Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax
Makroekonomia - Podstawy

1.4 Porównywanie PKB w różnych krajach

Makroekonomia - Podstawy1.4 Porównywanie PKB w różnych krajach

Spis treści
  1. Przedmowa
  2. 1 Wstęp do makroekonomii
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 1.1 PKB, czyli jak mierzyć kondycję gospodarki?
    3. 1.2 Przeliczanie wartości nominalnych na realne
    4. 1.3 Śledzenie zmian realnego PKB w czasie
    5. 1.4 Porównywanie PKB w różnych krajach
    6. 1.5 Czy za pomocą PKB można zmierzyć dobrobyt?
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  3. 2 Wzrost gospodarczy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 2.1 Współczesny wzrost gospodarczy
    3. 2.2 Wydajność pracy a wzrost gospodarczy
    4. 2.3 Czynniki wzrostu gospodarczego
    5. 2.4 Konwergencja dochodowa
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  4. 3 Bezrobocie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 3.1 W jaki sposób ekonomiści definiują i obliczają stopę bezrobocia 
    3. 3.2 Zmiany poziomu bezrobocia
    4. 3.3 Przyczyny bezrobocia w krótkim okresie
    5. 3.4 Przyczyny bezrobocia w długim okresie
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  5. 4 Inflacja
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 4.1 Pomiar inflacji
    3. 4.2 Jak mierzyć zmianę kosztów utrzymania?
    4. 4.3 Zmiany inflacji na świecie
    5. 4.4 Zamieszanie wokół inflacji
    6. 4.5 Indeksacja i jej ograniczenia
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  6. 5 Handel zagraniczny i przepływy kapitałowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 5.1 Obliczanie bilansu handlowego
    3. 5.2 Bilans handlowy w kontekście historycznym
    4. 5.3 Bilans handlowy i przepływy kapitału
    5. 5.4 Tożsamość krajowych oszczędności i inwestycji
    6. 5.5 Czy deficyt handlowy ma jakieś zalety?
    7. 5.6 Różnica między saldem bilansu handlowego a poziomem wymiany handlowej
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  7. 6 Makroekonomiczne krzywe popytu i podaży
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 6.1 Popyt i podaż z perspektywy makroekonomicznej
    3. 6.2 Model popytu globalnego i podaży globalnej (AD-AS)
    4. 6.3 Przesunięcie krzywej podaży globalnej 
    5. 6.4 Przesunięcie krzywej popytu globalnego
    6. 6.5 Jak model AD-AS wyjaśnia tempo wzrostu gospodarczego, stopę bezrobocia i zmiany inflacji
    7. 6.6 Prawa Keynesa i Saya w modelu AD-AS
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  8. 7 Model keynesowski
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 7.1 Popyt globalny w modelu keynesowskim
    3. 7.2 Najważniejsze elementy modelu keynesowskiego
    4. 7.3 Krzywa Phillipsa
    5. 7.4 Funkcjonowanie rynku z perspektywy keynesowskiej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
  9. 8 Model neoklasyczny
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 8.1 Podstawy podejścia neoklasycznego
    3. 8.2 Wpływ podejścia neoklasycznego na politykę fiskalną i pieniężną
    4. 8.3 Poszukiwanie równowagi między modelem keynesowskim a neoklasycznym
    5. Kluczowe pojęcia
    6. Podsumowanie
    7. Pytania sprawdzające
    8. Sprawdź wiedzę
    9. Ćwicz myślenie krytyczne
    10. Problemy
  10. 9 Pieniądz i system bankowy
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 9.1 Definicja pieniądza i jego funkcji
    3. 9.2 Agregaty pieniężne M1, M2 i M3
    4. 9.3 Funkcje banków
    5. 9.4 Jak banki kreują pieniądz
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  11. 10 Bank centralny i polityka monetarna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 10.1 Zadania banku centralnego
    3. 10.2 Jak bank centralny wprowadza politykę pieniężną
    4. 10.3 Wpływ polityki pieniężnej na sytuację w gospodarce
    5. 10.4 Pułapki polityki pieniężnej
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  12. 11 Bilans płatniczy i kursy walutowe
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 11.1 Jak działają rynki walutowe
    3. 11.2 Przesunięcia krzywych popytu i podaży na rynkach walutowych
    4. 11.3 Skutki makroekonomiczne zmian kursów walutowych
    5. 11.4 Polityki kursowe
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  13. 12 Polityka fiskalna
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 12.1 Wydatki państwa
    3. 12.2 Deficyt i dług publiczny
    4. 12.3 Dyskrecjonalna polityka fiskalna wykorzystywana do walki z recesją, bezrobociem i inflacją
    5. 12.4 Automatyczne stabilizatory koniunktury
    6. 12.5 Realne wyzwania wykorzystywania dyskrecjonalnej polityki fiskalnej
    7. 12.6 Polityka zrównoważonego budżetu: za i przeciw
    8. Kluczowe pojęcia
    9. Podsumowanie
    10. Pytania sprawdzające
    11. Sprawdź wiedzę
    12. Ćwicz myślenie krytyczne
    13. Problemy
  14. 13 Wpływ polityki fiskalnej na gospodarkę
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 13.1 Wpływ długu publicznego na bilans handlowy i inwestycje
    3. 13.2 Polityka fiskalna a bilans handlowy
    4. 13.3 Jak dług publiczny wpływa na oszczędności prywatne
    5. 13.4 Polityka fiskalna, inwestycje i wzrost gospodarczy
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  15. 14 Ekonomia rozwoju - zróżnicowanie polityki ekonomicznej na świecie
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 14.1 Zróżnicowanie gospodarek na świecie
    3. 14.2 Wzrost poziomu życia
    4. 14.3 Przyczyny bezrobocia na świecie
    5. 14.4 Przyczyny inflacji w różnych krajach i regionach
    6. 14.5 Obawy dotyczące pogorszenia konkurencyjności międzynarodowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  16. 15 Teoria handlu międzynarodowego
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 15.1 Przewaga absolutna i komparatywna
    3. 15.2 Co się stanie, gdy kraj ma przewagę absolutną w produkcji wszystkich dóbr?
    4. 15.3 Handel wewnątrzgałęziowy między podobnymi gospodarkami
    5. 15.4 Korzyści z ograniczenia barier w handlu międzynarodowym
    6. Kluczowe pojęcia
    7. Podsumowanie
    8. Pytania sprawdzające
    9. Sprawdź wiedzę
    10. Ćwicz myślenie krytyczne
    11. Problemy
  17. 16 Globalizacja i protekcjonizm
    1. Wprowadzenie do rozdziału
    2. 16.1 Protekcjonizm: pośrednia subwencja od konsumentów dla producentów
    3. 16.2 Handel międzynarodowy i jego wpływ na miejsca pracy, płace i warunki pracy
    4. 16.3 Argumenty na rzecz ograniczenia importu
    5. 16.4 Jak rządy wdrażają politykę handlową: globalnie, regionalnie i na szczeblu krajowym
    6. 16.5 Kompromisy w polityce handlowej
    7. Kluczowe pojęcia
    8. Podsumowanie
    9. Pytania sprawdzające
    10. Sprawdź wiedzę
    11. Ćwicz myślenie krytyczne
    12. Problemy
  18. A Matematyka zastosowana w tym podręczniku
  19. B Model dochodowo-wydatkowy
  20. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
    12. Rozdział 12
    13. Rozdział 13
    14. Rozdział 14
    15. Rozdział 15
    16. Rozdział 16
  21. Bibliografia
  22. Skorowidz nazwisk
  23. Skorowidz rzeczowy
  24. Skorowidz terminów obcojęzycznych

Cel dydaktyczny

Po przeczytaniu tego podrozdziału będziesz w stanie:

  • Zrozumieć, w jaki sposób możemy wykorzystać PKB do porównania poziomu dobrobytu w różnych krajach
  • Przeliczać PKB z jednej waluty na drugą przy użyciu kursów walutowych
  • Obliczyć PKB per capita przy wykorzystaniu danych na temat liczby ludności

PKB jest powszechnie używany do pomiaru poziomu dobrobytu ekonomicznego lub standardu życia. Przy porównywaniu PKB różnych państw od razu dają się zauważyć dwie kwestie. Po pierwsze, PKB jest wyrażony w walucie danego kraju: w USA walutą jest dolar amerykański, w Kanadzie dolar kanadyjski, w większości państw Europy Zachodniej euro, w Japonii jen, w Meksyku peso, a w Polsce złoty. Porównując dwa kraje, musimy zatem przeliczyć ich poziomy PKB na wspólną walutę. Drugą kwestią jest to, że państwa są bardzo zróżnicowane pod względem liczby ludności. Na przykład gospodarka Stanów Zjednoczonych jest znacznie większa niż Polski, Meksyku czy Kanady, ale mają też one prawie trzy razy więcej ludności niż Meksyk i dziewięć razy więcej niż Kanada czy Polska. Tak więc aby porównać standard życia w różnych krajach, musimy podzielić ich PKB przez liczbę ludności.

Przeliczanie walut przy użyciu kursów walutowych

Aby porównać PKB krajów mających różne waluty (np. Polski i USA), konieczne jest wyrażenie ich PKB w jednej wspólnej walucie. Przeliczanie walut odbywa się za pomocą kursów walutowych (ang. exchange rates). Kurs walutowy jest wartością jednej waluty wyrażoną w innej walucie. Zapisujemy go jako liczbę jednostek waluty krajowej w przeliczeniu na jedną jednostkę waluty obcej (np. w Polsce liczba polskich złotych za 1 dolara – taki sposób określa się jako notowanie odwrotne) lub jako liczbę jednostek waluty obcej odpowiadającej jednej jednostce waluty krajowej (np. w Wielkiej Brytanii liczba złotych za 1 funta brytyjskiego – notowania proste). Do przeliczania PKB możemy użyć dwóch rodzajów kursów walutowych: kursów rynkowych oraz kursów obliczonych według parytetu siły nabywczej (PSN)(ang. purchasing power parity (PPP)). Rynkowe kursy wymiany zmieniają się z dnia na dzień, w zależności od popytu i podaży walut na rynkach walutowych. Kursy wg PSN zapewniają stabilniejszą, bardziej długookresową miarę kursu walutowego i uwzględniają różnice w poziomie cen między krajami. Z tego powodu ekonomiści do porównań PKB w różnych krajach zazwyczaj stosują kursy wg PSN. Kursy walutowe bardziej szczegółowo omówimy w Rozdziale 11 Bilans płatniczy i kursy walutowe. Poniższa Ramka Przeliczanie PKB na wspólną walutę wyjaśnia, jak przeliczyć PKB na wspólną walutę.

Krok po kroku

Przeliczanie PKB na wspólną walutę

Wykorzystanie kursu walutowego do przeliczenia PKB z jednej waluty na inną jest proste. Załóżmy, że chcemy porównać PKB z roku 2021 w dwóch krajach, Polsce i USA. PKB Polski w tym okresie wyniosło 2,62 bln zł, zaś w Stanach Zjednoczonych blisko 23 bln dol.

Krok 1. Znajdź kurs walutowy dla danego roku. W 2021 r. kurs zgodny z parytetem siły nabywczej (wg danych Międzynarodowego Funduszu Walutowego) wyniósł 1,824 zł za 1 dol. (Liczby te są prawdziwe, ale zaokrąglone w celu uproszczenia obliczeń. Zwróć uwagę, jak bardzo kurs obliczony zgodnie z PSN różni się od kursów rynkowych!)

Krok 2. Przelicz PKB Polski na dolary amerykańskie:

PKB Polski w dolarach = PKB Polski w złotychKurs walutowy (zł / 1 dol.) = 2,62 bln zł1,824 zł za 1 dol. = 1 437,81 mld dol.PKB Polski w dolarach = PKB Polski w złotychKurs walutowy (zł / 1 dol.) = 2,62 bln zł1,824 zł za 1 dol. = 1 437,81 mld dol.

Krok 3. Porównaj uzyskany wynik z poziomem PKB Stanów Zjednoczonych. PKB USA wyniósł w 2021 r. blisko 23 bln dol., czyli blisko 16 razy więcej niż PKB Polski w tym samym okresie.

Krok 4. Spójrz na Tabelę 1.8, która pokazuje poziom PKB różnych krajów w 2021 r. Wartości PKB wyrażone w dolarach amerykańskich obliczamy na podstawie metody przedstawionej wyżej.

KrajPKB w mld jednostek waluty krajowejWalutaKurs walutowy wg PSN (liczba jednostek waluty krajowej za 1 dol.)PKB wg PSN w mld dol.
Polska2 622,184złoty1,8241 437,81
Kanada2 493,13dolar kanadyjski1,232 024,96
Chiny114 433,70juan4,2127 206,09
Egipt6 660,66funt egipski4,581 455,50
Niemcy3 601,75euro0,744 888,36
Indie236 646,40rupia23,2210 193,54
Japonia541 369,40jen96,565 606,55
Meksyk26 306,70peso9,862 669,06
Czechy6 108,43korona12,95471,76
Węgry55 256,67forint152,64362,00
USA22 996,08dolar amerykański1,00022 996,08
Tabela 1.8 Porównanie poziomów PKB między krajami w 2021 r.

PKB per capita

Chiny wykazują najwyższą wartość PKB ze wszystkich krajów świata, jeśli jako przelicznik zastosujemy kurs zgodny z PSN. Mają także ogromną populację – od wieków były najludniejszym krajem świata, jakkolwiek według szacunków w 2023 r. Indie odbiorą im palmę pierwszeństwa. Czy gospodarka Chin jest większa niż gospodarki innych krajów tylko dlatego, że Kraj Środka zamieszkuje więcej osób, czy też dlatego, że gospodarka Chin charakteryzuje się wyższym poziomem dochodu w przeliczeniu na jednego mieszkańca? Możemy odpowiedzieć na to pytanie, obliczając PKB per capita (ang. GDP per capita). W tym celu dzielimy PKB przez liczbę ludności.

PKB per capita = PKB/liczba ludnościPKB per capita = PKB/liczba ludności

Druga kolumna Tabeli 1.9 przedstawia PKB różnych krajów świata – tych samych, które były wyszczególnione w Tabeli 1.8. Wartości w drugiej kolumnie Tabeli 1.9 są takie same jak w ostatniej kolumnie Tabeli 1.8. Trzecia kolumna przedstawia liczbę ludności, zaś czwarta zawiera wartość PKB na jednego mieszkańca. PKB per capita otrzymujemy w dwóch krokach. Pierwszym jest uzyskanie tego samego rzędu wielkości liczb w drugiej i trzeciej kolumnie. Przyjmijmy, że chcemy wyrazić wszystkie liczby w milionach. Ponieważ 1 mld = 1000 mln, wartości w drugiej kolumnie przyjmują wartość np.: 1 437,81 mld = 1437,81 x 1000 mln. Gdy wielkości w obu kolumnach zostaną już wyrażone w milionach, można wykonać drugi krok, czyli podzielenie PKB przez liczbę ludności.

KrajPKB (dol.)Liczba ludnościPKB per capita (dol.)
Polska1 437,81 mld37,84 mln37 996,97
Kanada 2 024,96 mld38,23 mln52 973,02
Chiny27 206,09 mld1 412,60 mln19 259,59
Egipt1 455,50 mld102,10 mln14 255,66
Niemcy4 888,36 mld83,20 mln58 757,18
Indie10 193,54 mld1 393,41 mln7 315,54
Japonia5 606,55 mld125.51 mln44 671,26
Meksyk2 669,06 mld128,97 mln20 694,82
Czechy471,76 mld10,50 mln44 951,41
Węgry362,00 mld9,73 mln37 201,20
USA22 996,08 mld332,18 mln 69 227,11
Tabela 1.9 PKB per capita w 2021 r. (Źródło: https://data.imf.org/?sk=388dfa60-1d26-4ade-b505-a05a558d9a42).

Poznaj szczegóły

Czy Chiny prześcigną Stany Zjednoczone pod względem poziomu życia?

Jak wynika z Tabeli 1.9, Chiny są obecnie największą gospodarką świata pod względem wielkości PKB: ponad 27 bln dol. (przeliczonych z waluty lokalnej zgodnie z PSN) w porównaniu z niespełna 23 bln dol. w Stanach Zjednoczonych. Chiny mają jednak znacznie (ok. czterokrotnie) większą liczbę ludności, więc w przeliczeniu na mieszkańca ich PKB stanowi mniej niż jedną trzecią PKB Stanów Zjednoczonych (19 259,59 dol. wobec 69 227,11 dol.). Mieszkańcy Chin są nadal dość biedni w porównaniu z obywatelami Stanów Zjednoczonych i innych krajów wysoko rozwiniętych. Trzeba tylko pamiętać, co zostanie omówione wkrótce, że PKB na mieszkańca stanowi jedynie przybliżoną miarę poziomu życia w danym kraju.

Państwa o wysokich dochodach – w tym Stany Zjednoczone, Kanada, kraje UE i Japonia – zazwyczaj mają PKB na mieszkańca wyższy niż 30 tys. dol. Kraje o średnich dochodach, do których należy duża część państw Ameryki Łacińskiej i Azji Wschodniej, osiągają PKB na mieszkańca w przedziale 6–30 tys. dol. Kraje o niskich dochodach, z których wiele znajduje się w Afryce Subsaharyjskiej, często notują PKB na mieszkańca poniżej 6 tys. dol. rocznie.

Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/1-wprowadzenie-do-rozdzialu
Cytowanie

© 19 paź 2023 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.