Kluczowe pojęcia

Kluczowe pojęcia

absorber (ang. absorber)

każde ciało absorbujące promieniowanie

atom wodoropodobny (ang. hydrogen-like atom)

zjonizowany atom z jednym elektronem krążącym wokół jądra

ciało doskonale czarne (ang. blackbody)

idealny absorber/emiter

comptonowska długość fali (ang. Compton wavelength)

stała fizyczna o wartości ${\lambda }_{\text{C}}=\mathrm{2,43}\mathrm{pm}$

cząstka α (ang. α-particle)

podwójnie zjonizowane jądro helu

częstotliwość progowa (ang. cut-off frequency)

częstotliwość padającego promieniowania, poniżej której efekt fotoelektryczny nie zachodzi

doświadczenie Davissona-Germera (ang. Davisson-Germer experiment)

doświadczenie z dyfrakcją elektronów na powierzchni kryształów

dualizm korpuskularno-falowy (ang. wave-particle duality)

każdy obiekt w pewnych warunkach wykazuje własności falowe, a w innych cząstkowe

efekt Comptona (ang. Compton effect)

zmiana długości rozproszonej fali elektromagnetycznej

efekt fotoelektryczny (ang. photoelectric effect)

emisja elektronów z metalowej powierzchni pod wpływem padającego na nią promieniowania o odpowiedniej częstotliwości

eksperyment Rutherforda (ang. Rutherford’s gold foil experiment)

pierwszy eksperyment odkrywający istnienie jądra atomowego

eksperyment z dwiema szczelinami (ang. double-slit interference experiment)

eksperyment Younga z dwiema szczelinami, który pokazuje interferencję fal z dwóch źródeł

emiter (ang. emitter)

każde ciało emitujące promieniowanie

energia fotonu (ang. energy of a photon)

kwant energii promieniowania, zależy tylko od częstotliwości

energia jonizacji (ang. ionization energy)

energia potrzebna do uwolnienia elektronu z atomu

fala de Broglie’a (ang. de Broglie wave)

fala stowarzyszona z każdym obiektem fizycznym

fotoelektroda (ang. photoelectrode)

elektroda emitująca elektrony pod wpływem padającego na nią światła

fotoelektron (ang. photoelectron)

elektron wyemitowany z powierzchni metalu pod wpływem padającego na niego światła

foton (ang. photon)

cząstka promieniowania elektromagnetycznego

fotoprąd (ang. photocurrent)

prąd płynący w odbwodzie, gdy na fotoelektrodę pada światło

hipoteza de Broglie’a o falach materii (ang. de Broglie’s hypothesis of matter waves)

obiekty materialne wykazują własności falowe

hipoteza Plancka o kwantach energii (ang. Planck’s hypothesis of energy quanta)

wymiana energii pomiędzy ściankami i promieniowaniem zachodzi tylko w postaci dyskretnych kwantów energii

jądrowy model atomu (ang. nuclear model of the atom)

zaproponowany przez Rutherforda model, w którym ciężkie jądro jest zlokalizowane w centrum atomu i otoczone przez elektrony

kąt rozproszenia (ang. scattering angle)

kąt pomiędzy wiązką rozproszona a wiązką padającą

liczba falowa (ang. wave number)

wartość wektora falowego

liczba kwantowa (ang. quantum number)

liczba numerująca poziomy energetyczne

linie Fraunhofera (ang. Fraunhofer lines)

ciemne linie absorpcyjne w ciągłym widmie promieniowania słonecznego

mikroskopia elektronowa (ang. electron microscopy)

mikroskopia korzystająca z właściwości falowych elektronu; pozwala dojrzeć szczegóły obiektów o nanometrowych rozmiarach

model atomu wodoru Bohra (ang. Bohr’s model of the hydrogen atom)

pierwszy model atomu z elementami mechaniki kwantowej; opisuje widmo promieniowania

napięcie hamowania (ang. stopping potential)

różnica potencjałów, po przyłożeniu której przestaje płynąć fotoprąd

natężenie promieniowania (ang. power intensity)

energia niesiona przez promieniowanie przechodzące przez jednostkę powierzchni w jednostce czasu

postulaty modelu Bohra (ang. postulates of Bohr’s model)

trzy postulaty leżące u podstaw modelu Bohra

praca wyjścia (ang. work function)

energia, którą trzeba przekazać elektronowi, aby wybić go z powierzchni metalu

progowa długość fali (ang. cut-off wavelength)

długość fali odpowiadająca częstotliwości progowej

promieniowanie ciała doskonale czarnego (ang. blackbody radiation)

promieniowanie wysyłane przez ciało doskonale czarne

promieniowanie α (ang. α-ray)

strumień cząstek α

promieniowanie β (ang. β-ray)

strumień elektronów

promieniowanie γ (ang. γ-ray)

strumień wysokoenergetycznych fotonów

promień Bohra (ang. Bohr radius of hydrogen)

promień pierwszej orbity w modelu Bohra

przesunięcie Comptona (ang. Compton shift)

różnica długości fali promieniowania rozproszonego i padającego

rozpraszanie nieelastyczne (ang. inelastic scattering)

rozpraszanie, w którym energia kinetyczna padającej cząstki nie jest zachowana

seria Balmera (ang. Balmer series)

linie w widmie odpowiadające przejściom elektronów ze (lub do) stanu $n=2$ atomu wodoru, opisane wzorem Balmera

seria Bracketta (ang. Brackett series)

linie w widmie odpowiadające przejściom elektronów ze (lub do) stanu $n=4$ atomu wodoru

seria Humphreysa (ang. Humphreys series)

linie w widmie odpowiadające przejściom elektronów ze (lub do) stanu $n=6$ atomu wodoru

seria Lymana (ang. Lyman series)

linie w widmie odpowiadające przejściom elektronów ze (lub do) stanu podstawowego atomu wodoru

seria Paschena (ang. Paschen series)

linie w widmie odpowiadające przejściom elektronów ze (lub do) stanu $n=3$ atomu wodoru

seria Pfunda (ang. Pfund series)

linie w widmie odpowiadające przejściom elektronów ze (lub do) stanu $n=5$ atomu wodoru

skwantowane wartości energii (ang. quantized energies)

dyskretne (nieciągłe) porcje energii

stała Rydberga dla atomu wodoru (ang. Rydberg constant for hydrogen)

stała fizyczna we wzorze Balmera

stała Stefana-Boltzmanna (ang. Stefan-Boltzmann constant)

stała fizyczna w prawie Stefana-Boltzmanna

stan kwantowy oscylatora Plancka (ang. quantum state of a Planck’s oscillator)

mod drgania oscylatora kwantowego numerowany liczbą kwantową

stan podstawowy atomu wodoru (ang. ground state of the hydrogen atom)

energia elektronu na pierwszej orbicie w modelu atomu Bohra

stany wzbudzone atomu wodoru (ang. excited energy states of a hydrogen atom)

wszystkie stany poza stanem podstawowym

wektor falowy (ang. propagation vector)

wektor o długości $2\pi ∕\lambda$ wskazujący kierunek rozchodzenia się fali (lub, inaczej mówiąc, kierunek pędu fotonu)

widmo absorpcyjne (ang. absorption spectrum)

długości fal promieniowania zaabsorbowanego przez atomy i cząsteczki

widmo emisyjne (ang. emission spectrum)

długości fal promieniowania emitowanego przez atomy i cząsteczki

widmo energii atomu wodoru (ang. energy spectrum of hydrogen)

zbiór dozwolonych dyskretnych wartości energii elektronu w atomie wodoru

wzór Balmera (ang. Balmer formula)

opisuje widmo emisyjne atomu wodoru w zakresie fal widzialnych

wzór Rydberga (ang. Rydberg formula)

empiryczny wzór opisujący położenie linii w widmie atomu wodoru

zasada nieoznaczoności Heisenberga (ang. Heisenberg’s uncertainty principle)

podaje granicę dokładności jednoczesnego pomiaru pędu i położenia cząstki

zredukowana stała Plancka (ang. reduced Planck’s constant)

stała Plancka podzielona przez $2\pi$