Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax
Psychologia

Kluczowe pojęcia

PsychologiaKluczowe pojęcia

Menu
Spis treści
  1. Przedmowa
  2. 1 Wstęp do psychologii
    1. Wprowadzenie
    2. 1.1 Czym jest psychologia
    3. 1.2 Historia psychologii
    4. 1.3 Psychologia współczesna
    5. 1.4 Kariera zawodowa psychologa
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Rozwijaj się
  3. 2 Prowadzenie badań
    1. Wprowadzenie
    2. 2.1 Dlaczego badania są ważne?
    3. 2.2 Metody badawcze
    4. 2.3 Analiza wyników
    5. 2.4 Etyka
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Rozwijaj się
  4. 3 Biopsychologia
    1. Wprowadzenie
    2. 3.1 Genetyka człowieka
    3. 3.2 Komórki układu nerwowego
    4. 3.3 Składowe układu nerwowego
    5. 3.4 Mózg i rdzeń kręgowy
    6. 3.5 Układ hormonalny
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Rozwijaj się
  5. 4 Stany świadomości
    1. Wprowadzenie
    2. 4.1 Czym jest świadomość?
    3. 4.2 Rola snu
    4. 4.3 Fazy snu
    5. 4.4 Zaburzenia snu
    6. 4.5 Używanie substancji psychoaktywnych
    7. 4.6 Inne stany świadomości
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Rozwijaj się
  6. 5 Wrażenia zmysłowe i spostrzeganie
    1. Wprowadzenie
    2. 5.1 Czym różnią się wrażenia zmysłowe i spostrzeganie
    3. 5.2 Fale i długości fal
    4. 5.3 Wzrok
    5. 5.4 Słuch
    6. 5.5 Inne zmysły
    7. 5.6 Zasady postrzegania w psychologii Gestalt
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Rozwijaj się
  7. 6 Uczenie się
    1. Wprowadzenie
    2. 6.1 Na czym polega proces uczenia się?
    3. 6.2 Warunkowanie klasyczne
    4. 6.3 Warunkowanie sprawcze
    5. 6.4 Uczenie się przez obserwację (modelowanie)
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Rozwijaj się
  8. 7 Myślenie i inteligencja
    1. Wprowadzenie
    2. 7.1 Czym jest poznanie?
    3. 7.2 Język
    4. 7.3 Rozwiązywanie problemów
    5. 7.4 Czym jest inteligencja i twórczość?
    6. 7.5 Pomiar inteligencji
    7. 7.6 Źródła inteligencji
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Rozwijaj się
  9. 8 Pamięć
    1. Wprowadzenie
    2. 8.1 Jak działa pamięć
    3. 8.2 Obszary mózgu zaangażowane w procesy pamięciowe
    4. 8.3 Kłopoty z pamięcią
    5. 8.4 Sposoby na poprawę pamięci
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Rozwijaj się
  10. 9 Psychologia rozwojowa
    1. Wprowadzenie
    2. 9.1 Co to jest psychologia rozwojowa?
    3. 9.2 Teorie psychologii rozwojowej
    4. 9.3 Stadia rozwoju
    5. 9.4 Kres życia
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Rozwijaj się
  11. 10 Emocje i motywacje
    1. Wprowadzenie
    2. 10.1 Emocje
    3. 10.2 Biologia emocji
    4. 10.3 Motywacja
    5. 10.4 Sfera seksualna
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Rozwijaj się
  12. 11 Osobowość
    1. Wprowadzenie
    2. 11.1 Czym jest osobowość?
    3. 11.2 Freud i perspektywa psychodynamiczna
    4. 11.3 Neofreudyści: Adler, Erikson, Jung i Horney
    5. 11.4 Podejście poznawcze
    6. 11.5 Podejścia humanistyczne
    7. 11.6 Teorie cech
    8. 11.7 Socjobiologiczna koncepcja osobowości
    9. 11.8 Kulturowe uwarunkowania osobowości
    10. 11.9 Temperament
    11. 11.10 Ocena osobowości
    12. Kluczowe pojęcia
    13. Podsumowanie
    14. Sprawdź wiedzę
    15. Ćwicz myślenie krytyczne
    16. Rozwijaj się
  13. 12 Psychologia społeczna
    1. Wprowadzenie
    2. 12.1 Czym zajmuje się psychologia społeczna?
    3. 12.2 Atrybucje
    4. 12.3 Role i normy społeczne
    5. 12.4 Postawy i ich zmiana
    6. 12.5 Konformizm, zgodność, posłuszeństwo
    7. 12.6 Uprzedzenia i dyskryminacja
    8. 12.7 Agresja
    9. 12.8 Zachowania pomocne
    10. 12.9 Tworzenie relacji
    11. Kluczowe pojęcia
    12. Podsumowanie
    13. Sprawdź wiedzę
    14. Ćwicz myślenie krytyczne
    15. Rozwijaj się
  14. 13 Psychologia pracy i organizacji
    1. Wprowadzenie
    2. 13.1 Dopasowanie człowiek–organizacja
    3. 13.2 Postawy wobec organizacji i relacje w pracy
    4. 13.3 Stres w pracy
    5. 13.4 Motywacja do pracy
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Rozwijaj się
  15. 14 Stres
    1. Wprowadzenie
    2. 14.1 Czym jest stres?
    3. 14.2 Stresory
    4. 14.3 Stres a choroby
    5. 14.4 Kontrolowanie stresu
    6. 14.5 Dążenie do szczęścia
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Rozwijaj się
  16. 15 Zaburzenia psychiczne
    1. Wprowadzenie
    2. 15.1 Czym są zaburzenia psychiczne?
    3. 15.2 Diagnostyka i klasyfikacja zaburzeń psychicznych
    4. 15.3 Poglądy na przyczyny zaburzeń psychicznych
    5. 15.4 Zaburzenia lękowe
    6. 15.5 Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne i pokrewne
    7. 15.6 Zespół stresu pourazowego
    8. 15.7 Zaburzenia nastroju
    9. 15.8 Schizofrenia
    10. 15.9 Zaburzenia dysocjacyjne
    11. 15.10 Zaburzenia występujące u dzieci
    12. 15.11 Zaburzenia osobowości
    13. Kluczowe pojęcia
    14. Podsumowanie
    15. Sprawdź wiedzę
    16. Ćwicz myślenie krytyczne
    17. Rozwijaj się
  17. 16 Terapia i leczenie
    1. Wprowadzenie
    2. 16.1 Terapia zaburzeń psychicznych teraz i kiedyś
    3. 16.2 Techniki terapeutyczne
    4. 16.3 Sposoby leczenia
    5. 16.4 Uzależnienia i zaburzenia związane z zażywaniem środków odurzających
    6. 16.5 Wykorzystanie paradygmatu społeczno-kulturowego w terapii
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Rozwijaj się
  18. Bibliografia
  19. Skorowidz nazwisk
  20. Skorowidz rzeczowy
  21. Skorowidz terminów obcojęzycznych
amnezja (ang. amnesia)
utrata pamięci długotrwałej na skutek choroby, urazu fizycznego lub traumy psychicznej
amnezja następcza (ang. anterograde amnesia)
utrata pamięci zdarzeń występujących po urazie mózgu
amnezja wsteczna (ang. retrograde amnesia)
utrata pamięci zdarzeń sprzed urazu mózgu
blokowanie (ang. blocking)
błąd pamięci polegający na braku dostępu do przechowywanej informacji
błędna atrybucja (ang. misattribution)
błąd pamięci polegający na pomyleniu źródła informacji
efekt odniesienia do Ja (ang. self-reference effect)
tendencja do lepszego pamiętania informacji odnoszących się do siebie niż do wiadomości, które mają mniejsze znaczenie osobiste
engram (ang. engram)
fizyczny ślad pamięciowy
grupowanie (porcjowanie) (ang. chunking)
organizowanie informacji w łatwe do przyswojenia grupy lub porcje
hipoteza ekwipotencjalności (ang. equipotentiality hypothesis)
niektóre części mózgu mogą przejmować tworzenie i przechowywanie wspomnień od innych, uszkodzonych części mózgu
interferencja proaktywna (ang. proactive interference)
wcześniej zapamiętane informacje utrudniają przywołanie tych zapamiętanych później
interferencja retroaktywna (ang. retroactive interference)
świeżo zakodowane informacje utrudniają odtwarzanie zapamiętanych wcześniej
kodowanie (przyswajanie) (ang. encoding)
wprowadzanie informacji do systemu pamięci
kodowanie akustyczne (ang. acoustic encoding)
zapamiętywanie dźwięków, słów i muzyki za pomocą słuchu
kodowanie semantyczne (ang. semantic encoding)
odbieranie słów i ich znaczeń
kodowanie wzrokowe (ang. visual encoding)
odbieranie i zapamiętywanie obrazów
koncepcja pobudzenia emocjonalnego (ang. arousal theory)
silne emocje powodują powstawanie silnych wspomnień, a słabsze emocje tworzą słabsze wspomnienia
konsolidacja śladów pamięciowych (ang. memory consolidation)
proces utrwalania informacji (zapamiętywania) i aktywnego przenoszenia informacji z pamięci krótkotrwałej do pamięci długotrwałej
konstruowanie (ang. construction)
tworzenie nowych wspomnień
mnemotechniki (ang. mnemonic device)
techniki pomagające zorganizować informacje w celu lepszego zapamiętania
model pamięci Atkinsona i Shiffrina (ang. Atkinson and Shiffrin's model)
model pamięci, który zakłada, że informacje są przetwarzane za pomocą trzech systemów: pamięci sensorycznej, krótkotrwałej i długotrwałej
nietrwałość (ang. transience)
błąd pamięci polegający na słabnięciu wspomnień wraz z upływem czasu
odtwarzanie (ang. recall)
dostęp do informacji bez pomocy wskazówek
pamięć (ang. memory)
system lub proces przechowywania treści uzyskanych w wyniku uczenia, umożliwiający korzystanie z nich w przyszłości
pamięć deklaratywna (ang. declarative memory)
rodzaj długotrwałej pamięci wydarzeń i faktów doświadczanych osobiście
pamięć długotrwała (ang. long-term memory (LTM))
magazyn, w którym informacje przechowywane są długotrwale
pamięć epizodyczna (ang. episodic memory)
rodzaj pamięci deklaratywnej, gromadzącej informacje o wydarzeniach doświadczonych osobiście; znana również jako pamięć autobiograficzna
pamięć fleszowa (ang. flashbulb memory)
wyjątkowo wyraźne wspomnienie ważnego wydarzenia
pamięć jawna (świadoma) (ang. explicit memory)
wspomnienia, które tworzymy i odtwarzamy w sposób świadomy
pamięć krótkotrwała (robocza, operacyjna, pracująca) (ang. short-term memory (STM)), working memory)
przechowuje ok. siedmiu porcji informacji (elementów znaczeniowych) zanim zostaną one zapomniane lub zapamiętane, a także informacje, które zostały wydobyte i właśnie są używane
pamięć proceduralna (ang. procedural memory)
rodzaj pamięci długotrwałej odpowiedzialnej za wykonywanie działań (umiejętności) wymagających wytrenowania, takich jak mycie zębów, prowadzenie samochodu i pływanie
pamięć semantyczna (ang. semantic memory)
rodzaj pamięci deklaratywnej zawierający słowa, pojęcia oraz fakty i wiedzę, którym możemy nadać znaczenie
pamięć utajona (nieświadoma) (ang.implicit memory)
wspomnienia niebędące częścią świadomości
paradygmat efektu dezinformacji (ang. misinformation effect paradigm)
po ekspozycji na nieprawdziwą informację może powstać błędne wspomnienie oryginalnego zdarzenia
podatność na sugestię (ang. suggestibility)
błędna informacja pochodząca z zewnętrznego źródła, prowadząca do powstawania fałszywych wspomnień
powtarzanie (ang. rehearsal)
powtarzanie informacji w celu zapamiętania ich
powtarzanie opracowujące (ang. elaborative rehearsal)
myślenie na temat znaczenia nowej informacji i jej związku z wiedzą przechowywaną w pamięci
powtórne uczenie się (ang. relearning)
uczenie się informacji, które kiedyś już były przyswojone
poziomy przetwarzania (ang. levels of processing)
informacje, które są przetwarzane na głębszym poziomie (przez nadawanie znaczenia informacjom), stają się bardziej znaczące i dlatego lepiej zakotwiczają się w pamięci
przechowywanie (ang. storage)
tworzenie trwałego zapisu informacji
przetwarzanie automatyczne (ang. automatic processing)
kodowanie szczegółów informacji takich jak czas, przestrzeń, częstość i znaczenie słów; nie wymaga uwagi
przetwarzanie kontrolowane (wysiłkowe) (ang. effortful encoding)
kodowanie informacji wymagające wysiłku i skupienia uwagi
rejestr sensoryczny (ang. sensory memory)
magazyn przechowywania krótkich doświadczeń zmysłowych, takich jak obrazy, dźwięki i smaki
rekonstruowanie (ang. reconstruction)
proces przywoływania starszych wspomnień, który może zostać zakłócony przez nowe informacje
rozpoznawanie (ang. recognition)
identyfikowanie informacji wyuczonych wcześniej po ponownym natknięciu się na nie, zazwyczaj na podstawie jakiejś wskazówki
roztargnienie (ang. absentmindedness)
błędy pamięciowe wywołane przez brak uwagi lub skupianie się na czymś innym
strategia zapamiętywania (ang. memory enhancing strategy)
technika przenoszenia informacji z pamięci krótkotrwałej do pamięci długotrwałej
syndrom fałszywych wspomnień autobiograficznych (ang. false memory syndrome)
przywoływanie wspomnień autobiograficznych niezgodnych z faktycznym przebiegiem zdarzeń
tendencyjność (ang. bias)
sytuacja, gdy uczucia i postrzeganie świata zniekształcają pamięć przeszłych wydarzeń
uporczywość (ang. persistence)
błąd pamięci polegający na mimowolnym przywoływaniu niechcianych wspomnień, szczególnie nieprzyjemnych
wydobywanie (ang. retrieval)
akt przenoszenia informacji z pamięci długotrwałej do świadomości
zapominanie (ang. forgetting)
utrata informacji z pamięci długotrwałej
Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/psychologia-polska/pages/1-wprowadzenie
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/psychologia-polska/pages/1-wprowadzenie
Cytowanie

© 12 paź 2022 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.