Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax
Psychologia

Kluczowe pojęcia

PsychologiaKluczowe pojęcia

algorytm (ang. algorithm)
strategia rozwiązywania problemów będąca zbiorem ściśle określonych wskazówek
błąd konfirmacji (efekt potwierdzenia) (ang. confirmation bias)
błąd heurystyczny polegający na koncentrowaniu się na informacjach, które potwierdzają istniejące przekonania
błąd pewności wstecznej (ang. hindsight bias)
skłonność do przekonania, że wydarzenie, którego doświadczyliśmy, zostało przez nas przewidziane
dysgrafia (ang. dysgraphia)
zaburzenie uczenia się, które powoduje znaczne trudności w czytelnym pisaniu
dyskalkulia (ang. dyscalculia)
trudności w uczeniu się czy rozumieniu materiału arytmetycznego
dysleksja (ang. dyslexia)
zaburzenie uczenia się, w którym litery nie są poprawnie przetwarzane przez mózg
efekt Flynna (ang. Flynn effect)
zjawisko polegające na tym, że każde następne pokolenie ma znacznie wyższe IQ niż pokolenie poprzednie
efekt zakotwiczenia (ang. anchoring bias)
chwyt heurystyczny polegający na skupieniu się (zafiksowaniu) w procesie decyzyjnym lub podczas rozwiązywania problemów na pojedynczym punkcie odniesienia
fiksacja funkcjonalna (ang. functional fixedness)
nastawienie uniemożliwiające wymyślenie innego zastosowania przedmiotu niż to, do którego został przeznaczony
fonem (ang. phoneme)
podstawowa jednostka dźwiękowa danego języka
gramatyka (ang. grammar)
zbiór reguł służących do przekazywania znaczenia za pomocą słownictwa
heurystyka dostępności (ang. availability heuristic)
błąd heurystyczny polegający na podjęciu decyzji tylko na podstawie łatwo dostępnych informacji
heurystyka poznawcza (ang. heuristic)
skrót myślowy, który przyśpiesza rozwiązanie problemu
heurystyka reprezentatywności (ang. representative bias)
błąd heurystyczny polegający na przyporządkowaniu osób lub obiektów do danej grupy bez istotnych podstaw do takiego osądu
iloraz inteligencji (IQ) (ang. intelligence quotient)
wynik testu mierzącego wybrane typy inteligencji
inteligencja analityczna (ang. analytical intelligence)
inteligencja utożsamiana z rozwiązywaniem problemów teoretycznych oraz obliczeniowych
inteligencja emocjonalna (ang. emotional intelligence)
umiejętność rozumienia emocji i motywacji u siebie i u innych
inteligencja kulturowa (ang. cultural intelligence)
zdolność, dzięki której przedstawiciele jednej kultury mogą zrozumieć przedstawicieli innej kultury i nawiązywać z nimi kontakt
inteligencja płynna (ang. fluid intelligence)
rodzaj inteligencji polegający na zdolności dostrzegania złożonych powiązań i rozwiązywania problemów
inteligencja praktyczna (ang. practical intelligence)
mądrość życiowa i zdrowy rozsądek, znana też jako umiejętność przetrwania
inteligencja skrystalizowana (ang. crystallized intelligence)
rodzaj inteligencji obejmujący wiedzę nabytą i umiejętność korzystania z niej
inteligencja twórcza (ang. creative intelligence)
rodzaj inteligencji, której istotą jest umiejętność generowania nowych produktów (wytworów), idei lub wymyślania nowych, odkrywczych rozwiązań problemów
język (ang. language)
system znaków i reguł ich porządkowania, którego celem jest komunikacja
leksykon (słownictwo) (ang. lexicon)
słownictwo wykorzystywane w danym języku
metoda prób i błędów (ang. trial and error)
strategia rozwiązywania problemów, w której kolejne próby uwzględniają poprawki wynikające z wcześniej popełnionych błędów, aż do znalezienia właściwego rozwiązania
morfem (ang. morpheme)
najmniejsza jednostka języka, która ma określone znaczenie
myślenie dywergencyjne (myślenie rozbieżne) (ang. divergent thinking)
myślenie w wielu kierunkach jednocześnie dawniej utożsamiane z twórczością, obecnie uznawane za jeden z jej aspektów, ponieważ często prowadzi do niestandardowego rozwiązania problemu
myślenie konwergencyjne (myślenie zbieżne) (ang. convergent thinking)
myślenie zmierzające do odkrycia jednego poprawnego rozwiązania problemu
nadmierna generalizacja (ang. overgeneralization)
rozszerzenie reguły istniejącej w danym języku na wyjątki od tej reguły
nastawienie umysłowe (ang. mental set)
ciągłe, mimo że nieskuteczne, używanie starej metody rozwiązywania problemu
normalizacja (ang. norming)
zabieg statystyczny pozwalający na wskazanie relacji wyników surowych uzyskanych za pomocą danego narzędzia do średniego wyniku w danej populacji w celu ustalenia norm populacyjnych; normalizacja wymaga przeprowadzenia badania normalizacyjnego, obejmującego zebranie danych w dużej populacji
odchylenie standardowe (ang. standard deviation)
miara zmienności opisująca różnicę między zbiorem wyników a ich średnią
pojęcie (ang. concept)
termin lub zestaw informacji dotyczący języka, przedmiotów, koncepcji, doświadczeń życiowych
pojęcie naturalne (ang. natural concept)
przechowywane w umyśle informacje tworzone „naturalnie”, tzn. poprzez doświadczenia
poznanie (ang. cognition)
myślenie, w tym percepcja, uczenie się, rozwiązywanie problemów, osąd i pamięć
prototyp (ang. prototype)
najbardziej typowy egzemplarz kategorii lub pojęcia
próba reprezentatywna (ang. representative sample)
podzbiór ludności, który w sposób trafny opisuje (reprezentuje) populację ogólną
psychologia poznawcza (ang. cognitive psychology)
dziedzina psychologii poświęcona badaniu każdego aspektu ludzkiego poznania
schemat (ang. schema)
konstrukcja (reprezentacja) umysłowa stworzona z grupy lub zbioru powiązanych ze sobą pojęć
schemat poznawczy (schemat postępowania) (ang. cognitive schema)
umysłowa reprezentacja doświadczeń dotyczących typowych zdarzeń, osób lub obiektów, obejmująca również zestawy związanych z nimi zachowań, które za każdym razem są wykonywane w taki sam sposób
schemat roli społecznej (ang. role schema)
zbiór oczekiwań społecznych określających zachowania osoby odgrywającej daną rolę społeczną
schemat zdarzeń (skrypt poznawczy) (ang. cognitive script lub event schema)
zestaw zachowań, które są wykonywane w ten sam sposób za każdym razem; nazywany bywa również skryptem poznawczym
semantyka (ang. semantics)
znaczenie słów
składnia (ang. syntax)
sposób, w jaki słowa są organizowane w zdania
standaryzacja (ang. standardization)
określenie dla danego testu sposobu przeprowadzenia badania, techniki obliczania wyników, ich oceny i interpretacji
strategia cofania się (ang. working backwards)
metoda działania, w której na początku pracy nad rozwiązaniem problemu należy skupiać się na oczekiwanym rezultacie, a potem na tym, jak ten zamierzony efekt osiągnąć
strategia rozwiązywania problemu (ang. problem-solving strategy)
metoda rozwiązywania problemów
sztuczne pojęcie (ang. artificial concept)
pojęcie zdefiniowane przez konkretny zestaw cech charakterystycznych
teoria inteligencji wielorakich (ang. Multiple Intelligences Theory)
teoria Gardnera zakładająca, że każdy człowiek jest wyposażony w co najmniej osiem rodzajów inteligencji
triarchiczna teoria inteligencji (ang. triarchic theory of intelligence)
teoria inteligencji Sternberga wyróżniająca trzy aspekty inteligencji: praktyczny, twórczy i analityczny
twórczość, kreatywność (ang. creativity)
zdolność do tworzenia czy odkrywania nowych i wartościowych idei, rozwiązań i możliwości
zakres reakcji (ang. range of reaction)
niepowtarzalna reakcja każdej osoby na środowisko, zależna od uwarunkowań genetycznych
Cytowanie i udostępnianie

Ten podręcznik nie może być wykorzystywany do trenowania sztucznej inteligencji ani do przetwarzania przez systemy sztucznej inteligencji bez zgody OpenStax lub OpenStax Poland.

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/psychologia-polska/pages/1-wprowadzenie
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/psychologia-polska/pages/1-wprowadzenie
Cytowanie

© 12 paź 2022 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.