego (liczonego jako odsetek PKB) – duży skok został zanotowany zwłaszcza w okresie recesji 2008–2009.

Wykres pokazuje, że dług publiczny rządu federalnego USA (w relacji do PKB) rósł, począwszy od połowy lat 80. ub. wieku. Szczególnie szybki wzrost długu publicznego miał miejsce podczas recesji w roku 2009, kiedy to przekroczył poziom 60% PKB.
Ilustracja 12.5 Dług publiczny rządu federalnego USA (% PKB), 1966–2020 Dług publiczny rządu federalnego USA to skumulowana, niespłacona suma rocznych deficytów i nadwyżek budżetowych. Deficyt budżetowy nie zawsze oznacza wzrost relacji długu publicznego do PKB. W latach 60. i 70. XX w. rząd często notował niewielki deficyt budżetowy, ale ponieważ wzrost zadłużenia był niższy niż wzrost PKB, stosunek długu publicznego do PKB malał. Podczas recesji w latach 2008–2009 dług publiczny (w relacji do PKB) gwałtownie wzrósł. (Źródło: Economic Report of the President, Tabela B-20, http://www.gpo.gov/fdsys/pkg/ERP-2015/content-detail.html).

Poniższa Ramka Czym jest dług publiczny? pokazuje, w jaki sposób rząd radzi sobie z długiem publicznym.

Poznaj szczegóły

Czym jest dług publiczny?

Deficyt budżetu państwa powoduje, że rząd sprzedaje obligacje i bony skarbowe na rynku, aby pokryć różnicę między wydatkami a dochodami budżetu państwa. Wartość wszystkich pozostających w obiegu rządowych papierów dłużnych, które muszą zostać przez państwo odkupione, jest równa długowi publicznemu.

Droga od deficytów do nadwyżek i z powrotem

Dlaczego deficyty budżetowe nagle zmieniły się w nadwyżkę budżetową w latach 1998–2001, a następnie od 2002 r. znów pojawiły się deficyty? Dlaczego deficyt stał się tak bardzo wysoki po 2007 r.? Ilustracja 12.6 sugeruje kilka odpowiedzi. Wykres przedstawia wcześniej prezentowane dane dotyczące całkowitych wydatków i dochodów podatkowych rządu federalnego USA w sposób umożliwiający odczytanie salda budżetowego od 1990 r.

Wykres pokazuje, że wydatki państwa i dochody podatkowe zmieniają się w przeciwnych kierunkach. W 1990 r. wydatki ogółem rządu federalnego wynosiły ok. 22% PKB, a wpływy z podatków kształtowały się na poziomie nieco poniżej 18% PKB. W 2014 r. całkowite wydatki rządu były na poziomie ok. 22% PKB, zaś wpływy z podatków – ok. 17% PKB.
Ilustracja 12.6 Całkowite wydatki i dochody podatkowe rządu federalnego w USA (% PKB), 1990–2020 Kiedy wydatki państwa przekraczają dochody podatkowe, różnica tych dwóch wielkości jest deficytem budżetowym. Kiedy dochody podatkowe są większe niż wydatki państwa, różnica jest nadwyżką budżetową. Podczas recesji, która rozpoczęła się pod koniec 2007 r., wydatki państwa były wyższe, a wpływy podatkowe niższe, co doprowadziło do gwałtownego wzrostu deficytu publicznego w roku 2009. Z analogiczną sytuacją mieliśmy do czynienia w czasie recesji wywołanej pandemią koronawirusa w roku 2020. (Źródło: Raport ekonomiczny Prezydenta, Tabele B-21 i B-1, http://www.gpo. gov/fdsys/pkg/ERP-2015/content-detail.html).

Wydatki rządu federalnego USA (w % PKB) systematycznie spadały w latach 90. XX w. Najważniejszym powodem tego stanu rzeczy było zmniejszenie nakładów na obronę narodową z 5,2% PKB w 1990 r. do 3,0% PKB w roku 2000. Zmniejszyły się także wydatki rządu federalnego z tytułu odsetek (w % PKB) – o ok. 1 punkt procentowy. Dochody podatkowe na szczeblu federalnym znacznie wzrosły w późnych latach 90. XX w., skacząc z 18,1% PKB w 1994 r. do 20,8% PKB w 2000 r. Szybki rozwój gospodarczy pod koniec lat 90. ub. wieku doprowadził do znacznego wzrostu dochodów podatkowych. Podatki dochodowe od osób fizycznych zwiększają się wraz ze wzrostem dochodów gospodarstw domowych, z kolei podatki dochodowe od osób prawnych rosną wraz ze wzrostem zysków przedsiębiorstw. W tym samym czasie wydatki państwa na płatności transferowe, takie jak zasiłki dla bezrobotnych, bony żywnościowe i opieka społeczna, zmniejszyły się, ponieważ więcej osób pracowało.

Tak gwałtowny wzrost dochodów podatkowych i spadek wydatków na płatności transferowe był w dużej mierze nieoczekiwany, nawet dla doświadczonych analityków budżetowych, stąd nadwyżka budżetowa była zaskoczeniem. Jednak na początku XXI w. wiele z tych korzystnych czynników wygasło. Dochody podatkowe spadły, głównie z powodu recesji, której początek odnotowano w marcu 2001 r. Kongres uchwalił serię obniżek podatków, a prezydent George W. Bush podpisał je i w 2001 r. weszły one w życie. Ponadto wydatki rządowe wzrosły z powodu zwiększenia wydatków na obronę narodową, opiekę zdrowotną, edukację, ubezpieczenia społeczne i programy wsparcia dla ludzi dotkniętych przez recesję i powolny wzrost gospodarczy, który po niej nastąpił. Budżet zaczął ponownie notować deficyt. Kiedy pod koniec 2007 r. rozpoczęła się recesja związana z globalnym kryzysem finansowym, wydatki państwa wzrosły, a wpływy podatkowe spadły do niespotykanego w historii poziomu, co doprowadziło do ogromnych niedoborów w budżecie.

Długoterminowe prognozy budżetowe dla Stanów Zjednoczonych, o horyzoncie czasowym dłuższym niż 10-letni, przewidują ogromne deficyty. Wzrost deficytu budżetowego podczas recesji lat 2008–2009 wywołał negatywne długookresowe skutki. Do tego dochodzą niekorzystne następstwa pandemii koronawirusa oraz trudna sytuacja demograficzna. Głównym powodem tej ostatniej jest baby boom – wyjątkowo wysoki wskaźnik urodzeń, który rozpoczął się w 1946 r., zaraz po II wojnie światowej, i trwał przez mniej więcej dwie dekady. W 2010 r. pierwsze osoby urodzone w okresie powojennego wyżu demograficznego zaczęły osiągać wiek 65 lat, a w ciągu kolejnych dwóch dekad odsetek Amerykanów w wieku powyżej 65 lat znacznie wzrośnie. Oznacza to, że wpływy z podatków od wynagrodzeń, które są przeznaczane na finansowanie ubezpieczeń społecznych i programu Medicare, będą znacznie niższe niż przewidywane wydatki na te programy, jak pokazuje poniższa Ramka Jakie są długookresowe prognozy budżetowe dla ubezpieczeń społecznych i programu Medicare?. Decyzja rządu o wzroście stawek podatkowych w celu wsparcia tych programów lub o obniżeniu poziomu wypłacanych z nich świadczeń zmieniłaby te niekorzystne długoterminowe trendy.

Poznaj szczegóły

Jakie są długookresowe prognozy budżetowe dla ubezpieczeń społecznych i programu Medicare?

W 1946 r. tylko jeden na 13 Amerykanów miał ponad 65 lat. W 2000 r. stosunek ten wynosił już jeden do ośmiu. Do 2030 r. co piąty Amerykanin będzie w wieku ponad 65 lat. Ubezpieczenia społeczne (Social Security) i Medicare to dwa ogromne programy federalne w USA adresowane do osób starszych. Rosnąca liczba Amerykanów w starszym wieku powoduje wzrost wydatków na te programy, a także na program Medicaid. Obecny podatek od wynagrodzeń nałożony na pracowników, finansujący całość ubezpieczeń społecznych i część programu Medicare dotyczącą ubezpieczeń na wypadek hospitalizacji, nie wystarczy na pokrycie oczekiwanych kosztów. Jakie są więc możliwe opcje?

Długoterminowe prognozy Biura Budżetowego Kongresu na 2009 r. wskazują, że łączne wydatki na ubezpieczenia społeczne i program Medicare wzrosną z 8,3% PKB w 2009 r. do ok. 13% PKB w roku 2035 r. i ok. 20% PKB w 2080. Sfinansowanie tych wydatków wymagać będzie pewnych zmian: (1) podatki będą musiały drastycznie wzrosnąć; (2) inne wydatki będą musiały drastycznie zmaleć; (3) wiek emerytalny lub wiek umożliwiający uzyskanie świadczenia Medicare trzeba będzie podwyższyć lub (4) rząd federalny będzie musiał akceptować bardzo wysokie deficyty budżetowe.

Niektórzy sugerują zniesienie górnego limitu wynagrodzeń podlegających opodatkowaniu podatkiem od wynagrodzeń, tak aby osoby o bardzo wysokich dochodach musiały płacić podatek od całej kwoty swoich zarobków. Inni proponują finansowanie Social Security i Medicare nie w ramach systemu, w którym obecni pracownicy płacą na emerytów, a w ramach systemu kapitałowego, gdzie każdy pracownik ma indywidualne konto, na które wpłaca fundusze przez całe życie, a po przejściu na emeryturę opłaca z nich opiekę zdrowotną.

Problem ten występuje nie tylko w Stanach Zjednoczonych. Zapewnienie odpowiedniego poziomu świadczeń emerytalnych i zdrowotnych rosnącemu odsetkowi osób starszych przy spadającym odsetku pracowników będzie jeszcze trudniejsze w wielu krajach europejskich (w tym w Polsce) i w Japonii. To, skąd wziąć pieniądze, aby wypłacić obiecane świadczenia osobom starszym, będzie trudną decyzją polityczną.

W kolejnej części omówimy wykorzystanie polityki fiskalnej do przeciwdziałania cyklom koniunkturalnym. Ponadto przyjrzymy się polityce zrównoważonego budżetu, czyli sytuacji, w której wydatki i dochody państwa są równe. W Rozdziale 13 Wpływ polityki fiskalnej na gospodarkę wyjaśnimy wpływ polityki fiskalnej i zadłużenia państwa na oszczędności krajowe, a tym samym na wzrost gospodarczy i bilans handlowy.

Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
Cytowanie

© 19 paź 2023 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.