Przejdź do treściPrzejdź do informacji o dostępnościMenu skrótów klawiszowych
Logo OpenStax
Fizyka dla szkół wyższych. Tom 1

C Najważniejsze stałe fizyczne

Fizyka dla szkół wyższych. Tom 1C Najważniejsze stałe fizyczne

Spis treści
  1. Przedmowa
  2. Mechanika
    1. 1 Jednostki i miary
      1. Wstęp
      2. 1.1 Zakres stosowalności praw fizyki
      3. 1.2 Układy jednostek miar
      4. 1.3 Konwersja jednostek
      5. 1.4 Analiza wymiarowa
      6. 1.5 Szacowanie i pytania Fermiego
      7. 1.6 Cyfry znaczące
      8. 1.7 Rozwiązywanie zadań z zakresu fizyki
      9. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    2. 2 Wektory
      1. Wstęp
      2. 2.1 Skalary i wektory
      3. 2.2 Układy współrzędnych i składowe wektora
      4. 2.3 Działania na wektorach
      5. 2.4 Mnożenie wektorów
      6. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    3. 3 Ruch prostoliniowy
      1. Wstęp
      2. 3.1 Położenie, przemieszczenie, prędkość średnia
      3. 3.2 Prędkość chwilowa i szybkość średnia
      4. 3.3 Przyspieszenie średnie i chwilowe
      5. 3.4 Ruch ze stałym przyspieszeniem
      6. 3.5 Spadek swobodny i rzut pionowy
      7. 3.6 Wyznaczanie równań ruchu metodą całkowania
      8. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    4. 4 Ruch w dwóch i trzech wymiarach
      1. Wstęp
      2. 4.1 Przemieszczenie i prędkość
      3. 4.2 Przyspieszenie
      4. 4.3 Rzuty
      5. 4.4 Ruch po okręgu
      6. 4.5 Ruch względny w jednym i dwóch wymiarach
      7. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    5. 5 Zasady dynamiki Newtona
      1. Wstęp
      2. 5.1 Pojęcie siły
      3. 5.2 Pierwsza zasada dynamiki Newtona
      4. 5.3 Druga zasada dynamiki Newtona
      5. 5.4 Masa i ciężar ciała
      6. 5.5 Trzecia zasada dynamiki Newtona
      7. 5.6 Rodzaje sił
      8. 5.7 Rozkłady sił działających na ciała
      9. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    6. 6 Zastosowania zasad dynamiki Newtona
      1. Wstęp
      2. 6.1 Rozwiązywanie zadań związanych z zasadami dynamiki Newtona
      3. 6.2 Tarcie
      4. 6.3 Siła dośrodkowa
      5. 6.4 Siła oporu i prędkość graniczna
      6. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    7. 7 Praca i energia kinetyczna
      1. Wstęp
      2. 7.1 Praca
      3. 7.2 Energia kinetyczna
      4. 7.3 Zasada zachowania energii mechanicznej
      5. 7.4 Moc
      6. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    8. 8 Energia potencjalna i zasada zachowania energii
      1. Wstęp
      2. 8.1 Energia potencjalna układu
      3. 8.2 Siły zachowawcze i niezachowawcze
      4. 8.3 Zasada zachowania energii
      5. 8.4 Wykresy energii potencjalnej
      6. 8.5 Źródła energii
      7. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
    9. 9 Pęd i zderzenia
      1. Wstęp
      2. 9.1 Pęd
      3. 9.2 Popęd siły i zderzenia
      4. 9.3 Zasada zachowania pędu
      5. 9.4 Rodzaje zderzeń
      6. 9.5 Zderzenia w wielu wymiarach
      7. 9.6 Środek masy
      8. 9.7 Napęd rakietowy
      9. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    10. 10 Obroty wokół stałej osi
      1. Wstęp
      2. 10.1 Zmienne opisujące ruch obrotowy
      3. 10.2 Obroty ze stałym przyspieszeniem kątowym
      4. 10.3 Związek między wielkościami w ruchach obrotowym i postępowym
      5. 10.4 Moment bezwładności i energia kinetyczna w ruchu obrotowym
      6. 10.5 Obliczanie momentu bezwładności
      7. 10.6 Moment siły
      8. 10.7 Druga zasada dynamiki dla ruchu obrotowego
      9. 10.8 Praca i energia kinetyczna w ruchu obrotowym
      10. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    11. 11 Moment pędu
      1. Wstęp
      2. 11.1 Toczenie się ciał
      3. 11.2 Moment pędu
      4. 11.3 Zasada zachowania momentu pędu
      5. 11.4 Precesja żyroskopu
      6. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    12. 12 Równowaga statyczna i sprężystość
      1. Wstęp
      2. 12.1 Warunki równowagi statycznej
      3. 12.2 Przykłady równowagi statycznej
      4. 12.3 Naprężenie, odkształcenie i moduł sprężystości
      5. 12.4 Sprężystość i plastyczność
      6. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    13. 13 Grawitacja
      1. Wstęp
      2. 13.1 Prawo powszechnego ciążenia
      3. 13.2 Grawitacja przy powierzchni Ziemi
      4. 13.3 Energia potencjalna i całkowita pola grawitacyjnego
      5. 13.4 Orbity satelitów i ich energia
      6. 13.5 Prawa Keplera
      7. 13.6 Siły pływowe
      8. 13.7 Teoria grawitacji Einsteina
      9. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    14. 14 Mechanika płynów
      1. Wstęp
      2. 14.1 Płyny, gęstość i ciśnienie
      3. 14.2 Pomiar ciśnienia
      4. 14.3 Prawo Pascala i układy hydrauliczne
      5. 14.4 Prawo Archimedesa i siła wyporu
      6. 14.5 Dynamika płynów
      7. 14.6 Równanie Bernoulliego
      8. 14.7 Lepkość i turbulencje
      9. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
  3. Fale i akustyka
    1. 15 Drgania
      1. Wstęp
      2. 15.1 Ruch harmoniczny
      3. 15.2 Energia w ruchu harmonicznym
      4. 15.3 Porównanie ruchu harmonicznego z ruchem jednostajnym po okręgu
      5. 15.4 Wahadła
      6. 15.5 Drgania tłumione
      7. 15.6 Drgania wymuszone
      8. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    2. 16 Fale
      1. Wstęp
      2. 16.1 Fale biegnące
      3. 16.2 Matematyczny opis fal
      4. 16.3 Prędkość fali na naprężonej strunie
      5. 16.4 Energia i moc fali
      6. 16.5 Interferencja fal
      7. 16.6 Fale stojące i rezonans
      8. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
    3. 17 Dźwięk
      1. Wstęp
      2. 17.1 Fale dźwiękowe
      3. 17.2 Prędkość dźwięku
      4. 17.3 Natężenie dźwięku
      5. 17.4 Tryby drgań fali stojącej
      6. 17.5 Źródła dźwięków muzycznych
      7. 17.6 Dudnienia
      8. 17.7 Efekt Dopplera
      9. 17.8 Fale uderzeniowe
      10. Podsumowanie rozdziału
        1. Kluczowe pojęcia
        2. Najważniejsze wzory
        3. Podsumowanie
        4. Pytania
        5. Zadania
        6. Zadania dodatkowe
        7. Zadania trudniejsze
  4. A Jednostki
  5. B Przeliczanie jednostek
  6. C Najważniejsze stałe fizyczne
  7. D Dane astronomiczne
  8. E Wzory matematyczne
  9. F Układ okresowy pierwiastków
  10. G Alfabet grecki
  11. Rozwiązania zadań
    1. Rozdział 1
    2. Rozdział 2
    3. Rozdział 3
    4. Rozdział 4
    5. Rozdział 5
    6. Rozdział 6
    7. Rozdział 7
    8. Rozdział 8
    9. Rozdział 9
    10. Rozdział 10
    11. Rozdział 11
    12. Rozdział 12
    13. Rozdział 13
    14. Rozdział 14
    15. Rozdział 15
    16. Rozdział 16
    17. Rozdział 17
  12. Skorowidz nazwisk
  13. Skorowidz rzeczowy
  14. Skorowidz terminów obcojęzycznych
Wielkość Symbol Wartość
atomowa jednostka masy u u \si{\atomicmassunit} 1,660 539 066 60(50) 10 -27 kg 1,660 539 066 60(50) 10 -27 kg \SI{1,660538782+-0,000000083e-27}{\kilo\gram}
931,494 102 42(28) MeV c 2 931,494 102 42(28) MeV c 2 \SI{931,494028+-0,000023}{\mega\electronvolt} / c^2
liczba Avogadra N A N A N_{\text{A}} 6,022 140 76 10 23 mol -1 6,022 140 76 10 23 mol -1 \SI[per-mode=reciprocal]{6,02214179+-0,00000030e23}{\per\mole}
(dokładna wartość)
magneton Bohra μ B = e 2 m e μ B = e 2 m e \mu_{\text{B}} = \frac{e\hbar}{2m_{\text{e}}} 9,274 010 0783(28) 10 -24 J T 9,274 010 0783(28) 10 -24 J T \SI{9,27400915+-0,00000023e-24}{\joule\per\tesla}
promień Bohra a 0 = 2 m e e 2 k e a 0 = 2 m e e 2 k e a_0 = \frac{\hbar^2}{m_{\text{e}} e^2 k_{\text{e}}} 5,291 772 109 03(80) 10 -11 m 5,291 772 109 03(80) 10 -11 m \SI{5,2917720859+-0,0000000036e-11}{\metre}
stała Boltzmanna k B k B k_{\text{B}} = \frac{R}{N_{\text{A}}} 1,380 649 10 -23 J K 1,380 649 10 -23 J K \SI{1,3806504+-0,0000024e-23}{\joule\per\kelvin}
(dokładna wartość)
komptonowska długość fali λ C = h m e c λ C = h m e c \lambda_{\text{C}} = \frac{h}{m_{\text{e}} c} 2,426 310 238 67(73) 10 -12 m 2,426 310 238 67(73) 10 -12 m \SI{2,4263102175+-0,0000000033e-12}{\metre}
stała elektrostatyczna k e = 1 4 π ε 0 k e = 1 4 π ε 0 k_{\text{e}} = \frac{1}{4\pi \epsilon_0} 8,987 551 7923(14) 10 9 N m 2 C 2 8,987 551 7923(14) 10 9 N m 2 C 2 \num{8,987551788}\dots \cdot 10^9 \si[inter-unit-product = ⋅]{\newton\metre\squared\per\coulomb\squared}
masa deuteronu m d m d m_{\text{d}} 3,343 583 7724(10) 10 -27 kg 3,343 583 7724(10) 10 -27 kg \SI{3,34358320+-0,00000017e-27}{\kilo\gram}
2,013 553 212 745(40) u 2,013 553 212 745(40) u \SI{2,013553212724+-0,000000000078}{\atomicmassunit}
1875,612 942 57(57) MeV c 2 1875,612 942 57(57) MeV c 2 \SI{1875,612859}{\mega\electronvolt} / c^2
masa elektronu m e m e m_{\text{e}} 9,109 383 7015(28) 10 -31 kg 9,109 383 7015(28) 10 -31 kg \SI{9,10938215+-0,00000045e-31}{\kilo\gram}
5,485 799 090 65(16) 10 -4 u 5,485 799 090 65(16) 10 -4 u \SI{5,4857990943+-0,0000000023e-4}{\atomicmassunit}
0,510 998 950 00(15) MeV c 2 0,510 998 950 00(15) MeV c 2 \SI{0,510998910+-0,000000013}{\mega\electronvolt} / c^2
elektronowolt eV eV \si{\electronvolt} 1,602 176 634 10 -19 J 1,602 176 634 10 -19 J \SI{1,602176487+-0,000000040e-19}{\joule}
(dokładna wartość)
ładunek elementarny e e e 1,602 176 634 10 -19 C 1,602 176 634 10 -19 C \SI{1,602176487+-0,000000040e-19}{\coulomb}
(dokładna wartość)
stała gazowa R R R 8,314 462 618 J mol K 8,314 462 618 J mol K \SI[inter-unit-product = ⋅]{8,314472+-0,000015}{\joule\per\mole\per\kelvin}
(dokładna wartość)
stała grawitacji G G G 6,674 30(15) 10 -11 N m 2 kg 2 6,674 30(15) 10 -11 N m 2 kg 2 \SI[inter-unit-product = ⋅]{6,67428+-0,00067e-11}{\newton\metre\squared\per\kilo\gram\squared}
masa neutronu m n m n m_{\text{n}} 1,674 927 498 04(95) 10 -27 kg 1,674 927 498 04(95) 10 -27 kg \SI{1,674927211+-0,000000084e-27}{\kilo\gram}
1,008 664 915 95(49) u 1,008 664 915 95(49) u \SI{1,00866491597+-0,00000000043}{\atomicmassunit}
939,565 420 52(54) MeV c 2 939,565 420 52(54) MeV c 2 \SI{939,565346+-0,000023}{\mega\electronvolt} / c^2
magneton jądrowy μ N = e 2 m p μ N = e 2 m p \mu_{\text{N}} = \frac{e \hbar}{2 m_{\text{p}}} 5,050 783 746(15) 10 -27 J T 5,050 783 746(15) 10 -27 J T \SI{5,05078324+-0,00000013e-27}{\joule\per\tesla}
przenikalność magnetyczna próżni μ 0 μ 0 \mu_0 1,256 637 062 12(19) 10 -6 T m A 1,256 637 062 12(19) 10 -6 T m A 4\pi \cdot 10^{-7} \si[inter-unit-product = ⋅]{\tesla\metre\per\ampere}
przenikalność elektryczna próżni ε 0 = 1 μ 0 c 2 ε 0 = 1 μ 0 c 2 \epsilon_0 = \frac{1}{\mu_0 c^2} 8,854 187 8128(13) 10 12 C 2 / ( N m 2 ) 8,854 187 8128(13) 10 12 C 2 / ( N m 2 )
stała Plancka h h h 6,626 070 1510-34Js6,626 070 1510-34Js \SI[inter-unit-product = ⋅]{6,62607015e-34}{\joule\second}
(dokładna wartość)
zredukowana stała Plancka / stała Diraca = h 2 π = h 2 π \hbar = \frac{h}{2\pi} 1,054 571 81710-34Js1,054 571 81710-34Js \num{1,054571817}\dots\cdot 10^{-34} \si[inter-unit-product = ⋅]{\joule\second}
(dokładna wartość)
masa protonu m p m p m_{\text{p}} 1,672 621 923 69(51) 10 -27 kg 1,672 621 923 69(51) 10 -27 kg \SI{1,672621637+-0,000000083e-27}{\kilo\gram}
1,007 276 466 621(53) u 1,007 276 466 621(53) u \SI{1,00727646677+-0,00000000010}{\atomicmassunit}
938,272 088 16(29) MeV c 2 938,272 088 16(29) MeV c 2 \SI{938,272013+-0,000023}{\mega\electronvolt} / c^2
stała Rydberga R H R H R_{\text{H}} 1,097 373 156 8160(21) 10 7 m -1 1,097 373 156 8160(21) 10 7 m -1 \SI[per-mode=reciprocal]{1,0973731568527+-0,0000000000073e7}{\per\metre}
prędkość światła w próżni c c c 2,997 924 58 10 8 m s 2,997 924 58 10 8 m s \SI{2,99792458e8}{\metre\per\second}
(dokładna wartość)
Tabela C1 Najważniejsze stałe fizyczne Uwaga: Podane wartości stałych zostały zarekomendowane w 2018 r. przez Konwent Danych dla Nauki i Technologii CODATA, na podstawie dopasowania wartości uzyskanych na drodze eksperymentalnej za pomocą metody najmniejszych kwadratów. Wartości podane w nawiasach są niepewnościami dwóch ostatnich cyfr.
Przydatne wartości iloczynów stałych:
  • h c = 12 400 eV Å = 1240 eV nm = 1240 MeV fm h c = 12 400 eV Å = 1240 eV nm = 1240 MeV fm hc = \SI[inter-unit-product = ⋅]{12400}{\electronvolt\angstrom} = \SI[inter-unit-product = ⋅]{1240}{\electronvolt\nano\metre} = \SI[inter-unit-product = ⋅]{1240}{\mega\electronvolt\femto\metre}
  • c = 1973 eV Å = 197,3 eV nm = 197,3 MeV fm c = 1973 eV Å = 197,3 eV nm = 197,3 MeV fm \hbar c = \SI[inter-unit-product = ⋅]{1973}{\electronvolt\angstrom} = \SI[inter-unit-product = ⋅]{197,3}{\electronvolt\nano\metre} = \SI[inter-unit-product = ⋅]{197,3}{\mega\electronvolt\femto\metre}
  • k e e 2 = 14,4 eV Å = 1,44 eV nm = 1,44 MeV fm k e e 2 = 14,4 eV Å = 1,44 eV nm = 1,44 MeV fm k_{\text{e}} e^2 = \SI[inter-unit-product = ⋅]{14,4}{\electronvolt\angstrom} = \SI[inter-unit-product = ⋅]{1,44}{\electronvolt\nano\metre} = \SI[inter-unit-product = ⋅]{1,44}{\mega\electronvolt\femto\metre}
  • k B T = 0,025 85 eV , przy temperaturze  T = 300 K = 26,85 °C k B T = 0,025 85 eV , przy temperaturze  T = 300 K = 26,85 °C k_{\text{B}} T = \SI{0,02585}{\electronvolt} \text{, przy temperaturze } T = \SI{300}{\kelvin} = \SI{26,85}{\celsius}
Cytowanie i udostępnianie

Chcesz zacytować, udostępnić albo zmodyfikować treść tej książki? Została ona wydana na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) , która wymaga od Ciebie uznania autorstwa OpenStax.

Cytowanie i udostępnienia
  • Jeśli rozpowszechniasz tę książkę w formie drukowanej, umieść na każdej jej kartce informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/fizyka-dla-szk%C3%B3%C5%82-wy%C5%BCszych-tom-1/pages/1-wstep
  • Jeśli rozpowszechniasz całą książkę lub jej fragment w formacie cyfrowym, na każdym widoku strony umieść informację:
    Treści dostępne za darmo na https://openstax.org/books/fizyka-dla-szk%C3%B3%C5%82-wy%C5%BCszych-tom-1/pages/1-wstep
Cytowanie

© 21 wrz 2022 OpenStax. Treść książki została wytworzona przez OpenStax na licencji Uznanie autorstwa (CC BY) . Nazwa OpenStax, logo OpenStax, okładki OpenStax, nazwa OpenStax CNX oraz OpenStax CNX logo nie podlegają licencji Creative Commons i wykorzystanie ich jest dozwolone wyłącznie na mocy uprzedniego pisemnego upoważnienia przez Rice University.