Podsumowanie
9.1 Prąd elektryczny
- Średnie natężenie prądu elektrycznego jest prędkością przepływu ładunków, daną wzorem , gdzie jest ilością ładunku przepływającego przez powierzchnię w czasie .
- Chwilowa wartość natężenia prądu elektrycznego (lub natężenie prądu ) jest prędkością przepływu ładunków. Jeśli zastosujemy granicę, gdy czas dąży do zera, otrzymamy , gdzie jest pochodną ładunku po czasie.
- Kierunek konwencjonalnego prądu jest kierunkiem przepływu dodatnich ładunków. W prostym stałoprądowym (DC) obwodzie prąd płynie od dodatniej elektrody baterii do ujemnej.
- Jednostką natężenia prądu w układzie SI jest amper (), gdzie .
- Prąd to przepływ swobodnych ładunków, takich jak elektrony, protony czy jony.
9.2 Model przewodnictwa w metalach
- Prąd płynący w przewodniku zależy głównie od ruchu swobodnych elektronów.
- Gdy do przewodnika zostanie przyłożone pole elektryczne, swobodne elektrony nie poruszają się ani ze stałą prędkością, ani w jednym kierunku. Natomiast poruszają się prawie losowo z powodu zderzeń z innymi elektronami oraz atomami.
- Mimo że elektrony poruszają się ruchem prawie losowym, to po przyłożeniu pola elektrycznego do przewodnika ich całkowita prędkość może być zdefiniowana za pośrednictwem prędkości dryfu.
- Gęstość prądu jest wielkością wektorową zdefiniowaną jako stosunek natężenia prądu płynącego przez nieskończenie małą powierzchnię do tej powierzchni.
- Natężenie prądu można wyznaczyć, posługując się gęstością prądu
- Żarówka to żarnik zamknięty w szklanej bańce, w której występuje słaba próżnia. Prąd, płynąc przez żarnik, powoduje, że energia elektryczna zamienia się w światło oraz ciepło.
9.3 Rezystywność i rezystancja
- Jednostką rezystancji jest om (), związany z woltem i amperem zależnością .
- Rezystancja walca o długości i powierzchni przekroju czynnego wynosi , gdzie to rezystywność materiału.
- Wartości w Tabeli 9.1 podzielono na trzy grupy i przypisano je do trzech rodzajów materiałów: przewodników, półprzewodników i izolatorów.
- Temperatura wpływa na rezystywność; dla małych zmian temperatury rezystywność wynosi , gdzie jest początkową rezystywnością, natomiast to temperaturowy współczynnik rezystywności.
- Rezystancja elementów również zmienia się z temperaturą: , gdzie to rezystancja początkowa, natomiast to rezystancja po zmianie temperatury.
9.4 Prawo Ohma
- Prawo Ohma jest empirycznym związkiem między natężeniem prądu, napięciem a rezystancją dla typowych elementów obwodu, takich jak rezystory. Nie ma zastosowania w innych urządzeniach, takich jak diody.
- Jedną z postaci prawa Ohma jest związek między natężeniem prądu , napięciem a rezystancją w prostym obwodzie .
- Inną postacią prawa Ohma w ujęciu mikroskopowym jest .
9.5 Energia i moc elektryczna
- Moc elektryczna jest miarą energii elektrycznej dostarczanej do obwodu lub pobieranej przez obciążenie w czasie.
- Moc pobierana przez rezystor zależy od kwadratu natężenia prądu płynącego przez rezystor i równa się .
- Jednostką mocy elektrycznej w układzie SI jest wat, natomiast jednostką energii elektrycznej dżul. Inną powszechnie używaną w przemyśle jednostką mocy jest kilowatogodzina ().
- Całkowita energia zużyta w czasie może być obliczona przy użyciu .
9.6 Nadprzewodniki
- Nadprzewodnictwo jest zjawiskiem występującym w niektórych materiałach po schłodzeniu do bardzo niskiej temperatury, poniżej temperatury krytycznej; powoduje ono spadek rezystancji do zera i zanik pola magnetycznego w nadprzewodniku.
- Materiały, które w normalnych warunkach są dobrymi przewodnikami (takie jak miedź, złoto, srebro), nie wykazują cech nadprzewodnictwa.
- Nadprzewodnictwo w rtęci po raz pierwszy zaobserwował Heike Kamerlingh Onnes w roku 1911. W 1986 roku dr Ching Wu Chu z Uniwersytetu w Houston stworzył kruchy, ceramiczny związek, którego temperatura krytyczna była zbliżona do temperatury wrzenia ciekłego azotu.
- Nadprzewodniki wykorzystuje się do tworzenia silnych magnesów stosowanych w MRI oraz pociągach, które mogą poruszać się z dużą prędkością.