Kluczowe pojęcia

Kluczowe pojęcia

aberracja (ang. aberration)

zniekształcenie obrazu będące wynikiem odejścia od przybliżenia małych kątów

aberracja sferyczna (ang. spherical aberration)

zniekształcenie obrazu utworzonego przez zwierciadło sferyczne; powstaje, gdy nie wszystkie promienie skupiają się w tym samym punkcie

akomodacja (ang. accommodation)

proces dostosowania kształtu soczewki oka, przy użyciu mięśni rzęskowych, do oglądania przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach; dostosowanie ogniskowej układu optycznego oka, tak aby na siatkówce oka powstał ostry obraz oglądanego przedmiotu

głębokość pozorna (ang. apparent depth)

głębokość, na jakiej wydaje się, że przedmiot się znajduje, mierzona względem powierzchni oddzielającej dwa ośrodki o różnych współczynnikach załamania

koma (ang. coma)

zniekształcenie obrazu, podobnie jak aberracja sferyczna, które powstaje, gdy padające promienie nie są równoległe do osi optycznej

konstrukcja biegu promieni (ang. ray tracing)

technika wykorzystująca konstrukcje geometryczne, aby znaleźć i scharakteryzować obraz tworzony przez układ optyczny

konstrukcja Cassegraina (ang. Cassegrain design)

teleskop, w którym światło skupiane przez wklęsłe zwierciadło kierowane jest przez otwór w tym zwierciadle do okularu zamontowanego w osi teleskopu

konstrukcja Newtona (ang. Newtonian design)

teleskop, w którym światło skupiane przez zwierciadło wklęsłe zostaje odbite do okularu znajdującego się z boku teleskopu

krótkowzroczność (ang. nearsightedness, myopia)

wada wzroku, w wyniku której obraz odległych przedmiotów jest nieostry, ponieważ promienie skupiają się przed siatkówką zamiast na siatkówce; krótkowidz widzi bliskie przedmioty wyraźnie

lupa (ang. simple magnifier)

szkło powiększające z uchwytem

matryca CCD (ang. charge-coupled device)

układ światłoczułych elementów (pikseli) rejestrujących natężenie światła i konwertujących sygnały optyczne na elektryczne o wartości proporcjonalnej do natężenia światła

mikroskop optyczny (ang. compound microscope)

mikroskop zbudowany z dwóch soczewek wypukłych, z których jedna służy jako okular, a druga jako obiektyw

nadwzroczność (dalekowzroczność) (ang. farsightedness, hyperopia)

wada wzroku, w wyniku której obraz bliskich przedmiotów jest nieostry, ponieważ promienie skupiają się za siatkówką zamiast na niej; dalekowidz widzi odległe przedmioty wyraźnie

obiektyw (ang. objective)

soczewka znajdująca się najbliżej obserwowanego przedmiotu

obraz pozorny (ang. virtual image)

obraz, który nie może być wyświetlony na ekranie, ponieważ promienie światła nie przechodzą przez ten obraz, a jedynie wydają się z niego wychodzić

obraz rzeczywisty (ang. real image)

obraz, który może być wyświetlony na ekranie, ponieważ promienie światła przechodzą przez ten obraz

odległość obrazu (ang. image distance)

odległość obrazu od osi przechodzącej przez środek elementu optycznego tworzącego obraz

odległość przedmiotu (ang. object distance)

odległość przedmiotu od osi przechodzącej przez środek elementu optycznego tworzącego obraz

ognisko (ang. focal point)

punkt, w którym skupione promienie się przecinają (zwierciadło wypukłe), lub punkt, z którego promienie światła zdają się wychodzić (zwierciadło wklęsłe)

ognisko drugie lub ognisko obrazu (ang. second focus, image focus)

punkt, w którym wiązka równoległych promieni załamuje się na granicznej powierzchni sferycznej (powierzchnia skupiająca); punkt, w którym skupiają się przedłużenia promieni załamanych (powierzchnia rozpraszająca)

ognisko pierwsze lub ognisko przedmiotu (ang. first focus, object focus)

dla przedmiotu umieszczonego w tym punkcie powstaje obraz w nieskończoności, po drugiej stronie sferycznej powierzchni pomiędzy dwoma ośrodkami

ogniskowa (ang. focal length)

odległość wzdłuż osi optycznej od elementu optycznego skupiającego promienie do ogniska

okular (ang. eyepiece)

soczewka (lub połączenie soczewek) w przyrządzie optycznym znajdująca się najbliżej oka obserwatora

oś optyczna (ang. optical axis)

oś symetrii (obrotowa) zwierciadła

płaszczyzna ogniskowa (ang. focal plane)

płaszczyzna zawierająca ognisko i jego prostą prostopadłą do osi optycznej

płaszczyzna ogniskowa (ang. focal plane)

zawierająca ognisko i jego prostą prostopadłą do osi optycznej

powiększenie (ang. magnification)

stosunek wymiarów obrazu do wymiarów obiektu

powiększenie całkowite (ang. net magnification)

$p_{\text{cał}}$ mikroskopu optycznego jest iloczynem powiększenia liniowego obiektywu i powiększenia kątowego okularu

powiększenie kątowe (ang. angular magnification)

stosunek rozciągłości kątowej obrazu przedmiotu utworzonego przez lupę do rozciągłości kątowej przedmiotu obserwowanego nieuzbrojonym okiem

powiększenie liniowe (ang. linear magnification)

stosunek wysokości obrazu do wysokości przedmiotu

przybliżenie cienkiej soczewki (ang. thin-lens approximation)

założenie, że soczewka jest bardzo cienka w porównaniu z pierwszą odległością obrazu

przybliżenie małych kątów (ang. small-angle approximation)

przybliżenie stosowane, gdy rozmiar zwierciadła sferycznego jest znacznie mniejszy niż jego promień; w tym przybliżeniu aberracja sferyczna jest pomijalna i zwierciadło ma dobrze określony punkt, w którym znajduje się ognisko

punkt bliży (ang. near point)

najbliższy punkt, który oko widzi wyraźnie

punkt dali (ang. far point)

najdalszy punkt, który oko widzi wyraźnie

rozpraszająca (wklęsła) soczewka (ang. diverging lens, concave lens)

równoległe promienie światła po przejściu przez soczewkę odchylają się od jej osi optycznej

skupiająca (wypukła) soczewka (ang. converging lens, convex lens)

równoległe promienie światła po przejściu przez soczewkę są skupiane w jednym punkcie po drugiej stronie soczewki

szkło powiększające (ang. magnifying glass)

soczewka skupiająca, która tworzy powiększony obraz pozorny przedmiotu znajdującego się w odległości mniejszej niż ogniskowa

wierzchołek (ang. vertex)

punkt, w którym powierzchnia zwierciadła przecina oś optyczną

zdolność skupiająca (ang. optical power)

oznaczana $Z$, jest to odwrotność ogniskowej soczewki wyrażonej w metrach; jednostką zdolności skupiającej soczewki jest dioptria ($\mathrm{D}$): $1\mathrm{D}=1∕\mathrm{m}=1{\mathrm{m}}^{-1}$

zwierciadło płaskie (ang. plane mirror)

płaska (gładka) powierzchnia odbijająca

zwierciadło wklęsłe (ang. concave mirror)

zwierciadło sferyczne z powierzchnią odbijającą po wewnętrznej stronie sfery

zwierciadło wypukłe (ang. convex mirror)

zwierciadło sferyczne z powierzchnią odbijającą po zewnętrznej stronie sfery

zwierciadło zakrzywione (ang. curved mirror)

zwierciadło utworzone przez zakrzywioną powierzchnię, na przykład sferyczną, eliptyczną lub paraboliczną