Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax
Mikroekonomia – Podstawy

Wprowadzenie do rozdziału

Mikroekonomia – PodstawyWprowadzenie do rozdziału

Menu
Spis treści
  1. Przedmowa
  2. 1 Wstęp do mikroekonomii
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 1.1 Czym jest ekonomia i dlaczego jest ona ważna?
    3. 1.2 Mikroekonomia i Makroekonomia
    4. 1.3 Jak ekonomiści wykorzystują teorie i modele do zrozumienia problemów ekonomicznych
    5. 1.4 Jak zorganizować gospodarkę: przegląd systemów gospodarczych
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
  3. 2 Wybory w świecie rzadkości zasobów
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 2.1 Jak ludzie dokonują wyborów w oparciu o ograniczenia budżetowe
    3. 2.2 Krzywa możliwości produkcyjnych i wybory społeczne
    4. 2.3 Konfrontacja z zastrzeżeniami do podejścia ekonomicznego
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  4. 3 Popyt i podaż
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 3.1 Podaż, popyt i równowaga na rynku dóbr i usług
    3. 3.2 Pozacenowe determinanty popytu i podaży
    4. 3.3 Czteroetapowy proces zmiany ceny i ilości równowagi na rynku
    5. 3.4 Cena maksymalna i cena minimalna
    6. 3.5 Popyt, podaż i efektywność
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  5. 4 Elastyczność
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 4.1 Elastyczność cenowa popytu i podaży
    3. 4.2 Skrajne przypadki elastyczności
    4. 4.3 Elastyczność a cena
    5. 4.4 Pozacenowe parametry elastyczności
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  6. 5 Wybory konsumenta
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 5.1 Wybory konsumpcyjne
    3. 5.2 Jak zmiany dochodów wpływają na wybory konsumentów
    4. 5.3 Ekonomia behawioralna: inne podejście do wyborów konsumenckich
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  7. 6 Teoria podaży, kosztów i struktur rynku
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 6.1 Koszty całkowite i księgowe, zysk księgowy i zysk ekonomiczny
    3. 6.2 Produkcja w krótkim okresie
    4. 6.3 Koszty w krótkim okresie
    5. 6.4 Produkcja w długim okresie
    6. 6.5 Koszty w długim okresie
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  8. 7 Konkurencja doskonała
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 7.1 Specyfika konkurencji doskonałej jako struktury rynku
    3. 7.2 Jak przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjne podejmują decyzje o produkcji
    4. 7.3 Decyzje o wejściu i wyjściu w długim okresie
    5. 7.4 Efektywność rynków doskonale konkurencyjnych
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  9. 8 Monopol
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 8.1 Jak powstaje monopol: bariery wejścia
    3. 8.2 Jak maksymalizujący zyski monopol ustala produkcję i ceny
    4. Kluczowe pojęcia
    5. Podsumowanie
    6. Pytania sprawdzające
    7. Sprawdź wiedzę
    8. Ćwicz myślenie krytyczne
    9. Problemy
  10. 9 Konkurencja monopolistyczna i oligopol
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 9.1 Konkurencja monopolistyczna
    3. 9.2 Oligopol
    4. Kluczowe pojęcia
    5. Podsumowanie
    6. Pytania sprawdzające
    7. Sprawdź wiedzę
    8. Ćwicz myślenie krytyczne
    9. Problemy
  11. 10 Wprowadzenie do rynku czynników produkcji
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 10.1 Podaż i popyt na rynku pracy
    3. 10.2 Rynek pracy
    4. 10.3 Płace i zatrudnienie na niedoskonale konkurencyjnym rynku pracy
    5. 10.4 Dyskryminacja na rynku pracy
    6. 10.5 Popyt i podaż na rynku finansowym
    7. 10.6 System rynkowy jako efektywny mechanizm informacyjny
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  12. 11 Zawodność rynku – państwo a biznes
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 11.1 Negatywne efekty zewnętrzne związane z problemem zanieczyszczenia środowiska
    3. 11.2 Publiczne sposoby rozwiązania problemu negatywnych efektów zewnętrznych
    4. 11.3 Prywatne sposoby rozwiązania problemu negatywnych efektów zewnętrznych
    5. 11.4 Dlaczego sektor prywatny nie inwestuje dostatecznych środków w innowacje
    6. 11.5 Dobra publiczne 
    7. 11.6 Fuzje przedsiębiorstw
    8. 11.7 Regulacje monopolu naturalnego
    9. 11.8 Problem niedoskonałej informacji i asymetrii informacji
    10. Kluczowe pojęcia
    11. Podsumowanie
    12. Pytania sprawdzające
    13. Sprawdź wiedzę
    14. Ćwicz myślenie krytyczne
    15. Problemy
  13. 12 Wpływ zmian klimatu na rozwój przedsiębiorstw
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 12.1 Zmiany klimatu i ich negatywne konsekwencje
    3. 12.2 Sposoby reakcji na zagrożenia związane z ryzykiem klimatycznym
    4. 12.3 Zrównoważony ład korporacyjny i ESG
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
  14. A Matematyka zastosowana w tym podręczniku
  15. B Krzywe obojętności
  16. C Wartość zaktualizowana
  17. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
    12. Rozdział 12
  18. Bibliografia
  19. Skorowidz nazwisk
  20. Skorowidz rzeczowy
  21. Skorowidz terminów obcojęzycznych
Na fotografii przedstawione są koszyki z różnymi warzywami (cukinia, papryka ziemniaki i inne) stojące na targu.
Ilustracja 3.1 Targ owocowo–warzywny Ekologiczne warzywa i owoce, które są uprawiane i sprzedawane w tym samym regionie, teoretycznie powinny kosztować mniej niż żywność standardowa, ponieważ niższe są koszty ich transportu. Zazwyczaj jednak wcale tak nie jest. (Źródło: modyfikacja pracy autorstwa Natalie Maynor/Flickr Creative Commons)

Cel dydaktyczny rozdziału

Dzięki lekturze tego rozdziału dowiesz się:

  • Czym są popyt, podaż oraz równowaga na rynku dóbr i usług
  • Jakie czynniki wpływają na zmiany popytu i podaży na dobra i usługi
  • W jaki sposób zmianie ulegają cena i ilość zapewniające równowagę na rynku oraz jakie cztery etapy składają się na ten proces
  • Czym są ceny maksymalne i minimalne

Do przemyślenia

Dlaczego nie mamy wystarczająco dużo taniej żywności ekologicznej?

Żywność ekologiczna (organiczna) jest coraz bardziej popularna, nie tylko w Polsce, ale na całym świecie. Do niedawna, aby kupić tego typu owoce i warzywa, konsumenci musieli wybierać się na zakupy do wyspecjalizowanych sklepów lub na targi produktów eko. Obecnie są one dostępne w większości warzywniaków i popularnych supermarketów. Krótko mówiąc, żywność ekologiczna stała się częścią normalnego handlu.

Czy kiedykolwiek zastanawialiście się, dlaczego żywność organiczna kosztuje więcej niż standardowa? Dlaczego, powiedzmy, organiczne jabłka, choć są mniejsze i nie wyglądają tak ładnie, kosztują w Warszawie 10 zł za kilogram, podczas gdy za ich standardowy odpowiednik trzeba zapłacić 3–4 zł? Podobna relacja cen występuje w przypadku prawie wszystkich produktów ekologicznych dostępnych na rynku. Skoro duża część żywności organicznej jest produkowana lokalnie, to potrzeba mniej czasu i paliwa, aby dostarczyć ją na rynek. Czy w takim razie nie powinna być tańsza? Jakie czynniki przeciwdziałają spadkowi cen? Okazuje się, że czynniki te mają całkiem sporo wspólnego z zagadnieniami poruszanymi w niniejszym rozdziale, czyli popytem i podażą.

W czasie aukcji oferent płaci tysiące dolarów za suknię, którą nosiła Whitney Houston. Kolekcjoner wydaje małą fortunę na kilka rysunków wykonanych przez Johna Lennona. Ludzie zwykle reagują na podobne transakcje na dwa sposoby. Albo zdumiewa ich fakt, że ktoś jest gotów zapłacić tak wysokie kwoty za tego rodzaju dobra, albo uważają, że są to przedmioty rzadkie i pożądane, więc ceny wydają się im adekwatne.

Sięgnij po więcej

Odwiedź tę witrynę, aby zobaczyć, jak dziwne rzeczy (i za jakie pieniądze!) ludzie kupują tylko dlatego, że należały one do celebrytów (np. guma do żucia Britney Spears albo uwięziony w słoiku oddech Brada Pitta i Angeliny Jolie). Te przykłady w interesujący sposób pokazują związek popytu i podaży.

Gdy ekonomiści rozmawiają o cenach, bardziej niż formułowanie sądów normatywnych interesuje ich próba zrozumienia tego, co w istocie determinuje ceny i dlaczego się one zmieniają. Rozważcie cenę dobra, z zakupami którego większość z nas ma do czynienia dość regularnie, a mianowicie paliwa. Dlaczego w październiku 2021 r. średnia cena litra oleju napędowego sięgała w Polsce niemal 6 zł? Dlaczego jeszcze rok wcześniej była o blisko 30% niższa? Aby wyjaśnić te ruchy cen, ekonomiści skupiają się na determinantach określających, jaką cenę nabywcy i sprzedawcy paliwa są gotowi zaakceptować.

Jak się okazuje, ceny paliw w okresie letnim są prawie zawsze wyższe od cen w styczniu tego samego roku. Prawdopodobną przyczyną stojącą za tą zależnością jest fakt, że ludzie latem znacznie więcej podróżują, a więc są gotowi zapłacić za paliwo więcej. Z tego też powodu ceny paliw na stacjach benzynowych w miejscowościach wypoczynkowych – nad morzem, w górach, na Mazurach – zazwyczaj są wyższe niż w miejscach, które nie mają walorów turystycznych. Nie wyjaśnia to jednak gwałtownego wzrostu cen benzyny, z którym mieliśmy do czynienia w ciągu 2021 r. W czasie tych 12 miesięcy w grę wchodziły także inne czynniki, takie jak zmniejszenie podaży i zwiększenie popytu na ropę naftową.

Ten rozdział wprowadza ekonomiczny model popytu i podaży – jeden z najważniejszych w całej ekonomii. Zaczniemy od określenia, w jaki sposób popyt i podaż determinują cenę i ilość będącą przedmiotem transakcji na rynkach dóbr i usług oraz w jaki sposób wahania popytu i podaży prowadzą do zmian tych cen i ilości oferowanych.

Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/mikroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/mikroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
Cytowanie

© 12 wrz 2022 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.